O’zbek notiqlik san’ati tarixidan. Maktabgacha ta’lim yo‘nalishi 2M1800-20 guruh talabasi

Abu-l-Qosim Mahmud az-Zamaxshariy.

• Uning to’liq ismi Abu-l-Qosim Mahmud ibn Umar ibn Muhammad (ba`zi manbalarda Ahmad) bo’lib, u hijriy 467 sana rajab oyining yigirma yettinchisida chorshanba kuni (milodiy hisobda 1075 -yilning 19 - martida) Xorazmning katta qishloqlaridan biri Zamahsharda tavallud topgan va shu boisdan ham az Zamaxshariy tahallusini olgan.3
• Az-Zamaxshariyning otasi unchalik badavlat emasdi. Lekin o’z davrining savodli, ancha taqvodor, diyonatli kishisi bo’lgan, aksar vaqtini Qur`oni karim tilovati va toat - ibodat bilan o’tkazib, Zamaxshardagi bir masjidda imomlik ham qilgan. U xulq - atvori yaxshi, shirinsuxan va g`oyatda muruvvatli kishi bo’lib, bu fazilati bilan el orasida katta obro’ - e`tibor topgan. Az - Zamaxshariyning onasi ham g`oyatda taqvodor va dindor ayollardan hisoblangan.
• 3 Abul.Qosim Mahmud az Zamahshariy. Nozik iboralar, -T. 1992. 4-bet.

Az-Zamaxshariy dastlabki bilimni ona yurti Zamaxsharda o’z davrining o’qimishli kishilaridan sanalgan otasidan oladi. Uning shaxsiy hayotiga doir ma`lumotlardan yana shu narsa ma`lumki, uning bir oyog`i bo’lmay, yog`och oyoqda yurgan. Manbalarda cho’loqligining sabablari haqida ham turli - tuman rivoyatlar keltiriladi. Tarixchilardan ba`zilari, qahraton qishda sovuq olganligidan, deb yozsa, ayrimlari, bolaligida otdan yiqilgan deydi, yana boshqasi yoshligida bir nojo’ya ish qilib qo’yganligi uchun onasining qarg`ishiga uchragan, deb yozadi. Ammo yoshligidan ilmga havasmand Mahmud oldiniga Xorazmda – madrasada, keyinchalik Buxoroda hamda dong`i ketgan madrasalarda tahsil oladi.

• Az-Zamaxshariy dastlabki bilimni ona yurti Zamaxsharda o’z davrining o’qimishli kishilaridan sanalgan otasidan oladi. Uning shaxsiy hayotiga doir ma`lumotlardan yana shu narsa ma`lumki, uning bir oyog`i bo’lmay, yog`och oyoqda yurgan. Manbalarda cho’loqligining sabablari haqida ham turli - tuman rivoyatlar keltiriladi. Tarixchilardan ba`zilari, qahraton qishda sovuq olganligidan, deb yozsa, ayrimlari, bolaligida otdan yiqilgan deydi, yana boshqasi yoshligida bir nojo’ya ish qilib qo’yganligi uchun onasining qarg`ishiga uchragan, deb yozadi. Ammo yoshligidan ilmga havasmand Mahmud oldiniga Xorazmda – madrasada, keyinchalik Buxoroda hamda dong`i ketgan madrasalarda tahsil oladi.
• Az-Zamaxshariy o’z davrining buyuk olimi darajasiga ko’tarildi. U tilshunoslik, adabiyot, jo’g`rofiya, tafsir, hadis, fikh va ilmi alqiroatga oid ellikdan ortiq asarlar yaratdi. Ularning ko’pi bizgacha yetib kelgan.