O‘zbekiston respublikasi qurolli kuchlari akademiyaSI

Sun‘iy intellekt sohasida muammoni hal qilish bo‘yicha ajratilgan yo‘nalishlarga quyidagilar kiradi:
1. Mashina tarjimasi (mashinali o‘qitish);
2. Avtomatik havola va ma‘lumotlarni qidirish;
3. Nutqiy aloqa tizimlari;
4. O‘yin aqli, teoremani isbotlash va avtomatlashtirish ilmiy tadqiqot;
5. Kompyuterda ko‘rish;
6. Ma‘lumotlarni olish;
7. Matn va musiqa kompozitsiyasi va boshqalar.
Ushbu vazifalarning aksariyati insonning turli xil faoliyatini avtomatlashtirish bilan bog‘liq bo‘lib, shu munosabat bilan kompyuterlarning paydo bo‘lishi bilan birga tadqiqotning tegishli yo‘nalishlari paydo bo‘ldi va 1950-2018 yillarga qadar ularning ko‘pchiligida birinchi, echimlar taklif qilindi. Turli yo‘nalishlardagi tadqiqotlarning ulushi vaqt o‘tishi bilan o‘zgarib turadi, ammo bu vazifalarning barchasi hali ham turli darajada dolzarbdir. Bu sohadagi yonalshlarda ularda olib borilayotgan tadqiqotlarning salmoqli qismi fikrlash jarayonlariga emas, balki sun‘iy intellektual tahlil predmetiga bag‘ishlanganligi bilan ajralib turadi.
Sun‘iy intellektning yo‘nalishlari va usullarni ularni ishlab chiqaruvchi vositalar bilan ajralib turadi va ular quyidagilar:
• Sun‘iy neyron tarmoqlari;
• Evolyutsion hisob-kitoblar;
• Tasvirni aniqlash;
• Ekspert tizimlari;
• Evristik dasturlash;
• Ko‘p agentli yondashuv va boshqalar.
Shuningdek, keltirilgan sun‘iy intellekt yo‘nalishlari bir qator boshqa sohalarni, jumladan, aniqroq usullar guruhlarini o‘rganishni o‘z ichiga oladi. Ushbu yo‘nalishlarning farqi shundaki, ular katta sinfdagi muammolarni hal qilish uchun apparat va dasturiy vositalarni ishlab chiqaradilar. Masalan, tasvirni tanib olish usullaridan, axborot izlashda, matnlarni turkumlashda, nutqiy aloqa tizimlarida, kompyuter ko‘rishda va birinchi turdagi boshqa ko‘plab sohalarda foydalanish mumkin.
Shu bilan birga, bittasini hal qilish uchun vazifalarni turli yo‘llar bilan qo‘llash mumkin. Masalan, neyron tarmoqlar tasvirlarni tanib olish usullari bilan hal qilinadigan muammolarni hal qila oladi va evolyutsion hisoblar usullarni almashtirishi mumkin evristik dasturlash esa aksincha.
Biroq, mavjud bo‘lgan davrda bu yondashuvlar bizni fikrlash jarayonini tushunishga yaqinlashtirmadi, shuning uchun ularni qandaydir umumiy g‘oya yoki matematik apparatlar bilan birlashtirilgan usullar to‘plami sifatida aniq ko‘rib chiqish kerak. Ilmiy tadqiqot yo‘nalishlarining birinchi guruhidan farqli o‘laroq, bu sohalar turli vaqtlarda paydo bo‘lgan va ularning paydo bo‘lish vaqti ko‘pincha ma’lum bir sohalarni rivojlantirish bilan bog‘liqdir. Bular quyidagilar: