O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti a. T. Mardonova pul va banklar

Nazorat va muhokama uchun savollar: 
 
1.
Tijorat banklari faoliyatini tashkil qilishning iqtisodiy va xuquqiy asoslarini 
tushuntiring.
2.
Tijorat banklar faoliyatining asosiy tamoyillari nimalardan iborat? 
3.
Tijorat banklar faoliyatining asosiy funktsiyalari nimalardan iborat? 
4.
Bank faoliyatiga mos bo‗lgan operatsiyalar nimalardan iborat? 
5.
Bank faoliyatiga mos bo‗lmagan operatsiyalar nimalardan iborat? 
6.
Qanday operatsiyalar banklarning passiv operatsiyalari deyiladi? 
7.
Qanday operatsiyalar banklarning aktiv operatsiyalari deyiladi? 
8.
Tijorat banklari passiv operasiyalarining qanday asosiy turlari mavjud?
9.Qanday operatsiyalar banklarning depozit operatsiyalari deyiladi? 
10. Qanday operatsiyalar banklarning nodepozit operatsiyalari deyiladi? 
 
 
 
 
 

---

159 
XIY bob. Tijorat banklarining passiv va aktiv operatsiyalari 
XIY.1. Tijorat banklarining passiv operatsiyalari 
Bank resurslarini shakllantirish bilan bog'liq bo`lgan operatsiyalar banklarning 
passiv operatsiyalari deyiladi. Passiv operatsiyalar yordamida tijorat banklarning 
passiv va aktiv - passiv hiso-bidagi pul mablag'larining salmog'i oshib boradi. 
Banklarning passiv operatsiyalari ularning faoliyatini tashkil qilishda katta 
mavqega ega. Tijorat banklarining passiv operatsiyalar yordamida tijorat banklari 
kreditlash uchun zarur bo`lgan kredit resurslarini tashkil qilinadi. 
Tijorat banklari passiv operatsiyalarining, asosan, to`rtta shakli mavjud: 
1. Tijorat banklari qimmatbaho qog'ozlarini muomalaga chiqarish yo`li bilan 
resurslar yig'ish. 
2. Bank foydasi hisobidan har xil fondlar tashkil qilish yoki fondlar summasini 
oshirish. 
3. Boshqa kreditorlarning mablag'larini jalb qilish. 
4. Depozit operatsiyalarni amalga oshirish. 
Tijorat banklarining resurslari bankning xususiy mablag'lari, jalb qilingan va 
emitentlashgan mablag'lar hisobidan shakllanadi. 
Yuqorida keltirilgan passiv operatsiyalarning birinchi va ikkinchi shakllarida 
banklarning xususiy mablag'lari yuzaga keladi va qolgan oxirgi ikki shaklida kredit 
resurslarning ikkinchi qismi, jalb qilingan resurslar yuzaga keladi.