Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universitetining pedagogika instituti



Yüklə 2,59 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə38/195
tarix02.10.2023
ölçüsü2,59 Mb.
#125264
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   195
Ona tili sintaksisi

keng
 va 
tekis
 edi. 
3) 
toʻldiruvchi
uyushadi: a) vositasiz toʻldiruvchi: 
Kitob(larni) va 
daftarlarni keltirdi.
B) vositali toʻldiruvchi: 
Akamga va opamga xabar 
qildik.
4) 
aniqlovchi
uyushadi: a) sifatlovchi-aniqlovchi: 
Salqin va 
bahavo bogʻda dam oldik
. B) qarathich-aniqlovchi: 
Olma(ning) va 
shaftolining hosili moʻl boʻldi. 
5) 
hol
uyushadi: a) vaziyat holi: 
Topshirihni tez va puxta bajardik.
b) payt holi: 
Bugun va ertaga men navbatchilik qilaman
. d) oʻrin holi: 
Shahar va qishlohlarda qurilishlar avjiga chihhan
. f) sabab holi: 
Quvonch va shodlikdan tili gapga aylanmas edi
. j) mahsad holi: 

shaharga oʻqish va ishlash mahsadida kelgan edi.
h) miqdor holi: 
Men sizga oʻn marta, yuz marta gapirdim
. yo) shart holi: 
Mehnat 
qilmasang,qiynalmasang oʻz maqsadingga erisha olmaysan
. j) 
toʻsiqsizlik holi: 
U charchasa ham, yiqilib qolgudek boʻlsa ham 
yurishdan toʻxtamadi.
Uyushiq egalar shaxsni anglatsa, kesim birlikda ham, koʻplikda 
ham boʻlishi mumkin: 
Karim, Salim va Ahmad keldi(lar).
Uyushiq 


46 
egalar jonsiz narsalarni ifodalasa, kesim odatda, birlikda boʻladi:
Stol va stullar tartibga keltirilgan.
Gapda koʻmakchi fe'lli soʻz qoʻshilmalari uyushiq kesim boʻlib 
kelganda ba'zan koʻmakchi fe'l yetakchi fe'llarning eng soʻnggisiga 
bogʻlanib kelishi mumkin: 
U allahachon yozib, chizib boʻldi.
Uyushiq boʻlaklar yoyiq holda ham boʻladi:
Ma'ruzachiga 
qiziq, kishini hayratda qoldiradigan savollar berishdi. 
Uyushiq boʻlaklar juft-juft boʻlib ham qoʻllanadi: 
Shahrimizda
keng va tekis, toza va yorugʻ koʻchalar koʻpaymoqda.
 

Yüklə 2,59 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   195




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə