Miologia
Orqa guruh mushaklar
3 guruhga bo`linadi
1)
Yuza guruh mushaklar
2)
Chuqur guruh mushaklar
3)
Kalta guruh mushaklar
Yuza guruh mushaklar 3 qavat bo`lib joylashadi.
1-qavat mushaklari
1)
musculus trapezius
Qon bilan taminlanishi -- a.transversa colli, a.suprascapularis
Innervatsiyasi --- n.accessorius , bo`yin chigalining ramus trapezius tarmog`i
2)
musculus latissimus dorsi
Qon bilan taminlanishi -- a.transversa colli, a.thoracodorsalis,
Innervatsiyasi -- n.thorocodorsalis
2-qavat mushaklari
1)
musculus levator scapulae
Qon bilan taminlanishi -- a.transversa colli, a.cervicalis superficialis et
ascendens
Innervatsiyasi --- n.dorsalis scapulae
2)
musculus rhomboideus major
3)
musculus rhomboideus minor
Qon bilan taminlanishi -- a.transversa colli, a.suprascapularis
Innervatsiyasi --- n.dorsalis scapulae
3-qavat mushaklari
1)
musculus serratus posterior superior
Qon bilan taminlanishi ---- a.intercostalis posterior, a.cervicalis profunda
Innervatsiyasi --- n.intercostalis
2)
musculus serratus posterior inferior
Qon bilan taminlanishi -- a.intercostalis posterior
Innervatsiyasi --- n.intercostalis
52
Chuqur qavat mushaklari:
1)
musculus semispinalis capitis --- boshning yarim qirrali muskuli
2)
musculus splenius capitis --- boshning tasmasimon muskuli
3)
musculus splenius cervix --- bo`yinning tasmasimon muskuli
4)
musculus erector spinae --- 3 ta muskul tolasi bor
a)
musculus spinalis --- qirrali
b)
musculus longissimus --- uzun
c)
musculus iliocostalis --- yonbosh-qovurg`a
5)
musculus transversa spinalis --- 3 ta bo`ladi
a)
musculus semispinalis
b)
musculus rotatores --- aylantiruvchi
c)
musculus multifidus --- ko`p burchakli
Qon bilan taminlanishi -- a.cervicalis profunda, a.transversa colli
Innervatsiyasi --- orqa miya nervlarining orqa shoxlari
Kalta mushaklari:
1)
musculus intertransversus --- ko`ndalang o`siqlararo muskul
2)
musculus interspinalis --- qirrali o`simtalararo muskul
3)
musculus levator costarum longus
4)
musculus levator costarum brevis
Ensa osti mushaklar
2 guruhga bo`linadi
1)
To`g`ri mushaklar
2)
Qiyshiq mushaklar
Qiyshiq mushaklari:
1)
musculus obliquus capitis superior
2)
musculus obliquus capitis inferior
To`g`ri mushaklari:
1)
musculus rectus capitis posterior major
2)
musculus rectus capitis posterior minor
Qon bilan taminlanishi -- a.cervicalis profunda
Innervatsiyasi --- orqa miya nervlarining orqa shoxlari
Orqa topografiyasi
Orqa sohasida 2 ta fassiya bor
1)
fascia nuchae
53
2)
fascia thoracolumbalis
Orqa sohasida bel uchburchagi --- trigonum lumborum bor. Uning devorlari:
Pastdan --- crista iliaca
Lateraldan --- musculus obliquus externus abdominis
Medialdan --- musculus latissimus dorsi va fascia thoracolumbalis
Tubini --- musculus obliquus internus abdominis hosil qiladi
Bel uchburchagi urologiyada katta ahamiyatga ega. Buyrak operatsiyalarida
shu uchburchak orqali buyrakka tushiladi.
Old guruh mushaklar
Ko`krak mushaklari 2 guruh bo`ladi
1)
Serbar mushaklar
2)
Xususiy mushaklar
Serbar mushaklar ko`krak qafasidan boshlanib, yelka kamari va qo`lning erkin
suyaklariga birikadi.
1)
musculus pectoralis major --- 3 ta qismi bor
a)
pars clavicularis
b)
pars sternocostalis
c)
pars abdominalis
Qon bilan taminlanishi --- a.thorocoacromialis, a.thoracica superior,
a.thoracica lateralis
Innervatsiyasi --- n.pectoralis lateralis et medialis
2)
musculus pectoralis minor
Qon bilan taminlanishi --- a.thorocoacromialis, a.thoracica superior
Innervatsiyasi --- n.pectoralis lateralis et medialis
3)
musculus subclavius
Qon bilan taminlanishi --- a.thoracica superior, a.thorocoacromialis
Innervatsiyasi --- n.subclavius
4)
musculus serratus anterior
Qon bilan taminlanishi --- a.thoracica lateralis
Innervatsiyasi --- n.thoracicus longus
Xususiy mushaklar
1)
musculus intercostalis externa
2)
musculus intercostalis interna
3)
musculus subcostalis
54
4)
musculus transversus thoracis
Qon bilan taminlanishi --- a.intercostalis posterior, a.thoracica interna
(r.intercostalis anterior), a.musculophrenica (r.intercostalis anterior)
Innervatsiyasi ---- n.intercostalis
Ko`krak topografiyasi
Ko`krak sohasida 3 ta uchburchak bor
1)
trigonum clavicopectoralis --- devorlari yuqoridan o`mrov suyagining pastki
cheti, pastdan musculus pectoralis minor ning yuqori cheti. Ichidan 3 ta qon-
tomir o`tadi.
