O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə23/89
tarix29.11.2023
ölçüsü5,01 Kb.
#141211
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   89
Ijtimoiy iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish va prognozlash Rasulev

1.4-chizma. Modellar turlari 
Moddiy modellar o„z o„rnida fizik va belgili modellardan iborat. 
Belgili modellar 
har xil tillarda ifodalanishi mumkin: so„zlashuv tilida, 
algoritmik, grafik, matematik tilda. 
Matematik modellashtirish
- iqtisodiy jarayonlarni tenglamalar, tengsizliklar, 
funksional, logik sxemalar orqali ifodalash deb tushuniladi.
Matematik modellashtirish keng ma‟noda o„z tabiatiga ko„ra turli, lekin 
o„xshash matematik bog„lanishlar bilan tasvirlanuvchi jarayonlarni o„rganuvchi 
tekshirish va izlanishlar usulidir. Zamonaviy ilmiy-texnik revolyutsiyasi sharoitida 
matematik modellashtirish va uning muhim iqtisodiy usullari rejalashtirish va 
boshqaruv tajribasida eng asosiy o„rinni egallaydi. O„z rivojining yangi bosqichida 
matematik modellashtirish bilan uzviy bog„langandir. Obyektning matematik modeli 
aniq matematik masala («model-masala») kabi kamida 2 guruh elementlarni o„z 
ichiga oladi:
1) aniqlash kerak bo„lgan obyekt xarakteristikasi (noma‟lum kattaliklar) 
- y = 
(y
i
)
vektor komponentlari;
2) modellashtirilayotgan obyektga nisbatan hisoblanadigan tashqi o„zgaradigan 
shartlar xarakteristikasi 
- x = (x
i
)
vektor komponentlari. 
“Model-masala” obyekt ichki parametrlari yig„indisi 
A
ni ham o„z ichiga oladi. 
X
va 
A
bilan belgilanuvchi shart va parametrlar ekzogen (ya‟ni, modeldan tashqarida 
Моddiy modellar real ob‟ektlarni 
tabiiy va sun‟iy materiallar yordamida 
aks ettiradi: bo‟r bilan doskaga yosish
karton bilan maket tuzish, qlam bilan 
formula yozish, metalldan aviamodel 
yasash

Ideal modellar odamning fikrlash 
jarayoni 
bilan 
chambarchas 
bog‟langandir. Bunday modellar bilan 
operatsiyalar miyada amalga oshiriladi. 

Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   89




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə