Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
205 Bu vaxt əbləh kəndçi də: «Mənim qızılım heç qəlp olarmı?! Mən onu iyirmi il qabaq torpağa basdırmıĢdım, o vaxt belə əxlaqsızlıqmı vardı», – deyib öyünürdü. Mən nə baĢ verəcəyiylə maraqlananda sərraf ağzından kəndçinin qızılını yox, məni çıxartdı. «Al, bu, sənin qızılın, alçaq venesiyalı kafirin qəlp pulunu istəmirəm», – dedi.
«Sən heç
utanmırsanmı?» – deyib üstəlik avam kəndçini danladı. O da bir az cavab verdi, məni də götürüb getdi. O biri sərraflardan da buna oxĢayan sözlər eĢidəndə ürəyi qırıldı, məni ucuz qızıl kimi doxsan ağcaya xırdalatdı. Yeddi ildi əldən-ələ davam eləyən bitib-tükənməz gəzintilərim bax belə baĢladı. Vaxtımın çoxunu ağıllı pulun eləməli olduğu kimi, Ġstanbulda kisədən kisəyə, qurĢaqdan cibə köçdüyümü iftixarla söyləyim. Qorxulu yuxum, küpün içinə girib həyətdə daĢın altında illərlə basdırılmıĢ halda qalmaq qorxusu da baĢıma gəldi, amma nədənsə bu sıxıntılı vaxtlar qısa sürürdü. Məni əlinə alanların çoxu üstəlik qəlp olduğumdan xəbər tutardısa, tezliklə məndən qurtulmaq istəyirdi. Qəlp olduğumu deyib ağılsız alıcını xəbərdar eləyənə hələ rast gəlməmiĢəm. Amma qəlp olduğumu bilməyib mənə yüz iyirmi ağca sayanlar hərifləndiklərini baĢa düĢər-düĢməz bir
206 baĢqasını hərifləyib məndən qurtulana qədər qəzəb, ümidsizlik və səbirsizlik böhranları keçirə-keçirə vurnuxurdular. Həmin böhran vaxtı özləri də baĢqalarını hərifləməyə dəfələrlə cəhd elədikləri halda (tələsiklik və qəzəbdən elə hey uğursuzluğa düçar olurdular), məni verib onları hərifləyən adama «əxlaqsız» deyib söyürdülər. Bu son yeddi il ərzində Ġstanbulda beĢ yüz altmıĢ əl dəyiĢdirdim, girmədiyim ev, dükan, çarĢı, bazar, kilsə, sinaqoq qalmadı. Gəzdikcə haqqımda hesab
elədiyimdən daha
artıq dedi-qodu yarandığını, əfsanələr uydurulub, yalanlar söylənildiyini gördüm. Artıq məndən baĢqa heç bir qiymət qalmadığı, qəddarlığım, gözümün kor olduğu, mənim də pulu sevdiyim, dünyanın, təəssüf ki, mənim üzərimdə qurulduğu, hər Ģeyi satın ala biləcəyim, pisliyim, adiliyim, alçaqlığım elə hey üzümə vuruldu. Qəlp olduğumdan xəbər tutanlar mənə daha da qəzəbli münasibət göstərib, daha da yaramaz Ģeylər söylədilər. Həqiqi dəyərim düĢdükcə məcazi dəyərim artırdı. Amma bütün bu amansız
məcazlara, düĢüncəsiz iftiralara baxmayaraq, gördüm ki, əhalinin böyük çoxluğu məni ürəkdən sevir. DüĢünürəm ki, bu sevgisiz bu
207 Ġstanbulun hər guĢəsini küçə-küçə, səmt-səmt gördüm. Yəhudilərdən abazalara, ərəblərdən minqreliyalılara qədər hamının əlini tanıdım. Bir dəfə Manisaya gedən ədirnəli bir xocanın kisəsində Ġstanbuldan qırağa çıxdım. Yolumuz kəsilib, həramilər də «ya canın, ya malın» qıĢqıranda zavallı xoca bizi təlaĢla arxa deĢiyinə soxub gizlətdi. Bura sarımsaq sevən adamın ağzından da pis qoxuyurdu, çox da rahatsızıydı. Amma dərhal sonra hər Ģey daha da pis oldu, çünki həramilər «ya malın, ya canın!» da demədilər, xocaya «ya namusun, ya anın!» deyib növbəyə durdular. O kiçik deĢikdə nələr çəkdiyimizi sizə heç danıĢmayım. Ġstanbuldan qırağa çıxmaqdan da buna görə heç xoĢum gəlmir! Ġstanbulda yaman sevildim! Xəyallarındakı ərĢ kimi gənc qızlar məni öpdülər, məxmər kisələrdə, yastıq altlarında, iri döĢlərin arasında, donlarının altında gizləyib, yatanda orada olub- olmadığımı yoxladılar. Bir hamamda, ocağın qırağında, çəkmənin içində, çox gözəl iy verən ətriyyatçı dükanında, kiçik ĢüĢənin dibində, aĢpazın mərcimək çuvalının gizli cibində gizlədildim. Dəvə dərisindən kəmərlərin, Misir alacasından 1
1 Rəngli toxuma
208 astarların, içi qumaĢla örtülmüĢ ayaqqabıların, rəngarəng Ģalvarların gizli künclərində bütün Ġstanbulu dolaĢdım. Saat ustası Petro məni kəfgirli saatın gizli hissəsinə, bir rum baqqalı əsl qoyun pendirinin içinə qoydu; möhürlər, zinət əĢyaları və açarlarla birgə qumaĢ parçalarına bükülüb bacaların, ocaqların içində, pəncərə eĢiklərinin altında, qaba samandan döĢəklərin arasında, yer dolablarının və sandıqlarının gizli yerlərində gizlədildim. Yemək süfrəsindən qalxıb «hələ gizlətdiyim yerdədimi» deyə ikidəbir gəlib baxan atalar, heç lazım olmadığı halda məni ağızlarına alıb soran qadınlar, qoxulaya-qoxulaya burun deĢiklərinə soxan uĢaqlar, meĢin kisədən çıxarıb gündə yeddi dəfə baxmamıĢ rahatlıq tapmayan bir ayağı gorda olan qocalar gördüm. ġıltaq, çərkəz arvad vardı, bütün günü evi silib-süpürəndən sonra bizi kisədən çıxarıb taxta fırçayla silərdi. Təkgözlü sərraf elə hey bizdən qüllələr düzəldər, xanıməli qoxuyan bir hambal və müzəhhib də – adı lazım deyil – axĢamlar bizi elə hey cürbəcür formalarda düzərdi. Taxta səndəllərlə gəzdim, saraya girib- çıxdım, Herat iĢi olan cildlərin arasında, gül qoxuyan ayaqqabıların dabanında gizlədildim. Yüzlərlə kirli, qıllı, gonbul, yağlı, yaĢlı, titrək əl gördüm. NəĢə
çəkilən məclislərin, mum emalatxanalarının, siyənək basdırmalarının, bütün Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|