53
X U L O S A
XV-asr oxiri XVI-asr boshida Temuriy mirzolarning o‟rtasida
boshlanib
ketgan o‟zaro janjallar taxt uchun kurashlar oqibatida Temuriylar davlati
parchalanib ketdi. Natijada shayboniyxon Movoraunnahr
xalqlari hayotida muhm
o‟zgarishlar yasagan Shayboniylar davlarini tashkil qildi. O‟zbekiston tarixi
darslarida bu davrdagi ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy ahvolni o‟rganish
va uni
o‟quvchilar ongiga singdirish maqsadida olib borilgan tadqiqotlar ishida quyidagi
xulosalarga kelindi.
Birinchidan,
Shayboniyxon 1499-1509-yillarda olib borgan yurishlaridan
keyin butun Movoraunnahr va Xurosonni qo‟lga kiritdi.
Shu tariqa katta hududni
egallagan Shayboniyxon davlati tashkil topganligi yoritib berildi.
Ikkinchidan,
Shayboniylar davrida etnik o‟zgarishlar ro‟y berib dashti
qipchoqdan ko‟chib kelgan qabilalar o‟zlari bilan “o‟zbek”
degan etnik nomlarni
olib keldilar va butun Movoraunnahr shu nom bilan yuritila boshlanganligi
aniqlandi.
Uchinchidan,
Shayboniylar davlatida katta qurilish ishlari olib borildi.
Shayboniyxon
madrasasi, Abdurahm Sadr madrasasi, Baroqxon madrasasi, Masjidi
kalon, Mir arab madrasasi, Abdullaxon, Ko‟kaldosh kabi madrasalar buni yaqqol
misoli sifatida ko‟rsatib berildi.
To`rtinchidan,
Shaybiniylar davrida ilm
- fan madaniyat rivojlanib
temuriylar qodirgan meros davom ettirildi. Hukmdorlardan Shayboniyxon,
Ubaydullaxon kabi shoirlarni xalqimizning ma‟naviy merosiga qo‟shgan
hissasi
nihoyatda katta ekanligi dalillar asosida asoslandi.
54
ADABIYOTLAR RO‟YXATI
1.
Karimov I.A. О„zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida. T.:
“О„zbekiston”, 2011y.
2.
Karimov. I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo‟q.
Toshkent, 1998 yil
3.
Karimov.I.A. Bizdan ozod va obod vatan qolsin. Toshkent, 1994 yil
4.
Karimov.I.A. Istiqlol va ma‟naviyat. Toshkent, 1994 yil
5.
Karimov.I.A. Jahon moliyaviy, iqtisodiy inqirozi O‟zbekiston sharoitida uni
bartaraf etish choralari va tadbirlari Toshkent 2009 yil
6.
Karimov.I.A. Mamlakatimizda demokratik islohatlarni chuqurlashtirish va
fuqorolik jamiyatini rivojlantirish konsipsiyasi. Toshkent 2010 yil
7.
Karimov.I.A. Yuksak manaviyat - yengilmas kuch. Toshkent 2008 yil
8.
Ahmedov.B. O‟zbekiston tarixi manbalari. Toshkent, 2001 yil
9.
Ahmedov.B. Tarixdan saboqlar. Toshkent, 1994 yil
10.
Axmedov.B. O‟zbek ulusi. Toshkent, 1992 yil
11.
Bobur.Z.M. Boburnoma. Toshkent, 1989 yil
12.
Fan va turmush jurnali. 2000 – 2006 yillar.
13.
Ibrohimov A. va boshqalar. Vatan tuyg‟usi. Toshkent, 1996 yil
14.
Ibrohimov. A. Bizkim o‟zbeklar. Toshkent, 1999 yil
15.
Ma‟rifat gazetasi. 2000 – 2006 yillar
16.
Muhammad Solih. Shayboniynoma. Toshkent, 1988 yil www.google.ru
17.
www.ziyonet.uz
18.
www.ziyouz.com