Orxan pamuk məNİm adim qirmizi
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
102 Bu qurtuluĢ düĢüncəsi gecədən xeyli keçəndən sonra yadıma yenə özümü rahatlatmağı saldı. Təmizlənmək istəyi ilə ağlıma gələni tez beynimdən çıxarmaq üçün həmiĢəki vərdiĢlə otağımın bir guĢəsinə çəkildim, amma bir müddət sonra özümü rahatlada bilmədiyimi baĢa düĢdüm.
Bu qəti sübut qəlbimə elə həyəcan və qorxu saldı ki, otaqda Ģamın iĢığı kimi az qala titrəyə- titrəyə gəzdim. ġəkurə pəncərənin qabağında özünü göstərəcəkdisə, bir də düz tərsinə məntiqi hərəkət olan o məktuba nə ehtiyac vardı ki? Qızı məni o qədər istəmirsə, atası niyə çağırır, bunlar – ata-qız mənimlə oyunmu oynayırlar? Otaqda var-gəl eləyir, qapının, divarın, cırıldayan döĢəmənin hər sorğuma qarmaqarıĢıq cavab verməyə
çalıĢa-çalıĢa kəkələdiyini duyurdum. Neçə illər qabaq çəkdiyim o rəsmə – ġirinin bir ağac budağından Xosrovun asılmıĢ Ģəklini görüb ona vurulduğunu təsvir eləyən rəsmə baxdım. Onu Təbrizdən gəlib əniĢtəmin əlinə yeni keçmiĢ ortabab bir kitabdakı eyni rəsmdən aldığım ilhamla çəkmiĢdim. Rəsmə baxmaq nə sonrakı illərdə hər xatırlayanda olduğu kimi məni utandırdı (rəsmin və eĢq elanının bəsitliyi üzündən), nə də xoĢbəxt gənclik xatirələrinə geri apardı. Səhərə yaxın ağlım vəziyyətə hakim oldu, rəsmi yollamasını da downloaded from KitabYurdu.org
103 ġəkurənin mənim üçün ustalıqla qurmağa baĢladığı eĢq Ģətrəncinin həmləsi saydım. Oturdum, Ģamın iĢığında ġəkurəyə cavab məktubu yazdım. Bir az yatandan sonra səhər məktubu ürəyimin baĢına qoyub küçələrə çıxdım, uzun-uzadı gəzdim. Qar
Ġstanbulun dar
küçələrini geniĢləndirmiĢ, Ģəhəri də
tünlüyündən təmizləmiĢdi. Hər Ģey uĢaqlıq çağlarımda olduğu kimi daha səssiz və hərəkətsiz idi. UĢaqlıq çağlarımın qarlı qıĢ günlərində zənn elədiyim təki mənə elə gəldi ki, Ġstanbulun damlarını, qübbələrini, bağçalarını qarğalar basıb. Qarın üstündəki ayaq səslərimi dinləyə-dinləyə, ağzımdan çıxan buğa baxa-baxa cəld yeriyir, əniĢtəmin istəyi ilə getdiyim saray nəqqaĢxanasının da küçələr kimi sükut içində olduğunu düĢünüb həyəcanlanırdım. Yəhudi məhəlləsinə girmədən məktubumu ġəkurəyə çatdıracaq Esterə bir uĢaqla xəbər göndərdim, günorta namazından sonra harada görüĢəcəyimizi dedim. Ayasofyanın arxasındakı nəqqaĢxana binasına erkəndən getdim. UĢaqlıq çağlarımda bir ara Ģəyirdlik eləyirdim, əniĢtəmin vasitəçiliyilə girib-çıxdığım nəqqaĢxana binasının görünüĢündə taxtapuĢlardan sallanan buzlardan baĢqa, heç bir dəyiĢiklik yox idi. downloaded from KitabYurdu.org
104 Gənc və yaraĢıqlı bir Ģəyird qabaqda, mən arxada yapıĢqan və ciriĢ qoxusu içində, baĢları ağarmıĢ ahıl cild ustalarının, erkən yaĢda beli əyilmiĢ usta nəqqaĢların, gözləri ocağın alovuna kədərlə zilləndiyinə görə dizlərinin üstündəki kasalara baxmadan boya qarıĢdıran gənclərin arasından keçdik. Bir hücrədə qucağındakı dəvəquĢu yumurtasını diqqətlə boyayan qoca, siyirməni nəĢəylə nəqĢ eləyən əmi, onlara hörmətlə göz qoyan gənc Ģəyird gördüm. Açıq qapıdan ustalarının danladığı gənc Ģəyirdlərin buraxdığı səhvi baĢa düĢmək üçün qıpqırmızı sifətlərini qabaqlarındakı kağızlara dəydirənəcən yaxınlaĢdırdıqlarını gördüm. Bir baĢqa hücrədə kədərli və hüznlü bir Ģəyird rəngləri, kağızları, nəqĢi unutmuĢdu, mənim bayaq həyəcanla yeridiyim küçəyə baxırdı. Açıq hücrə qapılarının qarĢısında naxıĢ üzü köçürən, qəlib və boya hazırlayan, qələmlərini itiləyən nəqqaĢlar mənə – yad adama gözaltı, düĢməncəsinə baxdılar. Buzlu pilləkənləri çıxdıq. NəqqaĢxana binasının ikinci mərtəbəsinin dörd yanına dolanan eyvanın altından keçdik. AĢağıda, qarla örtülü daxili həyətdə uĢaq yaĢında iki Ģəyird qalın aba qumaĢdan cübbələrinə baxmayaraq, soyuqdan tir-tir titrəyə-titrəyə nəyisə, bəlkə də veriləcək cəzanı gözləyirdilər. Yeniyetməlik illərimizdə tənbəl olan, downloaded from KitabYurdu.org
105 ya da bahalı boyaları xarab eləyən Ģəyirdlərə vurulan Ģillələri, ayaqlarının altı qanayanacan dabanlarına çırpılan çubuqları xatırladım. Ġsti bir otağa girdik. Dizlərinin üstündə rahatca oturmuĢ nəqqaĢlar gördüm, amma bunlar xəyallarımın ustaları yox, Ģəyirdlikdən yenicə çıxmıĢ gənclər idilər. Bir vaxtlar məndə həddən artıq hörmət və həyəcan doğuran otaq indi Ustad Osmanın qondarma adlar verdiyi ustalar artıq evlərində çalıĢdıqlarına görə böyük, varlı padĢahın nəqqaĢxanası deyildi, Doğuda tutqun dağlar arasında itib-batmıĢ karvansarayın böyük bir otağına oxĢayırdı. Mənə elə gəldi ki, azca uzaqda, bir piĢtaxtanın arxasındakı, on beĢ ildən sonra ilk dəfə gördüyüm baĢ nəqqaĢ Ustad Osman kölgədən çox xortdandır. Səfərlərim zamanı nə vaxt nəqĢ eləmək, rəsm çəkmək fikrinə düĢsəm, Behzad kimi xəyallarımın arasından heyranlıqla boy verən böyük usta – Ayasofya tərəfə baxan pəncərədən qar kimi ağ iĢıq içində ağ paltarıyla sanki lap çoxdan o biri dünyanın xəyallarına qarıĢmıĢdı. Üstü qırıĢlarla örtülmüĢ əlini öpdüm, özümü xatırlatdım. ƏniĢtəmin məni
bura uĢaqlıq
çağlarımda gətirdiyini, amma qələmi atıb çıxdığımı, illərimi yollarda, Doğu Ģəhərlərində paĢalara katiblik, dəftərdar katibliyi eləyə-eləyə keçirdiyimi, Sərhat downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|