O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta

Qo‘shimcha adabiyotlar

[1] — 120—127- betlar, [3] — 150—156- betlar,
[2] — 415—418- betlar, [5] — 408—412- betlar.

Nazorat uchun savollar

1. 
   Yorug‘likning difraksiyasi deb nimaga aytiladi? Qanday shartlar bajarilganda u kuzatiladi?
   
2. 
   Òo‘lqin nazariyani takomillashtirishdagi Frenel xizmatlari nima- lardan iborat?
   
3. 
   Bir tirqishdan bo‘ladigan difraksiya nimadan iborat? Difraksiyaning minimum sharti formulasini yozing.
   
4. 
   Difraksion panjara nima va u qanday hosil qilinadi? Panjara doimiysi deb nimaga aytiladi? Maksimum sharti formulasini isbotlang.
   
5. 
   Ko‘zga ko‘rinadigan oq yorug‘likning difraksion spektrini tushuntiring. Yorug‘likning to‘lqin uzunligi qaysi formuladan topiladi?
   

13- ma’ruza

Yorug‘likning qutblanishi. Malus qonuni.
Yorug‘likning qaytishi va sinishidagi qutblanishi. Bruster qonuni
Interferensiya va difraksiya hodisalari yorug‘likning to‘lqin (elektromagnit to‘lqin) tabiatiga ega ekanligini tasdiqlaydi, ammo yorug‘lik bo‘ylama yoki ko‘ndalang to‘lqin xossasiga egami, bu to‘g‘risida aniq ma’lumot bermaydi. Hatto to‘lqin optikaning asos- chilari bo‘lgan Yung va Frenellar ham uzoq vaqtgacha yorug‘lik to‘lqinlarini, xuddi tovush to‘lqinlari kabi, bo‘ylama to‘lqinlar deb hisoblab keladilar.
Yorug‘likning qutblanishi kashf qilingandan keyingina yorug‘lik to‘lqinlarining xarakteri haqidagi savolga javob topildi. Shu paytgacha qutblanish hodisasi faqat ko‘ndalang to‘lqinlarga xos ekanligi ma’lum edi. Demak, yorug‘lik ko‘ndalang elektromagnit to‘lqindan iborat: mexanik to‘lqinlarda elastik muhitning zararlari o‘z muvo- zanati atrofida to‘lqin tarqalishiga yo perpendikular tekislikda (ko‘ndalang to‘lqin), yo to‘lqin tarqalish yo‘nalishida (bo‘ylama to‘lqin) uzluksiz tebranib tursa, yorug‘lik to‘lqinida esa to‘lqin tarqalish yo‘nalishiga perpendikular teksiliklarda uzviy bog‘langan
6 1