BIOELEKTRONICZNA METAFIZYKA ŚWIATŁA W. SEDLAKA
111
liwość przyjęcia jeszcze jednej opcji, a mianowicie teorii emergentyzmu
w aspekcie filozoficznym. Za zwolenników tej teorii uważa się między innymi
A. N. Whiteheada, S. Alexandra. W rozważaniach Sedlaka pojęcie ewolucji
uzyska status teoretycznego wyjaśniania procesów, jakie zachodzą we wszech-
świecie, zgodnego z zasadami metafizyki.
Światło w metafizyce
W trakcie bioelektronicznego wyjaśniania zjawisk zachodzących w świecie
Sedlak natrafia na określone trudności i ograniczenia wynikające z możliwości
uzasadnienia tej nowej nauki, która pod względem teoretycznym wspiera się na
osiągnięciach współczesnej biologii, a także fizyki. Bioelektronika dąży do
ukazania naukowego obrazu świata i w żadnym aspekcie nie respektuje innych
niż naukowe rozwiązań problemu. Rozważania Sedlaka oparte na bioelek-
tronice nie zapowiadają rozwiązania problemów w obrębie metafizyki, nie
mniej jednak rodzą pewien niepokój odbiorcy wiążący się z pytaniem: Czy
bioelektroniczne pojęcia pozwalają uprawiać metafizykę?
Sedlak konstruując podstawy bioelektroniki i implikujących ją teorii,
przedstawiał siebie jako przyrodnika poszukującego prawdy naukowej o świe
cie, w świadomości naukowej dojrzewały problemy antropologiczne, po
wstawała antropologia kwantowa (antropologia dynamiczna) uwzględniająca
tezy bioelektroniki. Antropologia pozwoliła uświadomić jedność człowieka ze
światem, a jednocześnie ukazała pewien niedosyt pod względem wnikliwego
i komplementarnego rozpatrywania człowieka. Antropologia filozoficzna stała
się w konsekwencji zapowiedzią pogłębienia analiz antropologicznych w meta
fizyce. W swoich rozważaniach Sedlak podejmuje próbę syntezy osiągnięć
nauk przyrodniczych i teologii chrześcijańskiej. Wypracowana w ramach
biologii teoretycznej bioelektroniczna wizja i ludzkiej egzystencji z założenia
staje się podłożem podjęcia rozważań na płaszczyźnie filozoficznej oraz
teologicznej. Nowy model rozważań, jaki proponuje Sedlak, stanowi próbę
zrozumienia w całości sensu świata i ludzkiego w nim istnienia. Terminy
wypracowane w bioelektronice i służące wyjaśnianiu struktury świata oraz
zjawisk w nim obecnych otrzymują nowy, metafizyczny sens. W tekstach
Sedlaka widoczne jest przeświadczenie o „harmonii” świata, które pierwotnie
odnajdujemy w jego rozważaniach natury przyrodniczej i filozoficznej, charak
terystyczną ich cechą wydaje się obecność idei jedności człowieka ze światem
przyrody.
Dzięki Technologii Ewangelii twórczość Sedlaka zyskuje głębię analiz, co
pozwala rozpatrywać jego koncepcje w szerszej perspektywie. Nie należy
Wprowadzenie w
bioelektronikę. Wroclaw 1988, s. 126— 127. Uzasadnienie tego problemu trą d
sens na gründe metalizyki Sedlaka.
H2
ELŻBIETA STRUZIK
jednak sądzić, że metafizyka stanowi pień, z którego wyrasta bioelektronika.
Należy przyjąć, iż perspektywa budowania problematyki metafizycznej za
pomocą bioelektronicznych pojęć zdominuje późną myśl Sedlaka. W Tech
nologii Ewangelii wiara w rozum przeplata się z wiarą religijną. W tym czasie
również Sedlak odkryje swoje poszukiwawcze credo: Poznając tajemnicę
przyrody — odkrywam Boga: „Bóg nie jest dla mnie kolejną nieznaną w nauce
ani abstrakcją filozofów, lecz codzienną realnością obserwowanej przyrody”39;
„[...] sięgając w tajemnice życia i ludzkiej świadomości, trudno nie pisać
o Bogu”40; „Jestem detektorem Boga i przyrody. To nadaje sens mojej
egzystencji.”41
W rozpatrywaniu zagadnień metafizycznych Sedlak odwoła się do opozy
cyjnych kategorii świata i ciemności interpretowanych w ramach symbolizmu
biblijnego. Analizowana w ramach bioelektroniki kategoria próżni uzyska
zupełnie inną jakość egzystencjalną. „Na początku było Nic i Wszystko. Nic
było ciemnością. Wszystko było w Nieskończonej Światłości. Stworzył Bóg
Nic. Nic było puste i nie było w nim niczego prócz zerowych drgań fali
elektromagnetycznej.”42 W ramach teologii dokonuje Sedlak analiz kategorii
próżni za pomocą bioelektronicznych pojęć. N atura próżni jest — jego
zdaniem — elektromagnetyczna, zaznacza potencjalność próżni. Symbolem
próżni jest ciemność. Sedlak stwierdza, iż nie będzie polemizował z koncep
cjami tradycyjnej metafizyki chrześcijańskiej, starającej się odkryć głębię aktu
stwórczego Boga. „Tym samym pozostawia otwartą drogę w miarę postępu
nauki do poszukiwań pośredniego czy bezpośredniego stworzenia.”43 Stwier
dzeniem tym jednoznacznie określa swoje stanowisko, iż współcześnie człowiek
potrzebuje uzasadnienia naukowego, dlatego teorie naukowe mają mu pomóc
w racjonalnym wytłumaczeniu powstania wszechświata i uzasadnieniu jego
istnienia. Sedlak jest przekonany, iż współczesna teologia chrześcijańska
powinna w imię rozumu uwzględnić możliwości i perspektywę naukowego
spojrzenia na świat i człowieka. Spojrzenie to wcale nie musi podważać prawd
wiary, przeciwnie — może stać się komplementarnym komponentem wiary.
Nie należy — zdaniem Sedlaka — oddzielać nauki od religii, gdyż ogarnąć
całość wszechświata można jedynie dzięki naturalnemu procesowi zbiegania się
nauki z filozofią i rełigią.
Próżnia jest symboliczną ciemnością, z której wynurzyło się światło jako
przejaw życia próżni44. Światło powstałe w wyniku działania mocy słowa
39 K. D y m e l : Tako rzecze Sedlak. Lublin 1990, s. 67.
40 W. S e d l a k : Technologia Ewangelii. Poznań 1989, s. 41.
41 Ibidem, s. 51, zob. także s. 214—254.
42 Ibidem, s. 25.
43 Ibidem, s. 24.
44 „Imperatyw Boskiego słowa — »niech się stanie« — poderwał próżnię do zgenerowania
światła. [...] Cała próżnia to urealnione słowo Boże, oblekające się w nową jakość.” Ibidem.