O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti a. N. Samadov, O. S. Jumanov

Quritilgan sabzavotlar. 
Kartoshka, karam, nush piyoz, sabzi, lavlagi, 
oqet ildizli ko„kat va boshqa sabzavotlar quritiladi. Dastlab sabzavot saralanadi, 
tozalanadi, yuviladi, to„g„raladi, ayrimlari esa qaynoq suvda ivitib olinadi, 
so„ngra turli tipdagi quritgichlarda quritiladi. Tayyor quruq sabzavotning 
namligi 12 - 14% dan oshmasligi lozim. Quruq sabzavot tovarlik naviga 
bo„linmaydi. 
Sifatini 
aniqlashda 
mahsulotning 
tashqi 
ko„rinishi, 
konsistentsiyasi, ta‟mi va hidi, rangi, shakli, yirik-maydaligi, kuygan sabzavot 
bor-yo„qligi, toza-iflosligi va boshqa ko„rsatkichlariga e‟tibor beriladi.
Achitilgan karam. 
Achitilgan karam pishgan ertagi va kechki navli oq- 
bosh karamdan tayyorlanadi. Bunday karamning boshi to„la shakllangan, zich, 
yangi, iflos tegmagan, butun, sog„ bo„lishi lozim. Kasal hasharot tekkan, 
so„linqiragan va muzlagan karam boshi achitishga yaramaydi. Achitilgan karam 
mayda to„g„ralgan, qirqilgan, butun boshli va provensal turlariga bo„linadi. 
Oqbosh karam ko„k barglardan tozalanib to„g„raladi, keyin maxsus katta 
bochkalarga solinib tuz (karam og„irligiga nisbatan 2-3%), sabzi, ba‟zan olma, 
9
Ampelografiya-uzumning tabiiy navlari haqidagi fan 

---

105 
turli xil rezavorlar, ba‟zi bir ziravorlar qo„shiladi, achish jarayoni o„tishi uchun 
ma‟lum muddat saqlanadi.
Achitilgan karam sifatiga qarab, ikki navga bo„linadi. 1-navi achitilgan 
karam lentasimon to„g„ralgan yoki dag„al o„zaklari olib tashlanib to„g„ralgan, 
konsistentsiyasi sersuv, karsillaydigan, sarg„imtir, och rangli somonsimon, sal 
sho„r va nordonroq, ta‟mi yoqimli bo„ladi. To„g„rog„liq achitilgan karamning 
namakobi 12% dan, qolgan turlarida esa 15% dan oshmasligi lozim. 2-nav 
achitilgan karam yashilsimon tusda och sariq rangli, yaxshi karsillamaydi, sal 
qayishqoq, nordon-sho„r ta‟mi yaqqol sezilib turadi. Provensal karam achitilgan 
butun boshli karamdan tayyorlanadi, u dastlab maydalanadi, keyin unga o„simlik 
moyi, shakar, sirkalangan rezavor va mevalar qo„shiladi. Provensal karam 
navlarga ajratilmaydi. U yoqimli hidli, nordon-shirin ta‟mli, kasirlaydigan etli, 
och qaxrabo rangli bo„lishi lozim.