O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

8.3.
O‘lchashning prinsipial sxemalari. O‘lchashning aniqlik va xatoliklari.
 
 
Xalq hujaligining barcha tarmoqlarida ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish, fan-
texnika tarqqiyotining va mamlakat rivojining asosiy omili hisoblanadi. Avtomatlashtirish 
borasidagi eng 
ma‘suliyatli ishlar esa, shubxasiz, Muhandis–
texnik xodimlar zimmasiga tushadi. 
Bugungi kun Muhandislari yangi texnologiya va texnikadan foydalanishga, texnologik 
jarayonlarni avtomatlashtirishni keng joriy etishga ishlab chiqarish rezervlarini aniqlash va uni 
jadallashtirishga qodir bo’lishlari kerak.
O’lchash texnikasi xalq hujaligining barcha sohalarida fan–
texnika taraqqiyotining muhim 
omillaridan biridir. Texnologik parametrlarning to’g’ri qiymatlarini avtomatik nazorat qilmasdan 
turib, texnologik jar
ayonlarni yoki agregatlarni to’g’ri boshqarib bo’lmaydi, o’lchov vositalarisiz 
esa avtomatlashtirib bo’lmaydi. 
O’lchash texnikasini ishlab chiqarishga keng joriy etish uchun har bir Muhandis–
texnik 
xodim, qaysi soha mutaxassisi bo’lishidan qat‘iy nazar, o’lchash nazariyasidan, metrologiya 
asoslaridan, texnologik o’lchash usullari va vositalaridan, hisoblash texnikasidan, o’lchash 
jarayonlarini avtomatlashtirishda foydalanish imkoniyatlaridan xabardor bo’lishi zarur. Shu 
maqsadda talabalarga, bo’lg’usi muha
ndis
–texnik xodimlarga «Issiqlik texnika o’lchovlari» fani 
o’qitiladi.
O’lchash–
fizik kattaliklarning qiymatlarini maxsus texnik vositalar yordamida tajriba usuli 
bilan topishdir. O’lchash jarayonida odatda o’lchanayotgan kattalikni shunday fizik kattalik 
bilan 
taqqoslanadiki, unga 1 ga teng bo’lgan qiymat beriladi va u fizik kattalik birligi yoki o’lchov 
birligi deyiladi. O’lchash natijasi –
kattalikni o’lchov birligi bilan taqqoslash usuli yordamida