1-Mavzu: Quyosh nurlanishining xususiyatlari. Quyosh nurlanishining tarkibi
.
Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari
:
muammoli ta’lim.
Blits-
so‘rov, munozara, BBB, Insert
.
Adabiyotlar: A1, A2, Q1, Q2
Quyosh Yer sharini yorug’lik va issiqlik bilan ta’minlab turuvchi birdan
-bir manbaidir. U Yerga
nisbatan diametri 109marta, sirti 11,9 ming, xajmi 1,3
mln.
va massasi 332,5 ming marta katta
bо‘lgan gazsimon shardir. Quyosh Yer sharidan qariyb 150
mln. km
uzoqlikda joylashgan bо‘lib, bu
har sekundda koinotga
3,83 • 10
26
jo
ul
miqdorida issiqlik energiyasini sochadi. Bu Sirdaryo
GRESining quvvatidan 1,3 •
10
17
marta kattadir.
Quyosh atrofidagi har bir planeta о‘z kesim yuzining kattaligiga va Quyoshga nisbatan
uzoqligiga qarab tegishli miqdordagi energiyani oladi. Jumladan, Yer shariga har sekundda
tushayotgan energiya miqdori Quyosh sochayotgan barcha energiyadan 2,2
mlrd.
marta kam bо‘lib,
17,4 - 10
17
joulni
tashkil etadi. Bu energiyaning 36 %ini atmosfera qatlami qaytaradi, 17%ini yutib
qoladi, qolgan qismigina Yer sirtiga yetib keladi. Yetib kelgan energiyaning yarmi dengiz va okean
suvlarini bug‘latish uchun sarf etiladi, 1% ini о‘simliklar dunyosi iste’mol etishini hisobga olgan
taqdirda ham, qolgan energiya miqdori yiliga 35- 10
17
kVt. soatni
tashkil etadi. Bu esa bir kecha-
kunduzda butun insoniyat iste’mol qilayotgan jami energiyadan qariyib 39 ming marta kо‘pdir.
Bunday katta ener
giyadan tо‘liq foydalanish imkoniyati yо‘q, albatta. Shunday bo’lsa ham,
200x100
km
2
maydonga tushayotgan Quyosh nuri, gelioqurilmalar foydali ish koeffitsiyenti (FIK.) hisobga
olingan taqdirda ham 1980 yilda mamlakatimizda ishlab chiqarilgan jami energiyaga tengdir! Bir
qarashda bu maydon katta bо‘lsada, u О‘zbekistondagi chо‘llarning faqat 10 %ini tashkil etadi.
Dostları ilə paylaş: |
