Orta Əsrlərdə Yaşamış azərbaycanli aliMLƏR
Yüklə 4,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
paytaxtı olmuşdular. Eləcə də irəlidə ölkədən kənarda elmi fəaliyyətlə məşğul olan azərbaycanlı alimlərin müxtəlif dövrlərdə müxtəlif ölkələrə üz tutduqlarının şahidi olacağıq. Məsələn XI əsrə qədər Bağdadın elm ocaqları müsəlman şərqindəki ziyalı kütlə üçün cazibə mərkəzi idisə, bunun ardınca gələn dövrdə alimlər, elm və sənət adamları Buxara, Nişapur və Səmərqənd kimi şəhərlərə daha çox üz tuturdular. Çünki adı çəkilən şəhərlər elm və mədəniyyətə böyük əhəmiyyət verən Samanilərin böyük şəhərləri idi. Moğol işğalından sonrakı dövrdə isə Məmlüklülərinin idarəsi altına olan Misir və Şam diyarı, sonrakı əsrlərdə isə Osmanlı ölkəsindəki elmi-mədəni mərkəzlərin İslam coğrafiyasının dörd bir yanından gələn alim və mütəfəkkirləri özünə cəlb etdiyini müşahidə etmək olar. Millətlərin və cəmiyyətlərin mədəni dəyəri onun yetişdirə bildiyi elm və düşüncə insanlarının keyfiyyəti ilə, sayı ilə deyil məhz keyfiyyəti ilə, birbaşa bağlıdır. Çünki bu həmin cəmiyyətin özünəməxsusluğunun, bənzərsizliyinin göstəricisidir. Elmin, təfəkkürün, ümumiyyətlə mədəniyyətin təqlidi siyasi və iqtisadi asılılıqdan daha ağır və faciəli nəticələrə səbəbiyyət verir. Siyasi və iqtisadi baxımdan asılı vəziyyətə düşmüş cəmiyyətlər fiziki cəhətdən ölürlərsə, elmi-mədəni baxımdan yad ünsürlərdən asılı olan və ya onu təqlid edən cəmiyyətlər ruhən məhv olurlar. Müsəlman şərqi son üç əsrdə ruhən ölmüş, fiziki baxımdan isə nəfəs alır vəziyyətdə idi. Son 30-40 ildəki hərəkətliliyi bu koma vəziyyətindən çıxışa doğru atılmış addımlar hesab etmək olar. Bu baxımdan azərbaycanlıların üzərində yaşadıqları torpağın altında necə insanların yatdığını bilmələrinin faydalı olacağı düşüncəsi ilə bu əsəri oxucunun xidmətinə təqdim edirəm.
Elnur Nəsirzadə 26 ramazan 1431/05 sentyabr 2010 ظ
م م ۲ٓٓ۹
. ب سره ت ح ص ين ا تج " ظ نِّي ا ةر ت " ة جمرت بيه ا لا سمشا ث لا ظ نِّي . ا " ر
" ثم
" ل
" ثم
" مذ
" ثم
" يج ر
" ثم
" ر
" ر آ
. ت ح صا لت م لج آ خ
. ع ض لم ه ةاآر م ه ز ل . ت ر ل ه ل ش تيا ض ا ه ا ا لى ه ط خ مل ب ا ه ة . ا مل ت ت ر ل ا ع ض لم ه مل ا ته ط ش ج ذ . ث نِّي عَ نه ا ص خ ا الاؤه ا ث ر ث لا ا مل ا ا نى ا ه م ت ث لص . ىر ق ح ت ل بيه ا لا سشم ب ل ا جرا ث لا ا مل ت ط ش ثلتح تيا . ظ ط مح ئط ل مه . قم لى لي ر ج ذ ل م ل ق ط ق حم لم س ا ط لمح ه . ته ين ل ً ا ا ا م ته ط ش . رنِّي لم ا ه ا ط ا ه ا مل ت ط ش ة ا صلم ا جم ت نِّير ا ص ا نِّير ا ينمنِّيل لم . ف ا ل ل م ل ل ين ي ا ب ه .
بر ا ل ل ا م لا لي ا ه ج ذلآ . نِّيي تُ ل ه رث أ يخ ت ص بريخ ا م مل س مل ٦۳۹
ل ه ۷ الله ا ة ط ين م ل ً نِّيص ه الله ا نِّيل .
ت نها ا مشا لي ح ي ا لخ ب ج ذا ا اذ جا خلا ج ت تر ج ذ ط ً ينمل لم م لإ ب ي ا زلخ ل . ين ا ل را ا للخ م م ه مح لإ ة لا رش ا ا ين نِّي ا . ج ذ لى ر ا لا ا ل ا مشا لخ لا جا . ين لا رش ه ه ج ذ . ه رث ي ا م ا ً ترش ً م لإ ح ص اذ ل س مج رص ل . ل شا ك تر مل مل ا ً مه ً . ا ط ش ا ه نِّي ا له ثا مل ا هط ش ز م ت ةير ا للم ً ح ص س ا ا ل لخ ف ف ت . ج ذا ا م يح ا ا ر لأا ا " ين نِّي " ,
ين " , " ين ج
" , " ين نِّيل " , " ين ه ش ر " ً مل ً ً ص ه لا تح للم ت ينم ه ً . س ل ح ا ل ا ه ل للم ه ي ج ا ي ص لإ مل ا ه للم لت ل ا ت . ل ً ث ر ل ا بر ا ر ا ه م تيا " نِّيرا نِّيمتُ " ج ذ ا شم ً ً ز ر . ي ص لإ ي ج ا مل ت لى ً ً ً ز ر للم ه . س را بر لى مل ا ه ل ر رص
ص نه بر ا ا مل ا ل أت ذ ر ا ٨
١٠ . ي ج ا ي ص لإ مل ا ر ل ؤ ه ثا مل ا مل ا لى ل . ص ج ا ا مل ا ر ً ث بر ا ١٢
١٣ ي
ين ز لا له ( ج ذا ين ت ) ي ز بج ا ( ي ج
) ص
١٠
١١ ين نِّيل له . ر ل ه ةز ج ( ج )
ج ذ ض م تيا ا للا مص .
ل ا ل ا ل مخ ا لى هتج ين ج ذ ا مل ىر ً . رص ا مل ا ب تج ً ز ر ل ذ ى خ ا لى ج ت ا مل ا ٰ
ثا ل لا ل ر ا . ين لملم تح ا م شا رصلم له ش ت ا ا ل ( ا لم ) رنِّي لم ا مل ه ا ب تج ه لت تيا ص ين مث ا ا لا ثا مل ا ز ر ا ا ا نه . م لمج شا ه هأش ا رنِّي لم ا مل ا ط تر م لمج شلا ثم . ا ه ا م لمج شا اذ ص ص لى . ص ت ً رض بر ثا رنِّي ا ل ا ل ل ت . ت م لمج ل ذ ل ت تم ص لإ ا ٰىر تُ ت م مج ت تيا , ٰىر تُ ت م مج ت تيا ت م لمج ا ت ل ذ ت تم ثا ل ا . ط ل سنِّي ل ةير ا ص ا نِّي لا ر . تيا ت نِّيرتح ا Yüklə 4,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|