O`zbеkiston rеspublikasi xalq ta'limi vazirligi navoiy davlat pеdagogika instituti

___________ Ma’ruza mashg’ulotlari _3__ kurs (_6 semestr _18_soat). 
 
t/r 
O’rganilayotgan 
mavzu nomi 
M
a’-
ru
za 
(s
oa
ti) 
Mavzuning maqsadi va vazifalari 
Maqsadga 
erishishi 
usullari, 
vositalari va 
metodlari 
Adabiyotl
ar, 
jadvallar 
ko’rgazma
li qurollar 
1.
Ijtimoiy 
pedagogika va 
pedagogik
sotsiologiyaga 
extiyoj va 
zamonaviy
jamiyat 
rivojining 
zaruriy shartlari.
O`zbekistonda 
ijtimoiy 
pedagogika
fani paydo 
bo`lishining 
shart-sharoitlari. 
2 
Respublikamizda amalga oshirilgan 
islohotlar va ularning ijtimoiy hayotga 
ta'siri. Jamiyatning ijtimoiy tuzilmasi. 
Hozirgi vaqtda ijtimoiy pedagogika va 
pedagogik sotsiologiya faniga zaruriyat 
va uning ahamiyati. Rahmdillik va 
xayr-sahovat ijtimoiy-pedagogik 
faoliyatning madaniy-tarixiy an'anasi 
sifatida. O`zbekistonda xayr-
sahovatning rivojlanish bosqichlari. 
O`zbekistonda “ijtimoiy pedagog” 
kasbining paydo bo`lishi. 
Interfaol 
usullar,
“B-B-B 
jadvali” 
usuli 
Ko`rgazm
a, slaydlar, 
I:1,2,3,4,5,
6,7,8 
II:1,2,3,4,
5,6,7,8,
III:3,4, 
5,6,7,8, 
10,11 
IV:1.2.3.4.
5.6.7.8. 
2.
Xorijda 
va 
O`zbekistonda 
ijtimoiy 
pedagogikaning 
rivojlanish tarixi. 
O`zbek 
xalq 
pedagogikasi va 
islom ta'limotida 
ijtimoiy-
pedagogik 
g`oyalar. 
2 
Antik 
davrda 
ijtimoiy 
pedagogikaning rivojlanishi. XIV –XV 
asrlarda 
ijtimoiy-pedagogik 
g`oyalarning rivojlanishi. XVI-XIX 
asrlarda ijtimoiy-pedagogik faoliyat. 
XX asrning 20 yillarida ijtimoiy-
pedagogik g`oyalar va pedagogik 
faoliyatning 
tubdan 
yangilanishi.
Ijtimoiy pedagogika rivojlanishining 
zamonaviy 
bosqichi.
«Avesto» va adabiy manbalarda 
ijtimoiy-pedagogik g`oyalar. O`rta 
asrlarda 
O`rta 
Osiyo 
qomusiy 
olimlarining 
ijtimoiy-pedagogik 
g`oyalari. 
XVIII-XIX 
asr 
ma'rifatparvarlarining 
ijtimoiy-
pedagogik 
qarashlari. 
XX 
asr 
boshlarida ijtimoiy-pedagogik faoliyat. 
II jahon urushi yillarida ijtimoiy-
pedagogik faoliyat. 
O`zbek xalq pedagogikasida 
ta'lim-tarbiya masalasining ijtimoiy 
xarakteri. 
O`zbek 
etnografiyasida 
mukammal inson modeli. Islom – 
monoteistik din. Hadislarda ijtimoiy-
pedagogik 
fikrlarning 
yoritilishi. 
Interfaol 
usullar, 
“Sinkveyn”, 
“Klaster 
usullari” 
Ko`rgazm
a, slaydlar, 
I:1,2,3,4,5,
6,7,8 
II:1,2,3,4,
5,6,7,8,
III:5,6,7,8, 
10,11 
IV:1.2.3.4.
5.6.7.8. 

