O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1.3-rasm. Modellarning tuzilishi bo„yicha shakllari 
Ushbu usullar yordamida tuziladigan barcha modellarni 2 turga bo„lish 
mumkin: 
Moddiy modellar
va 
ideal modellar
(1.4-rasm). 
Moddiy modellar real obyektlarni tabiiy va sun‟iy materiallar yordamida aks 
ettiradi: mel bilan doskada yozish, karton bilan maket tuzish, qalam bilan formula 
yozish, metalldan aviamodel yasash. 
Ideal modellar odamning fikrlash jarayoni bilan chambarchas bog„langandir. 
Bunday modellar bilan operatsiyalar miyada amalga oshiriladi. Misol qilib, 
hayvonlarning harakatini keltirish mumkin. 
Fizik modellar
real obyektning fizik tabiatini aks ettiradilar va asosan fizik 
xossalarini ifodalaydilar. Ular ko„proq texnika fanlarida qo„llaniladi. Iqtisodiyotda 
fizik modellar asosan iqtisodiy tajriba sifatida qo„llaniladi. Masalan, bitta korxonada 
o„tkazilgan tajriba natijalari butun tarmoqka ko„chiriladi. Lekin, fizik 
modellashtirishning imkoniyatlari chegaralangan, chunki tizimning bitta elementiga 
mos kelgan natija butun tizimga mos kelavermaydi. 
D 
 
 
М 
О 
D 
Е 
L 
 
 
SH
А
К
L 
L
А
R
I 
 
Grafikli 
S 
P 
Q 
Y 
t 
Jadvalli 
Yillar 
Sotish hajmi, 
Y
Reklama xarajatlari, 
X
2016 
178,4 
15,4 
2017 
256,1 
18,7 
2018 
300,6 
25,6 
Маtematik 
Y
=
f
(
x
i
) 
Y
=
a
1
x
1
+
a
2
x
2
+…+
 a
n
x
n 
Y=
(
x
1
, 
x
2
)=
 x
1
x
2
max 

---

18