a)
ramus subscapularis
b)
arteria thoracica superior
c)
arteria thoracoacromialis
2)
trigonum pectoralis --- devorlari medialdan kichik ko`krak mushagining pastki
cheti, lateraldan musculus biceps brachii bilan musculus coracobrachialis. Ichida
arteria thoracica lateralis joylashadi
3)
trigonum subpectoralis --- devorlari yuqoridan musculus pectoralis minor
ning pastki cheti, pastdan musculus pectoralis major ning pastki cheti. Ichidan 3
ta qon-tomir joylashadi.
a)
arteria subscapularis
b)
arteria circumflexa humeri anterior
c)
arteria circumflexa humeri posterior
Qorin mushaklari - 3 guruh
1)
Oldingi guruh 2) Lateral guruh 3) Orqa guruh
Oldingi guruh mushaklar
1)
musculus rectus abdominis
Qon bilan taminlanishi --- a. intercostalis, a.epigastrica superior et inferior
Innervatsiyasi ---- n.intercostalis, n.iliohypogastricus
2)
musculus pyramidalis --- rudiment
Qon bilan taminlanishi --- a.epigastrica inferior , a.cremasterica
Innervatsiyasi ---- n.intercostalis, n.iliohypogastricus
Lateral guruh mushaklar
1)
musculus obliquus externus abdominis
55
2)
musculus obliquus internus abdominis
3)
musculus transversus abdominis
Qon bilan taminlanishi --- a.epigastrica superior et inferior, a.intercostalis
posterior
Innervatsiyasi ---- n.intercostalis, n.iliohypogastricus, n.ilioinguinalis
Oqa guruh mushaklar
1)
musculus quadratus lumborum
Qon bilan taminlanishi --- a.iliolumbalis , a.lumbalis
Innervatsiyasi --- plexus lumbalis
Qorinning oq chizig`i --- linea alba
Qorinning o`ng va chap tomonidagi qorinning tashqi qiyshiq, ichki qiyshiq va
ko`ndalang mushaklarining oldingi erkin cheti apponevroz bo`lib tugaydi.
Apponevrozlarning birikishidan --- linea alba hosil bo`ladi.
Qorinning to`g`ri mushagining qini --- vagina musculi recti
abdominis
Qin kindik osti bilan kindik ustida 2 xil joylashgan
1)
Kindik ustida ---- qorinning to`gri mushagining oldidan qorinning tashqi
qiyshiq mushagining apponevrozi to`liq o`tadi, orqasidan qorinning ko`ndalang
mushagining apponevrozi to`liq o`tadi. Qorinning ichki qiyshiq mushagi
qorinning to`gri mushagining lateral chetiga kelganda 2 ta varaqqa ajraladi.
a)
lamina anterior --- oldingi devorini hosil qiladi
b)
lamina posterior --- orqa devorini hosil qiladi
2)
Kindik ostida ---- qorinning to`g`ri mushagining oldidan qorinning 3 ta serbar
mushagi ya`ni qorinning tashqi qiyshiq, qorinning ichki qiyshiq va ko`ndalang
mushaklari apponevrozlari to`liq o`tadi. Qorinning to`g`ri mushagining orqasida
qorinning ko`ndalang mushagi fassiyasi bo`ladi.
Diafragma ---- diaphragma
Ko`krak bo`shlig`ini qorin bo`shlig`idan ajratib turuvchi nafas muskuli. Atrofi
muskuldan, markazi paydan tashkil topgan. Shakli --- gumbazsimon
56
3 ta qismi bor
1)
pars sternalis
2)
pars lumbalis
3)
pars costalis
3 ta teshigi bor
1)
hiatus oesophagus --- qizilo`ngach bilan nervus vagus o`tadi
2)
hiatus aorticus ---- aorta bilan ductus thoracicus o`tadi
3)
foramen vena cava inferior ---- pastki kovak vena o`tadi
2 juft uchburchagi bo`ladi
1)
trigonum sternocostalis dextra et sinistra --- arteria epigastrica superior
o`tadi
2)
trigonum lumbocostalis dextra et sinistra
Qon bilan taminlanishi --- a.phrenica superior et inferior, a.musculophrenica
Innervatsiyasi --- n.phrenicus
Chov kanali ---- canalis inguinalis
Chov kanalining ichidan ayollarda ---- bachadon yumaloq boylami o`tadi
Chov kanalining ichidan erkaklarda ---- urug` tizimchasi o`tadi
Chov kanalining 4 ta devori bor
1)
Yuqori devor --- qorinning ichki qiyshiq mushagi bilan qorinning ko`ndalang
mushagi hosil qiladi
2)
Pastki devor --- chov boylami ---- ligamentum inguinalis (Pupart boylami)
hosil qiladi
3)
Lateral devor (Oldingi) --- qorinning tashqi qiyshiq mushagining apponevrozi
hosil qiladi
4)
Medial devor (Orqa) --- qorinning ko`ndalang mushagining fassiyasi hosil
qiladi.
Ichida 2 ta halqa joylashadi
a)
anulus ingvinalis superficialis --- qov suyagi ustida joylashadi
b)
anulus ingvinalis profunda --- ko`ndalang mushak fassiyasi ostida joylashadi.
Bunda chov churralari uchraydi.
57
Bo`yin mushaklari ---- 3 guruh
1)
Yuza mushaklar 2) O`rta mushaklar 3) Chuqur mushaklar
Yuza mushaklar
1)
musculus platysma --- yuqori qovurg`alarning oldingi sohasidan boshlanib,
pastki jag` suyagining oldingi chetiga birikadi
Qon bilan taminlanishi --- a.cervicalis superficialis
Innervatsiyasi --- n.facialis
2)
musculus sternocleidomastoideus --- 2 ta qismi bor
a)
pars sternalis --- to`sh suyagidan boshlanadi
b)
pars clavicularis --- articulatio sternoclavicularis dan boshlanadi
Bu 2 ta qism bitta qismga aylanib, processus mastoideus ga birikadi.
