Orta aras havzasi uluslararasi sempozyumu international symposium on middle aras

 

ARAZBOYU Q

ƏDİM NAXÇIVAN TAYFALARININ İQTİSADİ 

H

ƏYATI (E.Ə. V-II MİNİLLİKLƏR) 

953 

 

EKLER  

 

Foto 1: Naxçıvan Muxtar Respublikası 

---

954 

ABBAS SEYİDOV – SEVİNC İMANOVA 

 

 

 

Foto 2: Maxta Kültəpəsi 

 

Foto 3: Maxta Kültəpəsi 

---

 

ARAZBOYU Q

ƏDİM NAXÇIVAN TAYFALARININ İQTİSADİ 

H

ƏYATI (E.Ə. V-II MİNİLLİKLƏR) 

955 

 

 

Foto 4: Xələc 

 

Foto 5: Şortəpə 

---

956 

ABBAS SEYİDOV – SEVİNC İMANOVA 

 

 

 

Foto 6: Gəmiqaya 

 

---

 

ARAZBOYU Q

ƏDİM NAXÇIVAN TAYFALARININ İQTİSADİ 

H

ƏYATI (E.Ə. V-II MİNİLLİKLƏR) 

957 

 

 

Foto 7: Tunc balta. Maxta kültəpəsi 

 

Foto 8: Şahtaxtı 

---

958 

ABBAS SEYİDOV – SEVİNC İMANOVA 

 

 

 

Foto 9: Şortəpə nekropolu 

 

 

Foto 10: Şahtaxtı 

---

 

ARAZBOYU Q

ƏDİM NAXÇIVAN TAYFALARININ İQTİSADİ 

H

ƏYATI (E.Ə. V-II MİNİLLİKLƏR) 

959 

 

 

Foto 11: Maxta Kültəpəsi 

---

960 

ABBAS SEYİDOV – SEVİNC İMANOVA 

 

 

 

Foto 12: Duzdağ 

---

NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASININ XARİCİ İQTİSADİ 

ƏLAQƏLƏRİNİN İNKİŞAFI, TƏHLÜKƏSİZLİYİ VƏ 

İXTİSASLAŞMA İSTİQAM

ƏTLƏRİ 

Asəf Q

ƏRİBOV

*

 

 

Azərbaycan Respublikası müstəqillik əldə etdikdən sonra xarici iqtisadi 

siyasətini  sərbəst  müəyyən  etməyə  və  beynəlxalq  iqtisadi  münasibətlərdə 

müstəqil subyekt kimi məqsəd və maraqlarını formalaşdırmağa başlamışdır. 

Ölkəmizin Asiya və Avropanın kəsişməsində çox əlverişli coğrafi mövqedə 

yerləşməsi  bu  siyasətin  uğurla  həyata  keçirilməsinə  müsbət  təsirini 

göstərmişdir.  Milli  iqtisadiyatımızın  beynəlxalq  əməkdaşlıqda  mövqeyinin 

möhkəmlənməsi  və  rəqabətqabiliyyətliliyiinin  daha  da  artırılması  zərurəti 

ölkəmizdə  müxtəlif  mülkiyyət  formalarının  inkişafı,  iqtisadiyyatın  yüksək 

maddi-texniki  bazaya  malik  olması,  ixtisaslaşma  və  kooperasiyasının  geniş 

vüsət almasına şərait yaratmışdır.  

Beynəlxalq  təcrübə  göstərir  ki,  xarici  iqtisadi  əlaqələrin  inkişafı  dünya 

ölkələrinin  milli  iqtisadiyyatlarının  beynəlxalq  təsərrüfat  miqyasında 

inteqrasiyasının genişlənməsi və sürətləndirilməsinin əsas şərtidir. Bu yolla 

ölkələr iqtisadi inteqrasiya axınlarına qoşularaq istehsal güclərini, istehsalın 

səmərəliliyini  və  bütün  bunların  nəticəsində  isə  əhalinin  ümumi  rifah 

səviyyəsini  artırmağa  çalışırlar.  Dünya  ölkələrindən  heç  biri  öz  inkişafını 

xarici  ölkələr-dən  təcrid  olunmuş  şəkildə  təmin  edə  bilmədiyinə  görə  öz 

aralarında  beynəlxalq  və  regional  səviyyədə  iqtisadi  əlaqələr  yaratmağa 

çalışaraq beynəlxalq əmək bölgüsünün üstünlüklərindən maksimum istifadə 

etməyə,  xarici  iqtisadi  əlaqələrin  bütün  formalarını  intensiv  şəkildə 

reallaşdırmağa üstünlük verirlər. 

