9
So‘z boshi
1999 yilda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov farmoyishga
binoan Oliy hamshiralik yo‘nalishi tashkil qilindi.
5510700 - “Oliy hamshiralik ishi” yo‘nalishi bo‘yicha
bakalavrlarni
tayyorlashdan maqsad sog‘liqni saqlash tizimini yuqori malakali, har tomonlama etuk
mutaxassislar bilan ta’minlashdir.
Mikrobiologiya va immunologiya fani 1 bosqich oliy hamshiralik ishi bo‘limi
talabalariga 1 semestrda o‘qitiladi. Bu fanni o‘tishda talabalar mavzular bo‘yicha
namunaviy dasturda belgilangan reja asosida ma’ruzalar eshitishadi. O‘quv qo‘llanma
umumiy va xususiy mikrobiologiya qismlarini o‘z ichiga olib, bu qismlar xam o‘z
navbatida muayyan mavzularga bo‘lingan. Talabalar amaliy mashg‘ulotlarda
o‘rganib chiqadigan mavzular, tayyorlash uchun savollar, mashg‘ulotlarni o‘tkazish
uchun zarur bo‘lgan materiallar va uskunalar haqida ma’lumotlar, shuningdek o‘quv
qo‘llanma topshiriqlarni bajarish jarayonini tavsifi va talaba bajarishi ko‘zda tutilgan
mustaqil ishlar xajmi, interfaol usullar, vaziyatli masalalar kabi masalalarni o‘z
ichiga qamrab olgan. Ko‘pgina mavzularga bir tipdagi
topshiriqlarni bajarish va
olinajak natijalarni to‘g‘ri aniqlashda muxim metodik ahamiyatga ega bo‘lgan
ko‘rgazmali materiallar xam ilova qilingan.
Tibbiyot akademiyasi va oliygohlarida ta’lim olayotgan talabalarning
mikrobiologiya va immunologiya fanlaridan olayotgan nazariy bilimlarini
mustahkamlash, uni xotirada saqlanib qolish muddatini uzaytirish va tibbiy
amaliyotda qo‘llash darajasida malaka qolishi uchun qo‘plab pedagogik usullar taklif
etilgan.
Mikrobiologiya va immunologiya fanidan amaliy mashg‘ulotlarda yangi
interfaol usullarni qo‘llash o‘qituvchilardan ko‘p mehnat, mahorat, bilimlilik,
izlanuvchanlik talab qiladi. CHunki har bir mashg‘ulotga u mavzuga oid ko‘plab
vaziyatli
masalalar, muammoli savollar, qiziqarli krossvordlar, mulyaj, maketlar,
rangli tablitsalar va shu bilan birga o‘qitishning yangi dasturini tayyorlaydi, kichik
guruhlarda ishlash uchun ma’lumotlarni beruvchi materiallar to‘playdi.
10
O‘quv qo‘llanmada
bakteriyalar, viruslar, rikkketsiyalar, spiroxetalar,
xlamidiyalar,
mikoplazmalar,
zamburug‘lar, sodda jonivorlar va boshqa
mikroorganizmlar qo‘zg‘atadigan kasalliklar,
ularni bakteriologik, virusologik va
immunologik, serologik tekshirish usullari bayon etildi.
Maruzalarda olingan malumotlar amaliy ishlarni bajarish paytida talabalar
bilimini yanada chukurlashtirishga yordam beradi. Xar bir amaliy mashg‘ulotlar
davomida talabalarni nazariy bilimlari tekshirib boriladi, ya’ni mavzular bo‘yicha
javob berish va amaliy ishlarda surtma tayyorlash, mikrob kulturalarini ekish, sof
kulturalarini olish, serologik reaksiyalar qo‘yish, kabi ishlar bajariladi.
Bajarilgan
amaliy ishlar xisobga olingan xolda, talabaning nazariy bilimi bilan qo‘shib
baholanadi. Amaliy ishlarni kanday bajarishni o‘qituvchi tushuntirib beradi va
nazorat qilib turadi, ish barcha texnika xavfsizligi, aseptika koidalariga rioya kilgan
holda bajariladi. Nazariy bilim bilan amaliy ishlarni bajarish mikrobiologiya,
virusologiya va immunologiya fanlarini yanada o‘zlashtirishga talabalarga yordam
beradi.
Bo‘lajak oliy ma’lumotli hamshiralar faoliyatini hisobga olib, o‘quv qo‘llanmada
inson organizmi, tuproq,
suv va xavo mikroflorasi, kimyoterapevtik dorivor
xomashyolar va tayyor dori-darmonlarning o‘ziga xos xususiyatlari, shuningdek,
sanitar ko‘rsatkichli mikroorganizmlar, ularni aniqlash va xar xil ob’ektlar yoki tibbiy
preparatlarda qo‘llanilish normativlari haqida ham zarur ma’lumotlar hamda
asseptika, antiseptika, sterilizatsiya va dezinfeksiya masalalari ko‘rib chiqilgan.
Ushbu o‘quv-qo‘llanmada mikrobiologiya va immunologiya fanidan amaliy
mashg‘ulotlarda umumiy va xususiy mikrobiologiya bo‘limlari bo‘yicha namunaviy
dasturdagi mavjud
barcha mavzular qamrab olingan, shuningdek, taklif etilayotgan
barcha yangi interfaol usullar kafedramizda ko‘p yillardan beri sinovdan o‘tib
kelmoqda. Ushbu yangi interfaol usullar o‘qituvchilar va talabalardan o‘z ustida
mustaqil ishlashni, ma’lumotga boy materiallar yig‘ib, texnik vasitalardan
foydalanishni o‘rgatadi.
11
Barcha
vaziyatli masalalar, amaliy o‘yinlar va yangi interfaol usullar talabalar
tomonidan to‘liq o‘zlashtira olinishiga ishonch hosil qilingandan so‘ng ushbu
to‘plamga kiritildi va taqdim etilmoqda.
Muallif ushbu uslubiy qo‘lanmani tuzish va chop etishda ko‘rsatgan nazariy va
amaliy yordami uchun Toshkent tibbiyot akademiyasi mikrobiologiya, virusologiya
va immunologiya kafedrasi professori, Rossiya tibbiy-texnik akademiyasi akademigi,
tibbiyot fanlari doktori
Dostları ilə paylaş: