P. S. The cat is still alive
Yüklə 13,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Pedagojik olarak bir öğretmenin de bu farklılıkları gözeterek ve her çocuğun içindeki merak duygusu
- Merakın eleştirel düşünceyle bağlantısından bahseder misiniz
- Dr. Melike Acar
- Eleştirel düşünce için merakın biraz daha sistemli hali diyebilir miyiz
- Toplumdaki kültürel özelliklere baktığımız zaman ne gibi yanlışlar yapıldığını düşünüyorsunuz
- Burada yapılan, herhalde bu tutumu baskılamak...
- Kişi kendini de merak ediyor ve “Ben nasıl biriyim Toplum tarafından nasıl görülüyorum
içe dönük olabilir. Her çocuğun kendine ait bir iç dünyası var. Kendi kendine meraktan kelimelerle oynayabilir, deneyler yapabilir. Herkese soru sormuyor olabilir, sadece yakın hissettiklerine soru sorabilir. Ama bu çocuk meraksız çünkü soru sormuyor, bu çocuk çok soru soruyor bu yüzden çok akıllı gibi klasik bir ayrıma gitmenin çok doğru olmadığını düşünüyorum. Her çocuğun aslında merak etme eğilimi var. Merakı sadece ölçülebilir davranışa indirgememek gerekir. Pedagojik olarak bir öğretmenin de bu farklılıkları gözeterek ve her çocuğun içindeki merak duygusu olduğunu bilerek davranması gerekiyor değil mi? Her çocuğun dışavurumu farklı olabilir, her çocuğun ilgi alanı farklı olabilir. Burada sorduğu soruya gülmemek, onu küçümsememek ve bir değer hiyerarşisi kurmamak çok önemli sınıf içerisinde. Maalesef, ülkemizde pek böyle olmuyor. Bazı çocuklar en baştan zeki, akıllı olarak tanımlandığı için onların sordukları sorular makbul oluyor. Öteki çocuk da haylaz, yaramaz, ilgisiz olarak tanımlandığı için onların merak ettikleri konular sınıfta çok değerli olmuyor. Tabii her öğretmen, her sınıf böyle değil. Eminim, istisnalar da, iyi örnekler de var.
İnsan merak eden bir varlık. Dünyayı anlamlandırmaya çalışıyoruz. Doğduğumuz günden itibaren "Nasıl bir çevrede yaşıyorum, nasıl varım?" gibi sorularla uğraşıyoruz. Kavramları anlamaya çalışıyoruz, kavramlar arasında ilişkiler kurmaya çalışıyoruz. Bunların altında dünyayı ve yaşadığımız çevreyi daha iyi B 71
B 72 anlamak, güzelleştirebilmek düşünceleri var ve bu, aslında bir çeşit eleştirel düşünce. Merak duygusu ile eleştirel düşünce arasında çok yakın bir ilişki var. Eleştirel düşünce de soru sorma, kavramları anlamaya çalışma, kavramı test etme, kendi doğası içerisinde eğer çalışmıyorsa o kavramı yeniden tanımlama ile ilgili.
Merakın daha sistemli, bilimsel hale gelmiş şekli. Zaten 2000li yıllarda gelişim psikolojisinde böyle akımlar başladı. Çocuklar meraklıdır ve bu onların doğasında var görüşünü destekleyen araştırmalar yapılmaya başlandı. Yani beşikteki çocuk bilim adamı, çocuk filozof gibi terimler kullanılmaya başlandı. Bu araştırmaların bize gösterdiği çocuklarda eleştirel düşünce ve problem çözme kapasitesinin sanıldığından daha gelişmiş olduğu. Aslında çocuklar da bir bilim adamı gibi bir sorunu anlama ve çözme çabası içindeler; ama bunu daha safça ve tecrübesizce yapıyorlar ve kaçınılmaz olarak da hata yapıyorlar. Merak duygusu ve düşünce çocukluktan beri var olan ve çocukların oyun oynarken, yeni bir oyuncakla ya da yeni bir objeyle karşılaştıkları zaman yaptıkları faaliyetlerin içinde de var.
Bir kere merak aslında, geleneksel anlamda baktığımız zaman, yaramazlık demek. Çünkü merak eden çocuk soru soran çocukla eşleştiriliyor. Oysa bizim kültürümüzde soruyu büyük olan, öğretmen, anne- baba sorar. Soru soran çocuk ise bu hiyerarşiyi altüst ediyor. Bu, bizim gibi toplumların çok alışık olduğu, sevdiği bir durum değil. Soru sormak bilişsel bir özellik. Soru sorabilmen için kendini ötekinden ayrıştırman, dilin bir araç olduğunu kabul edebilmen ve her şeyden önce bir şey bilmediğini fark etmen lazım. Bunlar otonomi açısından çok önemli başlıklar. O yüzden bizim kültürümüz buna hazır diyemeyeceğim. Burada yapılan, herhalde bu tutumu baskılamak... Evet, bunu baskılamak... İkincisi ise, anne babaların ve öğretmenlerin merak etmiyor oluşu. Siz merak etmiyorsanız, çocuğun merak duygusu da ölür. Çocuğunuz “Yıldızlar neden parlıyor?” gibi sorular sorduğunda, cevabını bilmiyorsunuz ve bilmediğiniz için de onu geçiştirmeye çalışıyorsunuz. Öğreten- öğrenen ilişkisi içerisinde anne baba her şeyi bilen olmak istiyor çocuğunu gözünde. Kendini otorite olarak görüp bilmediği soruları geçiştirmek, birçok ebeveynin yaptığı bir hata. Hâlbuki “Bu sorunun cevabını bilmiyorum; ama birlikte araştırabiliriz”, “Ben de bilmiyorum, hiç düşünmemiştim yıldızların neden parladığını,” gibi karşılıklar verebilir. Oysaki otoriter kültürden gelmekten kaynaklı bir tepki veriliyor. Öğretmen de öyle. Bilmedikleri bir soru sorulduğunda öğretmenlerin reaksiyonuyla ilgili bir araştırma yapılabilir. Beş altı yaşında bir çocuk saatte 100 soru sorabilme kapasitesine sahip. Bunu değerlendirmek gerekiyor ve o çocuğun merakını keşfedip, yönlendirmek lazım ama yönlendirirken de çocukların sorduğu sorulara kesin cevaplar da vermemek gerek. Hep açık kapılar olmalı; çünkü o sorgulamayı devam ettirmek lazım. Merakı öldürmemek lazım ki eleştirel düşünce de gelişsin.
Yüklə 13,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|