Qon bilan taminlanishi --- a.sternocleidomastoideus, a.thyroidea superior
(r.sternocleidomastoideus), a.occipitalis (r.sternocleidomastoideus)
Innervatsiyasi --- n.accessorius, bo`yin chigalidan chiquvchi ramus
sternocleidomastoideus
O`rta mushaklar til osti suyagiga nisbatan olinadi.
Til osti suyagi usti mushaklari
1)
musculus stylohyoideus --- processus styloideus dan boshlanib, til osti suyagi
tanasiga birikadi.
2)
musculus digastricus --- 2 ta qorinchasi bor
a)
venter anterior --- incisura mastoideus dan boshlanib, til osti suyagi
tanasiga birikadi
b)
venter posterior --- til osti suyagidan boshlanib, fossa digastricus ga birikadi.
3)
musculus mylohyoideus --- pastki jag`dagi linea mylohyoideus dan boshlanib,
til osti suyagi tanasiga birikadi
4)
musculus geniohyoideus --- pastki jag`dagi spina mentalis dan boshlanib, til
osti suyagi tanasiga birikadi.
Qon bilan taminlanishi ---- a.lingualis (r.suprahyoideus)
Innervatsiyasi ---- bo`yin chigali
Til osti suyagi osti mushaklari
58
1)
musculus omohyoideus ---- 2 ta qorinchasi bor. Incisura scapulae dan
boshlanib, til osti suyagi tanasiga birikadi.
a)
venter superior
b)
venter inferior
2)
musculus sternohyoideus ---- to`sh suyagidan boshlanib, til osti suyagi
tanasiga birikadi
3)
musculus sternothyroideus ---- to`sh suyagidan boshlanib, qalqonsimon
tog`aydagi linea obliquus ga birikadi.
4)
musculus thyrohyoideus ---- qalqonsimon tog`aydagi linea obliquus dan
boshlanib, til osti suyagi tanasiga birikadi.
Qon bilan taminlanishi ---- a.thyroidea superior(r.infrahyoideus)
Innervatsiyasi ---- ansa cervicalis
Chuqur qavat mushaklar --- 2 guruh
1)
Lateral taraf mushaklar
2)
Medial taraf mushaklar
Lateral taraf mushaklari:
1)
musculus scalenus anterior ---- 2-4- bo`yin umurtqalarining ko`ndalang
o`simtalaridan boshlanib, 1-juft qovurg`alarga birikadi.
Qon bilan taminlanishi ---- a.cervicalis ascendens
Innervatsiyasi ---- bo`yin chigalining ramus muscularis i
2)
musculus scalenus media ---- 3-4- bo`yin umurtqalarining ko`ndalang
o`simtalaridan boshlanib, 1-juft qovurg`alarga birikadi.
Qon bilan taminlanishi ---- a.cervicalis profunda
Innervatsiyasi ---- bo`yin chigalining ramus muscularis i
3)
musculus scalenus posterior ---- 4-6- bo`yin umurtqalarining ko`ndalang
o`simtalaridan boshlanib, 2-juft qovurg`alarga birikadi.
Qon bilan taminlanishi ---- a.cervicalis profunda, a.transversa colli
Innervatsiyasi ---- bo`yin chigalining ramus muscularis i
Medial taraf mushaklari:
1)
musculus longus capitis --- bo`yin umurtqalarining ko`ndalang o`simtalaridan
boshlanib, kalla asosiga birikadi.
2)
musculus longus cervix --- ko`krak umurtqalarining tanasidan boshlanib,
bo`yin umurtqalarining tanasiga birikadi.
3)
musculus rectus capitis anterior --- 1-bo`yin umurtqasidan boshlanib, ensaga
birikadi
4)
musculus rectus capitis lateralis --- 1-bo`yin umurtqasining ko`ndalang
o`simtalaridan boshlanib, chakkaga birikadi.
5)
musculus intertransversus anterior cervicalis --- umurtqalarning ko`ndalang
o`simtalari orasida tortilgan
59
Qon bilan taminlanishi --- a.vertebralis, a.cervicalis ascendens, a.cervicalis
profunda
Innervatsiyasi --- bo`yin chigalining ramus muscularis i
Bo`yin topografiyasi
Bo`yinda 2 ta bo`shliq bo`ladi.
1)
spatium antescalenus ---- devorlari oldindan musculus sternohyoideus bilan
musculus sternotyroideus, orqadan musculus scalenus anterior. Bu bo`shliqdan
vena subclavia, arteria supraclavicularis o`tadi.
2)
spatium interscalenus ---- devorlari oldindan musculus scalenus anterior,
orqadan musculus scalenus media, pastdan 1-juft qovurg`a. Bu bo`shliqdan
arteria subclavia bilan plexus brachialis o`tadi.
Musculus sternocleidomastoideus bo`yinni 2 ta oblastga bo`ladi.
1)
regio colli lateralis
2)
regio colli medialis
Regio colli lateralis da 2 ta uchburchak joylashadi:
1)
trigonum
omatrapezoideum
----
devorlari
oldindan
musculus
sternocleidomastoideus, orqadan musculus trapezius, pastdan musculus
omahyoideus ning venter inferior i
2)
trigonum
omaclavicularis
----
devorlari
oldindan
musculus
sternocleidomastoideus, yuqoridan musculus omahyoideus ning venter inferior i,
pastdan o`mrov suyagi
Regio colli medialis da 4 ta uchburchak joylashadi:
1)
trigonum submandibularis ---- devorlari yuqoridan pastki jag` suyagining
pastki cheti, pastdan musculus digastricus ning venter anterior i bilan venter
posterior i. Ichida glandula submandibularis joylashadi.
2)
trigonum omahyoideus ( Pirogov uchburchagi ) ---- devorlari yuqoridan
nervus hypoglossus, oldindan musculus mylohyoideus, orqadan musculus
digastricus ning
venter posterior i. Ichidan arteria lingualis, vena lingualis, nervus lingualis o`tadi.
60
3)
trigonum caroticum --- orqadan musculus sternocleidomastoideus, oldindan
musculus omahyoideus ning venter superior i, musculus digastricus ning venter
posterior i. Ichidan umumiy uyqu arteriyasi o`tadi.
4)
trigonum omatrachealis ---- devorlari orqadan musculus
sternocleidomastoideus, oldindan musculus sternohyoideus, yuqoridan
musculus omahyoideus ning venter superior i. Bu uchburchakdan traxeyastoma
qo`yiladi.
Bo`yinda 5 ta fassiya bor:
1)
fascia prevertebralis
2)
fascia endocervicalis
3)
fascia colli superficialis
4)
lamina superficialis fascia colli propria
5)
lamina profunda fascia colli propria
Bu fassiyalar Shevkunenko klassifikatsiyasi hisoblanadi.
Bosh mushaklari --- 2 guruh
1)
Chaynov mushaklari
2)
Mimika mushaklari
Chaynov mushaklari:
1)
musculus temporalis --- 2 ta qismi bor
a)
lamina superficialis
b)
lamina profunda
Qon bilan taminlanishi ---- a.maxillaris ( a.temporalis profunda et superficialis)
2)
musculus masseterica --- pastki jag`dagi tuberositas masseterica ga birikadi. 2
ta qismi bor
a)
pars superficialis ---- yanoqdan boshlanadi
b)
pars profundus ---- arcus zygomaticus dan boshlanadi
Qon bilan taminlanishi ---- a.maxillaris ( a.masseterica)
3)
musculus pterygoideus lateralis ---- ensadagi fovea pterygoideus dan
boshlanib, pastki jag`dagi fovea pterygoideus ga birikadi.
Qon bilan taminlanishi ---- a.maxillaris (a.pterygoideus lateralis)
4)
musculus pterygoideus medialis ---- ponasimon suyakdagi incisura
pterygoideus dan boshlanib, pastki jag`dagi tuberositas pterygoideus ga birikadi.
Qon bilan taminlanishi ---- a.maxillaris (a.pterygoideus medialis)
(Qon bilan taminlanishi ---- a.carotis externa tarmoqlari)
61
Innervatsiyasi ---- barcha chaynov mushaklarini n.trigeminus innervatsiya
qiladi
Mimika mushaklari ---- 2 guruh
1)
Boshning mimika mushaklari
2)
Yuzning mimika mushaklari
Boshning mimika mushaklari:
1)
musculus occipitofrontalis --- 2 ta qorinchasi bor
a)
venter occipitalis ---- linea nuchae inferior dan boshlanadi
b)
venter frontalis ---- arcus supercilliaris dan boshlanadi
Bu qorinchalar galea aponeurotica yordamida birikadi
Qon bilan taminlanishi ---- a.temporalis superficialis, a.occipitalis
2)
musculus auricularis anterior ---- chakkadan boshlanib, quloqqa birikadi
3)
musculus auricularis superior ---- tepadan boshlanib, quloqqa birikadi
4)
musculus auricularis posterior ---- ensadan boshlanib, quloqqa birikadi
Qon bilan taminlanishi ---- a.temporalis superficialis, a.auricularis posterior
Yuzning mimika mushaklari --- 3 guruh
1)
Ko`z atrofi mushaklari
2)
Burun atrofi mushaklari
3)
Og`iz atrofi mushaklari
Ko`z atrofi mushaklari
1)
musculus orbicularis oculi --- 3 ta qismi bor
a)
pars palpebralis
b)
pars orbitalis
c)
pars lacrimalis
Qon bilan taminlanishi ---- a.facialis, a.temporalis superficialis, a.supraorbitalis et
infraorbitalis
2)
musculus corrugator supercilli --- qisqarsa qoshlar bir-biriga yaqinlashadi va
ular orasida vertikal chiziq --- ajin hosil bo`ladi
Qon bilan taminlanishi ---- a.frontalis, a.supraorbitalis, a.temporalis
superficialis
3)
musculus procerus --- peshonadagi spina nasalis dan boshlanib, glabella ga
birikadi. Qisqarsa qoshlar orasida ko`ndalang chiziq ---- ajin hosil bo`ladi
Qon bilan taminlanishi ---- a.angularis, a.supraorbitalis
62
Burun atrofi mushaklari
1)
musculus nasalis --- 2 ta qismi bor
a)
pars transversus
b)
pars alaris
2)
musculus depressor septi nasi
Qon bilan taminlanishi ---- a. facialis
Og`zi atrofi mushaklari
1)
musculus orbicularis oris ---- 2 ta qismi bor
a)
pars labialis
b)
pars marginalis
2)
musculus zygomaticus major
3)
musculus zygomaticus minor
4)
musculus buccinator
5)
musculus levator angulis oris
6)
musculus levator labii superioris
7)
musculus risorius
8)
musculus depressor angulis oris
9)
musculus depressor labii inferioris
10)
musculus mentalis
Qon bilan taminlanishi ---- a.facialis
Innervatsiyasi ---- barcha mimika mushaklarini n.facialis innervatsiya qiladi.
Bosh fassiyalari ---- 4 ta
1)
fascia parotidea
2)
fascia temporalis
3)
fascia masseterica
4)
fascia buccopharyngeus
Qo`l mushaklari ---- 2 guruh
1)
Kamar mushaklari
2)
Qo`lning erkin mushaklari
Kamar mushaklari
1)
musculus deltoideus
Qon bilan taminlanishi ---- a.circumflexa humeri posterior, a.thoracoacromialis
Innervatsiyasi ---- n.axillaris
63
2)
musculus subscapularis
Qon bilan taminlanishi --- a.subscapularis,
Innervatsiyasi ---- n.subscapularis
3)
musculus supraspinatus
Qon bilan taminlanishi ---- a.suprascapularis, a.circumflexa scapulae
Innervatsiyasi ---- n.suprascapularis
4)
musculus infraspinatus
Qon bilan taminlanishi ---- a.suprascapularis, a.circumflexa scapulae
Innervatsiyasi ---- n.suprascapularis
5)
musculus teres minor
Qon bilan taminlanishi ---- a.circumflexa scapulae
Innervatsiyasi ---- n.axillaris
6)
musculus teres major
Qon bilan taminlanishi ---- a.subscapularis,
Innervatsiyasi ---- n.subscapularis
Qo`lning erkin mushaklari:
Yelka mushaklari ---- 2 guruh
1)
Yelkaning oldingi guruh mushaklari 2) Yelkaning orqa guruh mushaklari
Oldingi guruh mushaklari
1)
musculus biceps brachii ---- 2 ta boshi bor
a)
caput longus
b)
caput brevis
2)
musculus coracobrachialis
3)
musculus brachialis
Yelkaning oldingi guruh mushaklarini a.brachialis qon bilan taminlaydi.
Yelkaning oldingi guruh mushaklarini n.musculocutaneus innervatsiya qiladi
Orqa guruh mushaklari
1)
musculus triceps brachii ---- 3 ta boshi bor
a)
caput longus
b)
caput lateralis
c)
caput medialis
Qon bilan taminlanishi ---- a.profunda brachii, a.circumflexa humeri posterior
64
Innervatsiyasi ---- n.radialis
2)
musculus anconeus ---- tirsak mushagi
Qon bilan taminlanishi ---- a.interossea recurens
Innervatsiyasi ---- n.radialis
Bilak mushaklari ---- 2 guruh
1)
Oldingi guruh
2)
Orqa guruh
Oldingi guruh mushaklar 4 qavat bo`ladi
1 - qavat mushaklari ---- 5 ta
1)
musculus brachioradialis
Innervatsiyasi ---- n.radialis
2)
musculus pronator teres
Innervatsiyasi ---- n.medianus
3)
musculus flexor carpiradialis
Innervatsiyasi ---- n.medianus
4)
musculus palmaris longus
Innervatsiyasi ---- n.medianus
5)
musculus flexor carpiulnaris
Innervatsiyasi ---- n.ulnaris
2-qavat mushaklari ---- 1 ta
1)
musculus flexor digitorum superficialis
Innervatsiyasi ---- n.medianus
3 - qavat mushaklari ---- 2 ta
1)
musculus flexor pollex longus
Innervatsiyasi ---- n.medianus
2)
musculus flexor digitorum profundus
Innervatsiyasi ---- n.medianus, n.ulnaris
4 - qavat mushaklari ---- 1 ta
1)
musculus pronator quadratus
Innervatsiyasi ---- n.medianus
Bilakning oldingi guruh mushaklarini ---- a.radialis, a.ulnaris, a.interossea
posterior qon bilan taminlaydi.
65
Orqa guruh mushaklar ---- 2 guruh
1)
Yuza mushaklar 2) Chuqur mushaklar
Yuza mushaklar:
1)
musculus extensor carpiradialis longus
Innervatsiyasi ---- n.radialis
2)
musculus extensor carpiradialis brevis
Innervatsiyasi ---- n.radialis
3)
musculus extensor digitorum
Innervatsiyasi ---- n.radialis
4)
musculus extensor digiti minimi
Innervatsiyasi ---- n.radialis
5)
musculus extensor carpiulnaris
Innervatsiyasi ---- n.radialis
Chuqur mushaklar:
1)
musculus supinator
Innervatsiyasi ---- n.radialis
2)
musculus abductor pollex longus
Innervatsiyasi ---- n.radialis
3)
musculus extensor pollex brevis
Innervatsiyasi ---- n.radialis
4)
musculus extensor pollex longus
Innervatsiyasi ---- n.radialis
5)
musculus extensor index
Innervatsiyasi ---- n.radialis
Bilakning orqa guruh mushaklarini ---- a.radialis, a.ulnaris, a.interossea
posterior qon bilan taminlaydi.
Bilakning orqa guruh mushaklarini n.radialis innervatsiya qiladi
Qo`l panja mushaklari ---- 3 guruh
1)
Bosh barmoq atrofidagi mushaklar ---- thenar
2)
Jimjiloq atrofidagi mushaklar ---- hypothenar
3)
Kaft o`rtasidagi mushaklar ---- mesothenar
Thenar mushaklar:
1)
musculus flexor pollex brevis
Innervatsiyasi ---- n.medianus, n.ulnaris
66
2)
musculus adductor pollex brevis
Innervatsiyasi ---- n.ulnaris
3)
musculus abductor pollex brevis
Innervatsiyasi ---- n.medianus
4)
musculus opponens pollex brevis
Innervatsiyasi ---- n.medianus
Hypothenar mushaklar:
1)
musculus flexor digiti minimi brevis
Innervatsiyasi ---- n.ulnaris
2)
musculus abductor digiti minimi brevis
Innervatsiyasi ---- n.ulnaris
3)
musculus opponens digiti minimi brevis
Innervatsiyasi ---- n.ulnaris
4)
musculus palmaris brevis
Innervatsiyasi ---- n.ulnaris
Mesothenar mushaklar:
1)
musculus lumbricales
Innervatsiyasi: 1-2-mushaklarni n.medianus, 3-4-mushaklarni n.ulnaris
2)
musculus interossei palmaris
Innervatsiyasi ---- n.ulnaris
3)
musculus interossei dorsalis
Innervatsiyasi ---- n.ulnaris
Qon bilan taminlanishi --- qo`l panja mushaklari arcus palmaris superficialis et
profundus bilan qon bilan taminlanadi
Qo`l topografiyasi
Fossa axillaris ---- qo`ltiq osti chuqurchasi. Devorlari
Oldindan ---- musculus pectoralis major et minor
Orqadan ---- musculus latissimus dorsi, musculus subscapularis, musculus
teres major
Medialdan ---- musculus serratus anterior
Lateraldan ---- musculus biceps brachii, musculus coracobrachialis
Fossa axillaris aylanmasiga cavum axillaris deyiladi. U 2 ta oblastga bo`linadi.
1)
regio axillaris anterior --- 3 ta ko`krak uchburchagi joylashadi
2)
regio axillaris posterior --- 2 ta teshik bo`linadi
67
a)
foramen trilaterum ---- devorlari: yuqoridan --- musculus teres minor,
pastdan --- musculus teres major, lateraldan ---- musculus triceps brachii ning
caput longum i. Ichidan ---- arteria circumflexa scapulae o`tadi
b)
foramen quadralaterum ---- devorlari: yuqoridan --- musculus teres
minor, pastdan --- musculus teres major, lateraldan --- yelka suyagining xirurgik
bo`yinchasi, medialdan --- musculus triceps brachii ning caput longum i. Ichidan
--- nervus axillaris bilan arteria cirxumflexa humeri posterior o`tadi.
Foramen trilaterum bilan foramen quadralaterum ni yelkaning uch boshli
mushagining uzun boshi ajratadi.
Yelka sohasida ham 2 ta oblast bo`ladi.
1)
regio brachialis anterior
2)
regio brachialis posterior
Regio brachialis anterior da 2 ta egat bo`ladi.
1)
sulcus biceptalis lateralis --- tor bo`lib, bunda bosh barmoqdan vena qonini
yig`ib keladigan --- vena cephalica joylashadi.
2)
sulcus biceptalis medialis --- keng bo`lib, bunda jimjiloqdan vena qonini yig`ib
keladigan --- vena basilica hamda yelka arteriyasining tarmoqlari va yelka
chigalining tarmoqlari joylashadi.
Regio brachialis posterior da yelkaning uch boshli mushagi bilan yelka
suyagi o`rtasida --- canalis humeromuscularis bo`ladi. Ikkinchi nomi --- sulcus
nervus radialis. Devorlari: lateraldan --- musculus triceps brachii, medialdan ---
os humeri. Ichidan --- arteria profunda brachii bilan nervus radialis o`tadi.
Tirsak chuqurchasi ---- fossa cubiti
Devorlari:
Lateraldan --- musculus brachioradialis
Medialdan --- musculus pronator teres
Tubini --- musculus brachialis hosil qiladi.
Fossa cubiti da 2 ta egat joylashadi.
1)
Medial egat ---- sulcus ulnaris. Devorlari: medialdan --- musculus pronator
teres, lateraldan --- musculus brachialis
2)
Lateral egat ---- sulcus radialis. Devorlari: lateraldan --- musculus
brachioradialis, medialdan --- musculus pronator teres.
Bilakning oldingi yuzasida 3 ta egat joylashadi.
1)
sulcus radialis --- Devorlari: lateraldan --- musculus brachioradialis, medialdan
--- musculus flexor carpi radialis. Ichidan --- vena cephalica, arteria radialis,
nervus radialis ning ramus superficialis shoxi o`tadi.
68
2)
sulcus medianus --- Devorlari: lateraldan --- musculus flexor carpi radialis,
medialdan --- musculus flexor digitorum superficialis. Ichidan --- nervus
medianus o`tadi.
3)
sulcus ulnaris --- Devorlari: lateraldan --- musculus flexor
digitorum
superficialis, medialdan --- musculus flexor carpi ulnaris. Ichidan --- vena basilica,
arteria ulnaris, nervus ulnaris o`tadi.
Anatomik tabakerka chuqurchasi
Devorlari:
Tubini --- articulatio radiocarpi
Lateraldan --- musculus abductor pollex longus bilan musculus extensor pollex
brevis ning payi
Medialdan --- musculus extensor pollex longus ning payi
Oyoq mushaklari --- 2 guruh
1)
Kamar (chanoq) mushaklari 2) Oyoqning erkin mushaklari
Chanoq mushaklari 2 guruh
1)
Ichki guruh 2) Tashqi guruh
Ichki guruh mushaklari:
1)
musculus psoas minor
2)
musculus psoas major
Qon bilan taminlanishi --- a.iliolumbalis, a.lumbalis
Innervatsiyasi --- plexus lumbalis (r.muscularis)
3)
musculus iliacus (musculus iliacus bilan musculus psoas major chov
boylamidan o`tgandan so`ng qo`shilib, musculus iliopsoas ni hosil qiladi)
Qon bilan taminlanishi --- a.iliolumbalis, a.circumflexa ilium profunda
Innervatsiyasi --- plexus lumbalis (r.muscularis)
4)
musculus periformis
Qon bilan taminlanishi --- a.glutea superior, a.glutea inferior
Innervatsiyasi --- plexus sacralis (r.muscularis)
5)
musculus gemellus superior
6)
musculus gemellus inferior
69
Qon bilan taminlanishi --- a.glutea inferior
Innervatsiyasi --- plexus sacralis (r.muscularis)
7)
musculus obturatorius internus
Qon bilan taminlanishi --- a.glutea inferior, a.obturatoria
Innervatsiyasi --- plexus sacralis, (r.muscularis), n.gluteus superior
Tashqi guruh mushaklar:
1)
musculus gluteus maximus
Qon bilan taminlanishi --- a.glutea inferior
Innervatsiyasi --- n.glutea inferior
2)
musculus gluteus medius
3)
musculus gluteus minimus
Qon bilan taminlanishi --- a.glutea superior
Innervatsiyasi --- n.gluteus superior
4)
musculus quadratus femoralis
Qon bilan taminlanishi --- a.glutea inferior, a.circumflexa femoris medialis,
a.obturatoria
Innervatsiyasi --- n.ischiadicus
5)
musculus obturatorius externus
Qon bilan taminlanishi --- a.obturatoria, a.circumflexa femoris lateralis
Innervatsiyasi --- plexus sacralis, n.gluteus superior, n.obturatorius
6)
musculus tensor fascae latae
Qon bilan taminlanishi --- a.glutea superior, a.circumflexa femoris lateralis
Innervatsiyasi --- n.gluteus superior
Son mushaklari --- 3 guruh
1)
Oldingi guruh 2) Medial guruh 3) Orqa guruh
Oldingi guruh mushaklar:
1)
musculus sartorius --- organizmdagi eng uzun mushak
2)
musculus quadriceps femoralis --- 4 ta boshi bor
a)
musculus vastus lateralis
b)
musculus vastus medialis
c)
musculus rectus femoralis
d)
musculus vastus intermedia
Sonning oldingi guruh mushaklari a.femoralis orqali qon bilan taminlanadi.
Sonning oldingi guruh mushaklari n.femoralis orqali innervatsiyalanadi
70
Medial guruh mushaklar:
1)
musculus pectineus
Innervatsiyasi --- n.obturatorius
2)
musculus adductor longus
Innervatsiyasi --- n.obturatorius
3)
musculus adductor magnus
Innervatsiyasi --- n.obturatorius, n.ischiadicus
4)
musculus adductor brevis
Innervatsiyasi --- n.obturatorius
5)
musculus gracilis
Innervatsiyasi --- n.obturatorius
Sonning medial guruh mushaklari a.obturatorius orqali qon bilan taminlanadi
Sonning medial guruh mushaklari n.obturatorius orqali innervatsiyalanadi
Orqa guruh mushaklar:
1)
musculus biceps femoralis ---- 2 ta boshi bor
a)
caput longus
b)
caput brevis
2)
musculus semimembranosus
3)
musculus semitendinosus
Sonning orqa guruh mushaklari a.profunda femoris (a.circumflexa femoris
lateralis et medialis) orqali qon bilan taminlanadi.
Sonning orqa guruh mushaklarini n.ischiadicus innervatsiya qiladi.
Boldir mushaklari --- 3 guruh
1)
Oldingi guruh 2) Lateral guruh 3) Orqa guruh
Oldingi guruh mushaklar:
1)
musculus tibialis anterior
2)
musculus extensor digitorum longus
3)
musculus extensor hallex longus
Boldirning oldingi guruh mushaklarini a.tibialis anterior qon bilan taminlaydi
Boldirning oldingi guruh mushaklarini n.peroneus profundus innervatsiya qiladi
Lateral guruh mushaklar:
1)
musculus peroneus longus
2)
musculus peroneus brevis
71
Boldirning lateral guruh mushaklarini a.peronea qon bilan taminlaydi.
Boldirning lateral guruh mushaklarini n.peroneus superficialis innervatsiya
qiladi
Orqa guruh mushaklari ---- 2 guruh
1)
Yuza qavat 2) Chuqur qavat
Yuza qavat mushaklari:
1)
musculus triceps surae --- boldirning 3 boshli mushagi
a)
musculus gastrocnemius --- 2 ta boshi bor, caput medialis et lateralis
b)
musculus soleus --- kambalasimon mushak
2)
musculus plantarius
Chuqur qavat mushaklari:
1)
musculus popliteus
2)
musculus tibialis posterior
3)
musculus flexor digitorum longus
4)
musculus flexor hallex longus
Boldirning orqa guruh mushaklari a.tibialis posterior, a.poplitea orqali qon
bilan taminlanadi.
Boldirning orqa guruh mushaklari n.tibialis orqali innervatsiya qilinadi.
Oyoq panja mushaklari ---- 2 guruh
1)
Ustki guruh
2)
Ostki guruh
Ustki guruh mushaklari:
1)
musculus extensor hallex brevis
2)
musculus extensor digitorum brevis
Qon bilan taminlanishi ---- a.dorsalis pedis
Innervatsiyasi ---- n.peroneus profundus
Ostki guruh mushaklar --- 3 guruh
1)
Medial guruh 2) Lateral guruh 3) O`rta guruh
Medial guruh mushaklari:
1)
musculus abductor hallex
Innervatsiyasi --- n.plantaris medialis
2)
musculus adductor hallex
Innervatsiyasi --- n.plantaris lateralis
72
3)
musculus flexor hallex brevis
Innervatsiyasi --- n.plantaris medialis et lateralis
Lateral guruh mushaklari:
1)
musculus flexor digiti minimi
2)
musculus abductor digiti minimi
Innervatsiyasi --- n.plantaris lateralis
O`rta guruh mushaklari:
1)
musculus flexor digitorum brevis
Innervatsiyasi --- n.plantaris medialis
2)
musculus quadratus plantaris
Innervatsiyasi --- n.plantaris lateralis
3)
musculus interossei plantaris
Innervatsiyasi --- n.plantaris lateralis
4)
musculus interossei dorsalis
Innervatsiyasi --- n.plantaris lateralis
5)
musculus lumbricales
Innervatsiyasi --- n.plantaris medialis et lateralis
Oyoq panjasining ostki mushaklarini a.plantaris medialis, a.plantaris lateralis
qon bilan taminlaydi.
Oyoq panjasining ostki guruh mushaklari n.plantaris medialis, n.plantaris
lateralis orqali innervatsiya qilinadi
Oyoq topografiyasi
Tovonda 2 ta egat bo`ladi:
1)
sulcus plantaris medialis ---- Devorlari: medialdan --- musculus abductor
hallex, lateraldan --- musculus flexor digitorum brevis. Ichida --- arteria plantaris
medialis, vena plantaris medialis, nervus plantaris medialis joylashadi.
2)
sulcus plantaris lateralis ---- Devorlari: lateraldan --- musculus flexor digiti
minimi, medialdan --- musculus flexor digitorum brevis. Ichida --- arteria
plantaris lateralis, vena plantaris lateralis, nervus plantaris lateralis joylashadi.
Taqim osti-boldir kanali --- canalis cruropopliteus ( Gruber kanali )
Axil payining tagida joylashadi.
Devorlari:
Oldindan --- musculus tibialis posterior
73
Orqadan --- musculus soleus
Lateraldan --- musculus flexor digitorum longus
Medialdan --- musculus flexor hallex longus
Ichidan arteria tibialis posterior bilan nervus tibialis o`tadi
Boldirning lateral tomonida 2 ta kanal joylashadi.
1)
canalis musculoperoneus superior --- Devorlari: lateraldan --- musculus
peroneus longus, medialdan --- os fibula. Ichidan --- nervus peroneus
superficialis o`tadi,
2)
canalis musculoperoneus inferior --- Devorlari: lateraldan --- os fibula,
medialdan --- musculus tibialis posterior. Ichidan --- arteria peroneus o`tadi.
Taqim osti chuqurchasi --- fossa poplitea
Yuqoridan 2 ta pastdan 2 ta devori bo`ladi.
Yuqori lateral devorini --- musculus biceps femoris
Yuqori medial devorini --- musculus semimembranosus, musculus
semitendinosus
Pastki lateral devorini --- musculus gastrocnemius ning caput lateralis i
Pastki medial devorini --- musculus gastrocnemius ning caput medialis i
Ichini yog` klechatkasi to`ldirib turadi. Qon-tomirlar yuzadan chuqurga qarab
NeVA shaklida joylashadi. Yuzada - Ne, o`rtada - V, chuqurda - A.
Ne --- nervus ischiadicus
V ---- vena poplitea
A ---- arteria poplitea
Sonning medial tomonida --- canalis adductorius ( Gunter kanali ) bo`ladi.
Devorlari:
lateraldan --- musculus vastus medialis, medialdan --- musculus adductor
magnus, oldindan --- lamina vastoadductorius. Ichidan --- arteria femoralis va
vena femoralis o`tadi.
Son uchburchagi ---- trigonum femoralis ( Skarp uchburchagi )
Devorlari:
Oldindan --- ligamentum inguinalis
Lateraldan --- musculus sartorius
Medialdan --- musculus adductor longus
Tubini --- musculus pectenius bilan musculus iliopsoas hosil qiladi.
74
Chov boylami bilan yonbosh suyagi o`rtasidagi soha --- arcus iliopectenius
vositasida 2 ta kovakka ajraladi.
1)
Medial tomonda lacuna vasorum --- qon-tomir kovagi. Ichidan arteria
femoralis , vena femoralis hamda nervus genitofemoralis ning ramus femoralis
shoxi o`tadi.
2)
Lateral tomonda lacuna musculorum muskul kovagi. Ichidan musculus
iliopsoas bilan nervus femoralis o`tadi.
Lacuna vasorum ostida --- canalis femoralis bo`ladi (sog` odamda uchramaydi).
Bu ayollarda tug`ruq jarayonida zo`riqish kuchli bo`lgan vaqtida sonda churra
hosil bo`ladi. Son churrasi hosil bo`lganda son kanali hosil bo`ladi.
Devorlari:
Oldindan --- ligamentum inguinalis
Lateraldan --- vena femoralis
Medial devori bo`lmaydi
Orqadan --- sonning serbar fassiyasining chuqur varag`i hosil qiladi.
Son kanalining kirish teshigiga --- anulus femoralis deyiladi.
Devorlari:
Oldindan --- ligamentum inguinalis
Lateraldan --- vena femoralis
Medialdan --- ligamentum pectenialis
Orqadan --- ligamentum lacunaris
Musculus periformis ning trochanter major ga birikishi natijasida 2 ta teshik
hosil bo`ladi.
1)
foramen supraperiformis --- ichidan arteria glutea superior bilan nervus
glutea superior o`tadi
2)
foramen infraperiformis --- ichidan arteria glutea inferior, nervus glutea
inferior, nervus periformis, nervus ischiadicus, nervus gemellus superior, nervus
gemellus inferior, nervus obturatorius internus, nervus pudenda interna o`tadi.
Dostları ilə paylaş: |