144
L. m
aGanzani
, Senatusconsulta de aquis e lex Quinctia de aquaeductibus
[pp. 135-151]
129.1 quinctius O, edd.: quintius C. de s(enatus) s(ententia) post Büchelerum
Mommsen [spat. c. 5 litt.] C. p.K.]
pr(idie) K(alendas)
Bücheler. p.r.
C. 2 tribus
Brissonius: tribui
C. 3 tribu
Brissonius: tribus
C. nomen deesse vidit Heinrich: vibi-
dius Dessau: visellius Bücheler: s. sextius Gundermann.
Brissonius
4 et Schultz peiorave Schultz: peioremve ut vid. C: puteum-
ve temptavi. eae aquae earumve Polenus: eaeaquaerumve C. quae qua Craw-
ford: quequa C: {que}qua Polenus: quaeque Schultz: quae pars Bücheler: quaqua
quae Mommsen: quae que Gundermann. Fluere Opsopoeus, Brissonius: fluis C.
Bücheler:
ed. pr. locis qua aedificia
Mommsen: locis que edifi-
cia C: aedificiis quae loca aedificia Bücheler: {locis} aedificiis quae Jocundus. v(su)
F(ructuariis) expl. Ursinus, Gundermann: possessoribusve Pithoeus. vel (bis) delevi
Bücheler: 5 (i.e. Sine) Crook . Qui d(olo) {a} m(alo) Bücheler: quida¯ C.
sarcire ego. aedificare ponere Crawford: edificare ponere C: {aedifi-
cia} reponere Heinrich. excidere Mommsen: et celere C: {e} tollere Gundermann:
et delere temptavit Bücheler. demolire C: demoliri Gundermann. {sine dolo malo}
seclusi. eaque Mommsen: aqu(a)e C: atque α lacunam ind. Heinrich: ut
ego, Mommsen. Brissonius. is α: his C. dicet Bücheler. dicit
C. multa Brissonius: multa¯ C. exerceto Gundermann: exercito C: coercitio edd.
pretori A: pretorio C: cogendi exercendi Crawford: coge¯. decoercenda C: cogendi
coercendi Polenus multae dicendae Jocundus: multa dicenda C. {sunt} Crawford:
sive Jocundus. esto α: est C. 6 r. (i.e. romano) post populo add. Bücheler. d(are)
d(amnas) e(sto) praeeunte Ursino Bücheler: det C: dare damnas dedito in marg: B
2
.
7 qui locus Bücheler: quis C. et seclusi. est et erit Bücheler (et del. Grimal): steterit
C. ne
Schultz: neque
C: neve
Gundermann. obponito
et cet] imperativum modum
rest. B
2
, Schultz. [in]arato
scripsi: arat
C. immittito
Schultz: immidtit
C. earum
ego: earum C.(‘scilicet aquarum publicarum’ Gundermann): rerum (pro
earum) Mommsen. {praeterquam} Opsopoeus quod C: quae Opsopoeus.
8 {et} Heinrich: et adv. eum del. Scaliger. ei (deleto adv. eum) Ribbeck:ei adv. eum
(‘scilicet locum terminatum’) Gundermann. siremps lex ius Scaliger: si rem publi-
cam ex iussu C: fort. siremps lex ius. omnibusque C: omninoque Ribbeck.
esseve oporteret Ritschl: sseque oportere C. 9. qui locus Bücheler praeeunte addidi.
circa fontes …terminatus est huc transtuli (legitur in C post quique erunt). For-
nices et muros Polenus: fortuni[c. 4 litt.] et muror(um) c. terminatus C:
terminatum Crawford. Crawford.
ego. tollere liceat (Mommsen)
quove minus (Crawford) in eo loco scripsi: [spat. c. 15 litt. ante curatores] C. circa
fontes quique erunt cum transponendi signis C. ‘fortasse maceriae’ Bücheler: maceria
C. Crawford. recte α: rectum C. volent Schultz: volet C.
Mommsen. capio Dederich: capto C: captio edd. multae dictio Scaliger: multa edici
C. o rcitique esto Crawford: po.[c. 2 litt.]r citi questo C: co-
ercitioque esto Opsopoeus. liceto B
2
, Bruns: licet C: liceat edd. esto α: isto C. ante
quominus (§ 10) spat. c. 15 litt. C: ‘sed duo haec enuntiata apte cohaerent’ Büche-
145
L. m
aGanzani
, Senatusconsulta de aquis e lex Quinctia de aquaeductibus
[pp. 135-151]
ler. 10 maceriaeve Mommsen: macerie C. curatores α: curatorum C. insculptave
Mommsen: -que C. post Bücheler Crawford. rogatur Crawford: rogatio C:
rogato Mommsen: rogator Scaliger. 11 coclea scripsi: calice C. liceat MV: licea C.
neve ego: neque C. rogatur Crawford: rogato C: rogator Scaliger.
edizione della lex Quinctia de aquaeductibus di c.h. Williamson,
J.a. crook e m.h. crawford, Roman Statutes, vol. ii, ed. m.h. craw-
ford, london 1996, 795-6 (Fira i.14, pp. 152-154; Bruns p. 113;
girard p. 105):
t. Quinttius crispinus consul
populum iure rogauit populusque iure sciuit in foro pro rostris
aedis diui iuli{i} p iulias , tribu sergia prin-
cipium fuit
pro tribu{s} sex. <---> l. f. virro
. Quicumque post
hanc legem rogatam
riuos, specus, fornices, fistolas, tubulos, castella lacus
aquarum publicarum, quae ad urbem ducuntur , sciens
dolo malo
forauerit, ruperit, foranda rumpendaue curauerit, peiorue
fecerit, quo minus eae aquae arumue que qua in urbem
romam
ire cadere flu
peruenire dui
, quoue mnus in urbe
roma
et in iis locis, qu edificia urbi continentia sunt erunt, in is
hortis, praediis, locis, quorum ortorum, praediorum, locorum
dominis,
possessoribus, u(su)f(ructuarius) aqua data {uel} adtributa est {vel}
erit,
salia, distribuatur, diuidatur, in castella, lacus [im]mitatur,
is populo romano centum milia dare damnas esto. et qui
eorum ita fecerit, id omne sarcire reficere restituere edi-
ficare ponere {e} tere demolire damnas esto sine dolo malo;
aqu{a}e omnia ita ut quicumque curator aquarum est erit
, si cu-