O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi

MBBT қўyidagicha tavsiflanadi:

• 
  Исполнимость-Bajarilishlik, foydalanuvchi suroviga xozirjavoblik bilan muloқotga kirishish
  
• 
  Минимальная повторяемость- Minimal takrorlanishlik
  

MBdagi ma‘lumot iloji boricha kam takrorlanishi lozim, aks ҳolda ma‘lumotlarni izlash susayadi.

• 
  Yaxlitlik –axborotni MBda saқlash iloji boricha ma‘lumotlar orasidagi boғliқlikni asragan ҳolda bўlgani, ayni muddao.
  

• 
  Безопасность–Xavfsizlik MB ruxsat berilmagan kirishdan ishonchli ҳimoya қilingan bўlishi lozim. Faқat foydalanuvchi va tegishli tashkilotgina ma‘lumotlarga kira olish va foydalanish xuқuқiga egalik қilishi mumkin.
  
• 
  Миграция–ba‘zi bir ma‘lumotlar foydalanuvchilar tomonidan tez ishlatilib turiladi, boshқalari esa faқat talab asosida ishlatiladi. Shuning uchun ma‘lumotlarni tashқi xotiralarda joylashtiriladi va uni shunday tashkil қilish kerakki, eng kўp ishlatiladigan ma‘lumotlarga murojaat қilish қulay bўlsin.
  

Ma‘lumotlar bazasini boshқarish tizimida ҳar bir MB modeli қўyidagi xususiyatlari bўyicha tavsiflanadi:

1. 
   Ma‘lumotlar tuzilmalarining turi.
   
2. 
   Ma‘lumotlar ustida bajariladigan amallar.
   
3. 
   Butunlikning cheklanganligi.
   

Bu xususiyatlarni e‘tiborga olgan ҳolda ma‘lumotlar bazasi modellari қўyidagi turlarga bulinadi:

• 
  Daraxtsimon (ierarxik) modellar.
  
• 
  Tarmoқli (turli) modellar.
  
• 
  Relyatsion modellar.
  

Yana shu narsani ta‘kidlash lozimki, ma‘lumotlar bazasi modellarining faқatgina yukorida қayd қilingan modeli mavjud deyish, notўғri. Chunki, bulardan tashқari yana ma‘lumotlar bazasining binar munosabatlar modeli, ER – modellari, semantik model kabi boshқa turlari ҳam mavjud. Lekin amalda asosan dastlabki ta‘kidlangan 3 turli modellar kўproқ қўllanilib kelinmoқda.
Ierarxik modelda ikki yarusdagi elementlar boғlangan bўlsa, unday ma‘lumotlar tarmoқli (turli) modelda ifodalangan deyiladi. Tarmoқli modellarda ҳam ob‘ektlar daraxtsimon modellardagi kabi yozuvlar kўrinishida tasvirlanadi. Ob‘ektlarning ўzaro aloқalari yozuvlar ўrtasidagi aloқalar sifatida tavsiflanadi.
Relyatsion modellarda esa ob‘ektlar va ularning ўzaro aloқalari ikki ulchovli jadval kўrinishida tasvirlanadi. Ma‘lumotlarning bunday kўrinishda tasvirlanishi ob‘ektlarning ўzaro aloқalarini yaққol tasvirlanishiga asos bўldi.