P. S. The cat is still alive
“HEP AÇIK KAPILAR OLMALI”
Yüklə 13,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “HEP AÇIK KAPILAR OLMALI” İnsanın var oluşundan beri sahip olduğu en değerli unsurların başında merak
- Pedagojik olarak bireylerin meraklarına sınıf içinde nasıl yaklaşılmalı, öğrencilerin farklılıkları ne
- Sizce, bu tanım içerisinde belirli bir sınıflandırma yapmak mümkün mü Gündelik basit, kişisel bir ilişkiyi merak
- Pekiyi, bilişsel gelişimle beraber düşündüğümüz zaman belirli yaş gruplarının merak etme duygusunu belirli
“HEP AÇIK KAPILAR OLMALI” İnsanın var oluşundan beri sahip olduğu en değerli unsurların başında merak duygusu geliyor. Elbette meraka dair pek çok yaklaşım, bireysel ve toplumsal yansıma söz konusu. Pedagojik olarak bireylerin meraklarına sınıf içinde nasıl yaklaşılmalı, öğrencilerin farklılıkları ne şekilde gözetilmeli? Merak çerçevesinde bir insanın bilişsel gelişimi ne şekilde seyrediyor? Kültürel özellikler bireyin merak duygusuna nasıl etki ediyor? Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü’nden Dr. Melike Acar merak çerçevesindeki sorularımızı yanıtladı. Röportajımız esnasındaki mesajı ise çok önemliydi: “Hep açık kapılar olmalı; çünkü o sorgulamayı devam ettirmek lazım. Merakı öldürmemek lazım ki eleştirel düşünce de gelişsin.”
nasıl tanımlıyorsunuz? Aslında kendi perspektifime gelmeden evvel genel olarak merakın çok muğlak bir kavram olduğunu ve her teorisyenin bunu kendine göre açıkladığını belirtmekte fayda var. Ama genel olarak merak, soru sormayla ve bilmeye olan açlıkla ifade edilebiliyor. Aslında merakın nasıl göründüğünden çok, merakın kökeniyle ilgili bir uyuşmazlık var teorik dünyada. Kimisi bunun içgüdüsel bir şey olduğunu, doğumla birlikte geldiğini, insan olmanın bir özelliği olduğunu söylüyor; kimisi ise öğrenerek sonradan kazanılan bir şey olduğunu söylüyor. Bunlar tabii birbiriyle çatışan iki farklı teorik duruş. Ama genel olarak gelişimde kabul görülen şey merakla ilgili hem doğuştan getirdiğimiz bazı güdülerin olduğu hem de bu güdülerin sosyokültürel çevreyle etkileşim halinde olduğu yönünde. Benim de benimsediğim görüş bu. Ben, doğuştan gelir ya da tamamen sosyokültürel çevrenin sonucudur gibi özcü tanımlardan uzak duruyorum.
Aslında bunların hepsi de merak. Hiçbiri birbirinden daha üstün bir merak değil. Yani, bir çocuk dinozorlarla da, müzik sesleriyle de, renkleri karıştırmakla, aynı zamanda insan ilişkileriyle de ilgilenebilir. “İnsanlar birbirleriyle nasıl iletişim kuruyorlar?”, “Sana böyle bakarsam ne olur, şöyle bakarsam ne olur, annem bana gülümsedi bu onun aslında beni onayladığı anlamına geliyor,” vb. durumların hepsi anlamaya yönelik bir merak içerir. Mesela, fizikle, taşlarla ilgilenen çocuk akıllıdır da, insan ilişkileriyle ilgilenen çocuk daha az zekidir gibi bir hiyerarşi kurmak yanlış. Merak en baştan beri var. Çocuğu beşiğe koyduğunuz andan itibaren merak ediyor; anlamlandırmaya çalışıyor. Eline çıngırağı veriyorsunuz, çıngırağa bakıyor, çarparsa ses çıktığını fark ediyor, ağzına alıyor; fakat bir tat olmadığını fark ediyor. Bundan sonra da merakı yavaş yavaş kendi ilgisine göre şekilleniyor. Genel olarak objelere ve ilişkilere karşı bir merak var ve bunları birbirinin üstünde tutmak yanlış. Eğer ilişkilerle ilgilenen çocuk değersiz bir şeyle uğraşıyor dersek o zaman psikoloji, sosyoloji gibi bilimleri de değersiz gösteririz. Mesela mekanik şeylere ilgi duyan bozuk saatleri tamir etmeye çalışan bir çocukla, ilişkileri merak eden bir çocuğun merakı benim gözümde eşit değerde.
Evet, 0-2 yaşta dilsel beceriler gelişmediği için, daha çok objeler, insan yüzü ve sesler üzerinden çocuklar merak duygularını yaşıyor. İlk başta objeleri ağzına sokuyor; emilebilir, yenilebilir şeyler, yutulamaz şeyler olarak kavrıyor. Sonra ses çıkaran objelerle ilgileniyor. 0-2 yaşta daha çok objelere yönelik fiziksel bir merak duygusu var; ama aynı zamanda ilişkileri de anlamlandırmaya başlıyorlar. İki yaşından sonra dil kazanımıyla birlikte daha sosyal ve yürümeyle beraber daha bağımsız bireycikler oluyorlar. O zaman sosyal yönden de daha hızlı gelişmeye başlıyorlar. Altı yaşından sonra da ilgi alanları oluşmaya başlıyor. Bu durum, okul öncesinde de olabilir. Kimine bakıyorsunuz, 4-5 yaşında bir jeolog gibi taşları topluyor, taş bilgisi var. Yıldızlara merak duyanlar var, aynı zamanda çizime, modaya merak duyanlar da var. Meraksız bir çocuk yok; fakat merakın değişik ifade edilişi, değişik şekillerde davranışa yansıması var. İfade ediş tarzı kültüre bağlı da değişebilir. Nasıl ki biz zekâyı “Matematikte çok başarılı olan çocuk zekidir,” diye tanımlıyorsak, aynı zamanda o zekânın bir yönü de dışadönüklük ve çok güzel, anlamlı, kritik sorular sormayla eşleştiriliyor. Ama bazı çocuklar Aylin Buran ’02 B 70 Yüklə 13,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|