                                                      

*

 Naxçıvan Dövlət Universiteti, [e-mail] 

 

---

962 

ASƏF Q

ƏRİBOV 

 

 

Xarici  iqtisadi  əlaqələrin  həyata  keçirilməsi  dövlətlər  arasında 

əməkdaşlığın  sadə  əmtəə  mübadiləsindən  texniki  iqtisadi  məsələlərin  birgə 

həlli,  elmi  və  istehsal  kooperasiyasının  inkişafı,  birgə  müəssisələrin 

yaradılması  və  digər  müştərək  təsərrüfat  fəaliyyətlərinin  həyata  keçirilməsi 

kimi geniş spektrə malik istiqamətlərə yönəldilməsinə imkan yaradır. İqtisadi 

inteqrasiya  və  qloballaşmanın  güclənməsi  şəraitində  ölkələrarası  xarici 

iqtisadi  əlaqələr,  o  cümlədən  xarici  ticarət  əlaqələri  inkişaf  edir  və  müasir 

xarakter alır. Lakin hər bir ölkə dünya iqtisadiyyatında baş verən qloballaşma 

prosesindən yararlanmaqla yalnız öz iqtisadiyyatını xarici iqtisadi təsirlərdən 

qorunmağa çalışır. Başqa sözlə, xarici iqtisadi əlaqələrin optimal-laşdırılması 

və ondan maksimum səmərə əldə edilməsi dövlətin əsas hədəflərindən birinə 

çevrilir. 

Bu mənada beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin subyekti kimi Azərbaycan 

Respublikası  və  onun  ayrılmaz  tərkib  hissəsi  olan  Naxçıvan  Muxtar 

Respublikasının ərazisi bütövlükdə ölkədaxili iqtisadi rayonlardan biri kimi 

qeyd  olunur  və  özünün  çoxsahəli  strukturu  ilə  fərqlənir.  Belə  ki,  muxtar 

respublikanın  Azərbaycan  Respublikasının  əsas  ərazisindən  təcrid  edilmiş 

coğrafi məkanda yerləşməsi və bununla əlaqədar burada yerli tələbatı müvafiq 

istehsal  sahələrini  inkişaf  etdirmək  hesabına  təmin  etmək  zərurəti 

yaranmışdır.  Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  son  illərin  makroiqtisadi 

göstəricilərinin  yekun  nəticələrinə  görə  inkişafda  olan  çoxsahəli  sənaye  və 

aqrar-sənaye respublikasıdır.  

Son  illərdə  həyata  keçirilən  iqtisadi  və  sosial  təmayüllü  islahatlar  qısa 

tarixi dövr ərzində makroiqtisadi sabitliyin bərqərar olunmasını təmin etmiş, 

iqtisadiyyatın dinamik inkişafına təkan vermiş və əhalinin həyat səviyyəsinin 

əhəmiyyətli  dərəcədə  yaxşılaşmasına  səbəb  olmuşdur.  Geniş  ictimai  rəydə 

“Naxçıvan  möcüzəsi”  adlandırılan  iqtisadi  inkişafın  Naxçıvan  modeli 

haqqında Ali Məclisinin sədri Vasif Talıbov belə xarakteristika verib: “Yol 

düzgün seçiləndə, milli maraqlara və dövlətçiliyə sədaqət olanda, adamların 

qayğısı və ehtiyacları hədəfə alınanda istənilən möcüzəni yaratmaq olar” (2, 

s. 59). 

Müqayisələr  və  nəticələr,  ötən  20  il  (1995-2015-ci  illər)  ərzində  əldə 

olunmuş uğurlar və nailiyyətlər dəqiq düşünülmüş icra intizamının və Heydər 

Əliyev  yoluna  sədaqətin  nəyə  qadir  olduğunun  daha  bir  göstəricisinə 

---