---

18 
Markaziy Osiyo xalqlarining ijtimoiy 
pedagogik an`analari. 
3.
Ijtimoiy 
pedagogika 
alohida fan va 
amaliy 
faoliyat 
sohasi sifatida 
Bolaning 
sotsiumda 
rivojlanishi, 
shaxsning
ijtimoiylashuvi 
2 
Ijtimoiy 
pedagogika, 
autsayderlar, ijtimoiy faoliyat, ijtimoiy
ta`lim, ijtimoiy tarbiya, ijtimoiy bilim, 
ijtimoiy ko’nikma ijtimoiy pedagogik 
kategoriyallar Ijtimoiylashuvga ta'sir 
etuvchi omillar. Tashqi va ichki 
omillar. Mikro, mezo va makro omillar. 
Shaxs 
ijtimoiylashuviga 
siyosiy, 
iqtisodiy, ekologik omillarning ta'siri. 
Bolaning 
ilk 
ijtimoiylashuv 
davri. Bolaning ijtioiylashuvida oila, 
ta'lim-tarbiya muassasalari, madaniyat, 
din va mahallaning o`rni. 
Bolaning rivojlanishi, ijtimoiylashuv, 
ijtimoiy 
ta'lim, 
ijtimoiy 
muhit, 
tarbiyaviy ta`sir, ijtimoiy status va rol, 
ijtimoiy ko’nikma, ijtimoiy- pedagogik 
kategoriyalar, tamoyillar va ijtimoiy-
pedagogik tadqiqotlar 
Interfaol 
usulli 
“Insert 
jadvali” 
I:1,2,3,4,5,
6,7,8 
II:1,2,3,4,
5,6,7,8,
III: 
1,2,3,4, 
5,6,7,8, 
10,11 
IV:1.2.3.4.
5.6.7.8. 
4.
Odob-axloq 
hayotiy 
me`yorlar 
sifatida. Ijtimoiy
pedagogikada 
me`yorlardan
chekinish 
tushunchasi 
2 
Hayotiy 
me`yor, 
hayotiy 
me`yorlardan chekinish, negotiv-
pozitiv 
chekinish, 
kamchiliklar. 
Ijtimoiy pedagogika “me'yor” va 
“me'yordan 
og`ish” 
tushunchasi. 
Me'yordan og`ishish tiplari. 
Me'yor va me'yordan og`ish: 
tushuncha va tavsif. Me'yordan og`ish 
turlari. Me'yordan og`ish nazariyasi.
Interfaol 
usullar, 
“Sinkveyn”, 
“Klaster 
usullari” 
I:1,2,3,4,5,
6,7,8 
II:1,2,3,4,
5,6,7,8,
III: 
1,2,3,4, 
5,6,7,8, 
10,11 
IV:1.2.3.4.
5.6.7.8. 
5.
Ijtimoiy 
pedagogning 
kasbiy faoliyati 
Ijtimoiy 
pedagogikaning 
kategoriyalari,
tamoyillari 
va 
mexanizmlari. 
2 
Ijtimoiy 
pedagog 
kasbiy 
faoliyatining o`ziga xosligi. Kasbiy 
faoliyatning tuzilishi. Ijtimoiy pedagog 
kasbiy faoliyat sub'ekti sifatida: shaxsiy 
tavsif va kasbiy bilimdonlik. Ijtimoiy 
pedagogning kasbiy faoliyati sohalari.
“Tamoyil” 
va 
“qoida” 
tushunchasi. Tabiat bilan uyg`unlik 
tamoyili. Madaniyat bilan uyg`unlik 
tamoyili. Insonparvarlik tamoyili.
Pedagogika 
va 
ijtimoiy 
pedagogika kategoriyalari. Ijtimoiy-
pedagogik faoliyat. Ijtimoiy ta'lim. 
Tarbiya va ijtimoiy tarbiya.
Interfaol 
usullar, 
“Insert” 
usuli” 
I:1,2,3,4,5,
6,7,8 
II:1,2,3,4,
5,6,7,8,
III: 
5,6,7,8, 
10,11 
IV:1.2.3.4.
5.6.7.8 
6.
Mahallal
ar – ijtimoiy o`z-
o`zini boshqarish 
organi. 
2 
Mahallalar – ijtimoiy o`z-o`zini 
boshqarish organi. 
Mahallaning 
paydo 
bo`lishi 
tarixidan. 
Mahallaning 
ijtimoiy-
Interfaol 
usullar, 
“Insert” 
usuli 
I:1,2,3,4,5,
6,7,8 
II:1,2,3,4,
5,6,7,8,

