Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
192 insanlar sayaq özümü əməlli-baĢlı ikiyə bölünmüĢ təki hiss elədiyimi görürsünüz. Mənim kimi Allahdan qorxanın biri gözlənilmədən qatil olanda dərhal alıĢammır. Sanki keçmiĢ həyatımın davam elədiyi kimi davranmaq üçün qatilliyə uyğun ikinci səs qazandım. Ġndi keçmiĢ həyatımla heç qarıĢdırmadığım həmin istehzalı və xain ikinci səslə danıĢıram. Qatil olmasaydım, danıĢacağım o məlum, tanınan köhnə səsimi də, təbii ki, aradabir, amma «mən qatiləm» yox, ləqəbimlə eĢidəcəksiniz. Kimsə bu ikisini birləĢdirməyə cəhd eləməsin, çünki məni ələ verəcək fərdi üslubum və nöqsanım yoxdu. Üslubun, nəqqaşın birini digərindən fərqləndirəcək hər hansı bir şeyin bəzilərinin öyünə-öyünə dediyi kimi şəxsiyyət yox, nöqsan olduğuna inanıram. Amma mənim xüsusi vəziyyətimdə bunun problem yaratdığını da qəbul eləyirəm. Çünki heç istəmirəm mənim, ustad Osmanın bizə eĢqlə verdiyi, ƏniĢtə əfəndimizin də sevə-sevə çağırdığı qondarma adlarımızla desək,
Kəpənəkmi, Zeytunmu, Leyləkmi olduğumu baĢa düĢəsiniz. BaĢa düĢsəniz, böyük ehtimalla, dərhal qaça-qaça məni
bostançıbaĢının iĢgəncələrinə təslim eləyərsiniz. Buna görə də hər Ģeyi düĢünüb deyə bilmərəm. Öz-özümə fikirləĢəndə belə, əslində,
193 sizin məni izlədiyinizi bilirəm. Həyatımın məni ələ verəcək təfərrüatını, qəzəblərimi düĢüncəsizcəsinə beynindən keçirəmmərəm. Əlif, Be, Cin deyib üç dənə rəvayət danıĢanda ağlımın bir küncüylə sizin baxıĢınızı da izləyirdim. On minlərlə kərə rəsm elədiyim savaĢçılar, aĢiqlər, Ģahzadələr və əfsanə qəhrəmanları bir yanlarını rəsm edilən Ģeyə: o əfsanəvi zamanda savaĢdıqları düĢmənlərə, boğuĢduqları əjdahalara, göz yaĢları tökdükləri gözəl qızlara çevirirlər. Amma bir yanlarını və bədənlərinin bir hissəsini də o möcüzəvi rəsmə tamaĢa eləyən naxıĢsevərlərə çevirirlər. Üslubum və fərdiliyim varsa, yalnız nəqşimdə yox, mənim cinayətimdə və sözlərimdə də gizlənib! Mənim kim olduğumu sözlərimin rəngindən tapın görək! Məni yaxalamağınızın yazıq Zərif əfəndinin bədbəxt
ruhuna təskinlik verəcəyini də
düĢünmürəm. Mən indi ağaclar altında, quĢ civiltiləri içində, Xalicin qızılı sularına, Ġstanbulun qübbələrinə tamaĢa eləyib, yaĢamağın yaman gözəl Ģey olduğunu bir daha dərk eləyəndə onun üstünə kürək-kürək torpaq atırlar. Yazıq Zərif əfəndi son vaxtlarda o çatmaqaĢ ərzurumlu vaizin adamlarıyla oturub-durmağa baĢlayandan sonra məni heç sevməzdi, amma PadĢahımız üçün kitablar nəqĢ elədiyimiz bu iyirmi il ərzində özümüzü bir-
194 birimizə yaxın saydığımız vaxtlarımız da olmuĢdu. Ġyirmi il qabaq, bir ara PadĢahımızın rəhmətlik atasının salnaməsi üçün çalıĢanda yoldaĢ olduq, amma ən çox Füzuli «Divan»ına daxil edilən səkkiz naxıĢlı səhifə üçün iĢləyəndə yaxınlaĢmıĢdıq. O vaxt onun haqlı, amma məntiqli istəklərinə (nəqqaş
qoĢulmaq üçün bura gəlmiĢ, bir yay axĢamüstü qaranquĢ sürüləri üzərimizdə çılğınlıqla uçuĢanda nümayiĢkaranə tərzdə mənə Füzuli «Divan»ından oxuduğu misraları səbirlə dinləmiĢdim. O gecədən yaddaĢımda «mən belə deyiləm, mənim dediyim sənsən elə» misrası qalıb. Bir də həmin misranın necə rəsm edilə biləcəyini öz-özümdən soruĢub düĢündüyüm… Meyitinin tapıldığını öyrənər-öyrənməz qaça- qaça getdiyim evində oturub Ģeir oxuduğumuz kiçik həyətin qar altında qaldığını, illər keçəndən sonra gördüyümüz bütün həyətlər kimi kiçildiyini hiss elədim. Yan otaqdan qadınların bir-biriylə yarıĢan kimi artan səs-küyləri, həddini aĢmıĢ hayqırtıları eĢidilirdi. Böyük qardaĢı danıĢanda diqqətlə qulaq asdım: yazıq Zərif qardaĢımızın sifəti az qala parça- parça olub, baĢı əzilib. Dörd gündən bəri dibində qaldığı quyudan çıxarılandan sonra qardaĢları onu tanımağa çətinlik çəksələr də, evdən gətirdikləri bədbəxt arvadı Qəlbiyyə gecə qaranlığında bu
195 tanınmaz meyiti cırıq-cırıq olmuĢ paltarlarından tanıyıb. Gözümün qabağına qısqanc qardaĢları tərəfindən quyuya atılan Yusifin midiyalı tacirlər tərəfindən quyudan çıxarılması gəldi. «Yusif və Züleyxa»nın həmin məclisini rəsm eləməkdən çox xoĢum gəlir, çünki həyatda ən əsas duyğunun
Bir anlığa sükut olanda mənə baxdıqlarını hiss elədim. Ağlayımmı? Amma gözüm Qaraya sataĢdı. Alçaq hərif hamımızı süzür, özünə ƏniĢtə əfəndi tərəfindən nəqqaĢlar arasına bu iĢin əslini araĢdırmaq üçün göndərilən adam görkəmini verməyə çalıĢır. «Kim eləyə bilər bu alçaqlığı?» – böyük qardaĢ bağırdı. «QarıĢqanı incitməkdən çəkinən qardaĢımıza hansı vicdansız qıya bilər?» Onun ağlaya-ağlaya verdiyi bu suala mən də ürəkdən gələn tərzdə qoĢulub öz-özümə cavab axtardım. Kimdi Zərifin düĢmənləri? Mən öldürməsəydim, kim öldürərdi onu? Bir vaxtlar – güman ki, «Hünərnamə»nin hazırlandığı illərdə – qədim ustaların üsullarına fikir vermir, daha ucuz, daha cəld təzhib eləmək üçün biz rəssamların nə qədər əmək sərf elədiyimiz səhifələrin kənarını pis rənglərlə korladığına görə bəziləriylə dalaĢdığını xatırlayıram. Kimdi onlar? Amma daha sonra düĢmənçiliyin bu səbəbdən yox, alt mərtəbədəki
Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|