Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
214 dedi, – çoxu həqiqi görünən, bəzisi dimdik mənim gözlərimin içinə baxan bu guya mühüm gavur Ģəxsiyyətlərinin məhz portretləri çəkildiyinə görə bu dünyanı daha artıq dolduran Ģəxsiyyətlərə çevrildiklərini gördüm. Portretlərinin çəkilməsi elə sehrli bir Ģey yaratmıĢ, onları elə bənzərsiz varlığa çevirmiĢdi ki, rəsmlər arasında bir anlığa özümü nöqsanlı və gücsüz hiss elədim. Sanki bu aləmdə
Heratlı qədim nəqqaĢların mükəmməl və dəyiĢməz elədiyi Ġslam nəqĢinin portret həvəsiylə baĢa çatacağını dərhal baĢa düĢüb, istəyindən qorxub. «Amma sanki hamıdan fərqli olduğumu, baĢqa cür olduğumu, bənzərsiz olduğumu hiss eləmək də istəyirdim», – dedi. Beləcə, Ģeytanın bizi günaha sürükləyəcəyi vaxtlarda olduğu kimi, qorxduğu Ģeyə doğru güclü istəyin cazibəsiylə sürükləndiyini hiss eləyib. «Necə deyim, bu sanki günahsayaq istək idi, elə bil Allaha qarĢı böyüklənməyə, özünü əhəmiyyətli bir Ģey saymağa, özünü dünyanın mərkəzinə qoymağa oxĢayırdı». Daha sonra ağlına gəlib ki, firəng ustadlarının əlində bir cür məğrur uĢaq oyununa dönən Ģey uca padĢahımıza yönəlsə, bir sehri də aĢıb, görən hər kəsi təsiri altına alacaq haqlı bir gücə, dinimizə xidmətə çevriləcək.
215 PadĢahımızın və onu təmsil eləyən Ģeylərin rəsmlərinin olacağı bir kitab hazırlatmaq fikri elə həmin vaxt ortaya çıxıb. Çünki Ġstanbula qayıdan əniĢtəm PadĢahımız həzrətlərinə firəng ustadlarının üsullarıyla rəsm edilməsinin çox yaxĢı olacağını söyləyəndə o, əvvəlcə etiraz eləyib. «Əsl olan hekayədi», – deyib. «Gözəl rəsm hekayəni zərifliklə tamamlayır. Hekayəni tamamlayan rəsmi fikirləĢməyə çalıĢanda ağlıma o rəsmin axırda büt olacağı gəlir. Çünki olmayan hekayəyə inanmayacağımıza görə onda rəsmə, o Ģeyə
inanacağıq. Bu,
Peyğəmbərimiz sındırtdırmazdan qabaq Kəbədə bütlərə səcdə eləmək kimi bir Ģeydi. Əgər bir hekayənin parçası olmayacaqsa, məsələn, bu qərənfili, ya da bu ədəbsiz cırtdanı necə rəsm eləyəcəksən?» «Qərənfilin gözəlliyinin onun bənzərsizliyi olduğunu göstərməklə». «Sonra da səhifənin tərtibində onu aləmin düz mərkəzinəmi qoyacaqsan?» «Qorxdum, – əniĢtəm mənə dedi, – PadĢahımızın fikirlərinin məni apardığı yerin hara olduğunu görüb bir anlığa təlaĢa düĢdüm». ƏniĢtəmin dünyanın, həm də beləcə kağızın
216 «Sonra mərkəzinə cırtdanı qoyduğun rəsmi divardan asmaq istəyəcəksən», – PadĢahımız əniĢtəmin qorxduğunu, güman elədiyim kimi, deyib. «Amma rəsm divardan asılmaz. Çünki divardan asdığımız rəsmə, məqsədimiz nə olur olsun, bir müddət sonra səcdə eləməyə də baĢlayarıq. Gavurların elədiyi sayaq Həzrəti Ġsanın eyni zamanda – Allah eləməsin – Allah olduğuna inansaydım, onda Allahın dünyada görünə biləcəyini, hətta insanda peyda ola biləcəyini də baĢa düĢəcək, insan rəsmi çəkib divara vurmağı qəbul eləyəcəksən. Divardan asılan hər rəsmə, nəhayət, fərqinə varmadan səcdə eləməyə baĢlayacağımızı baĢa düĢürsən, ya yox?» «Onu elə yaxĢı baĢa düĢürdüm ki, – əniĢtəm mənə dedi, – onu baĢa düĢdüyümə görə həm də birgə düĢündüyümüz Ģeydən qorxurdum». PadĢahımız: «Buna görə də rəsmimin divardan asılmasına razı ola bilmərəm», – deyib. «Amma bunu istəyirdi», – əniĢtəm mənə Ģeytan kimi gülümsəyə-gülümsəyə pıçıldadı. Ġndi də qorxmaq növbəsi mənə çatmıĢdı. PadĢahımız: «Amma firəng ustadlarının üsullarıyla rəsmimin çəkilməsini də istəyirəm», – deyib. «Həmin rəsm kitabın səhifələri arasında gizlədilməlidi. O kitabın hansı kitab olacağını mənə sən deyəcəksən».
217 «Bir anlığa çaĢqınlıq və heyranlıqla düĢündüm», – əniĢtəm dedi. Sonra bayaqkı Ģeytani gülüĢə bənzər təbəssümlə mənə elə gülümsədi ki, az qala əniĢtəmin bir anda baĢqa adama çevrildiyinə inanmaq istədim. «PadĢahımız həzrətləri mənə kitabın dərhal hazırlanmağa baĢlanmasını buyurdu. XoĢbəxtlikdən baĢım fırlandı. Məni yenidən yanına yollayacağı Venesiya doçuna kitabın
hədiyyə kimi
hazırlanmasını da buyurdu. Kitab tamamlananda Hicri təqviminin birinci ilində Ġslam xəlifəsinin – uca padĢahımızın müzəffər gücünün Ģahid olmasını istəyirdi. Amma venesiyalılarla anlaĢma niyyəti bilinməsin, nəqqaĢxana daxilində qısqanclıqlara Ģərait yaratmasın deyə məndən kitabın gizlin hazırlanmasını tələb elədi. Mən də xoĢbəxtliklə və gizlicə rəsmlərini çəkdirməyə baĢladım».
Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|