---

19 
Ijtimoiy-
pedagogik 
tadqiqotlar. 
Ijtimoiy-
pedagogik 
faoliyat 
metodikasi 
va 
texnologiyasi. 
pedagogik o`rni. Mahallada qadriyatlar 
va ijtimoiy ong translyatsiyasi.
Ilmiy tadqiqotning mohiyati. 
Ijtimoiy pedagogika va pedagogik 
sotsiologiyada 
ilmiy 
tadqiqotning 
vazifalari. 
Ijtimoiy-pedagogik 
tadqiqotning bosqichlari va metodlari.
Metodika tushunchasi. Ijtimoiy-
pedagogik faoliyat metodlari mohiyati. 
Ijtimoiy-pedagogik texnologiyalar.
III: 
1,2,3,4, 
5,6,7,8, 
10,11 
IV:1.2.3.4.
5.6.7.8. 
7.
Deviant 
xulq – ijtimoiy-
pedagogik 
muammo 
sifatida 
O`zbekist
onda 
faoliyat 
olib 
boruvchi 
ijtimoiy-
reabilitatsion
muassasalar. 
2 
Deviant 
xulq 
– 
ijtimoiy-
pedagogik muammo sifatida 
O`smirlik 
yoshida 
deviatsiyaning yuzaga kelishi shart-
sharoitlari. 
Deviatsiya 
turlari. 
O`smirlarda deviant xulq-atvorning 
kelib chiqishi sabablari. Deviatsiya 
kontseptsiyalari. 
Mustaqillik yillarida ijtimoiy-
reabilitatsion muassasa-larning tubdan 
yangilanishi. O`zbekistonda SOS – 
bolalar mahallasining faoliyati. 
Interfaol 
usullar, 
“Insert” 
usuli 
I:1,2,3,4,5,
6,7,8 
II:1,2,3,4,
5,6,7,8,
III: 
1,2,3,4, 
5,6,7,8, 
10,11 
IV:1.2.3.4.
5.6.7.8. 
8.
Oilada olib 
boriladigan 
ijtimoiy-
pedagogik 
faoliyat. Vasiylik 
va homiylik. 
2 
Ijtimoiy 
pedagogik 
nuqtai 
nazardan oila turlari. Oilaning ijtimoiy 
vazifalari. Ijtimoiy pedagogning oilalar 
bilan olib boradigan ishlari shakl, 
metod va vositalari.
Vasiylik 
va 
homiylik 
tushunchasi. Vasiylik va homiylik 
tarixidan. Vasiylik va homiylikning 
me'yoriy-huquqiy 
hujjatlarda 
aks 
ettirilishi. O`zbekiston va chet elarda 
vasiylik va homiylik. 
Yetim bolalar bilan olib 
boriladigan faoliyat.Yetimlikning kelib 
chiqishi sabablari. Yetim bolalarning 
psixologiyasi. Bola asrab olgan oila 
bilan 
olib 
boriladigan 
ijtimoiy-
pedagogik faoliyat.
Interfaol 
usullar, 
“Insert” 
usuli 
I:1,2,3,4,5,
6,7,8 
II:1,2,3,4,
5,6,7,8,
III: 
1,2,3,4, 
5,6,7,8, 
10,11 
IV:1.2.3.4.
5.6.7.8. 
9.
Maktabg
acha 
tarbiya 
yoshidagi bolalar 
va 
maktab 
yoshidagi bolalar 
bilan 
olib 
boradigan 
ijtimoiy-
pedagogik 
faoliyat.
Chaqaloqlik 
davrida 
ijtimoiylashuv moslashuv. Go`daklik 
davrida ijtimoiy moslashuvning o`ziga 
xosliklari. 
Maktabgacha 
ta'lim 
muassasalarda 
olib 
boriladigan 
ijtimoiy-pedagogik faoliyat.
Umumiy 
o`rta 
ta'lim 
maktablarining ijtimoiy funktsiyalari. 
Maktabdan tashqari vaqtni to`g`ri 
tashkil etishda ijtimoiy pedagogning 
Interfaol 
usullar, 
“Insert” 
usuli 
I:1,2,3,4,5,
6,7,8 
II:1,2,3,4,
5,6,7,8,
III: 
1,2,3,4, 
5,6,7,8, 
10,11 
IV:1.2.3.4.
5.6.7.8. 

---

20 
o`rni. Tengqurlar jamoasi va bolalar 
submadaniyati. Maktabda pedagogik 
jihatdan me'yordan og`ishganlar bilan 
ijtimoiy pedagogning olib boradigan 
ishlari shakl, metod va vositalari. 
Ijtimoiy pedagogning o`quvchilarni 
kasb 
tanlashga 
yo`naltirishga 
oid 
vazifalari. Tarbiyasi og`ir bolalar bilan 
ishlashning 
ijtimoiy 
pedagogik 
texnologiyalari. 
Ishning 
asosiy 
yo`nalishlari: 
mazkur 
toifadagi 
bolalarni aniqlash va guruh yoki yakka 
tartibda ishni tashkil etish. Tashkiliy 
ijtimoiy 
pedagogik 
texnologiyalar: 
1)tarbiyasi 
og`ir 
bolalar 
haqida 
ma'lumotlar bankini shakllantirish; 2) 
bolaning 
shaxsiy 
va 
ijtimoiy 
rivojlanishi muammolarini tashhislash; 
3) bola, guruh, jamiyat bilan ijtimoiy – 
pedagogik ishlar dasturini tuzish va 
tasdiqlash; 4) dasturning bajarilishi
sharoit-larini ta'minlash; 5) maslahat 
xizmati; 
6)ijtimoiy 
pedagogning 
idoralararo aloqalari. 
Spirtli 
ichimliklar 
iste'mol 
qiluvchi 
o`smirlar 
bilan 
olib 
boriladigan 
ijtimoiy-pedagogik 
faoliyat. Giyohvandlik – deviant xulq 
shakli sifatida 
Jinoyatchilik 
bolalarda 
g`ayriqonuniy 
hatti-harakatning 
namoyon bo`lish shakli sifatida.