BIO ELEKTRONICZNA METAFIZYKA ŚWIATŁA W. SEDLAKA
117
świadomość rozumiana jest jako zdolność materii ożywionej do odbierania
informaq'i. D la Sedlaka świadomość jest nieodróżnialna od życia. Jeżeliby
traktować ją jako odbiór informacji, stanowiłaby cechę materii ożywionej.
„Ewolucja prowadzi w końcu do wytworzenia struktur anatomicznych takich,
jak system nerwowy o zróżnicowanej korze mózgowej na poziomie homini
dów. Ten poziom ewolucyjny warunkował już świadomość refleksyjną. Byłoby
to równoznaczne z odkryciem podmiotowości ludzkiej.”56
Noosfera obrazuje rozwój świadomości refleksyjnej, w której dochodzi do
ujawnienia procesów hominizacji i socjalizacji. Charakterystyczny dla tej fazy
jest pogłębiający się proces koncentracji świadomości.
Człowiek — według Sedlaka — jest bytem nie dokończonym. Oznacza to,
iż jego ewolucja trwa. W zamierzchłej przeszłości człowiek odkrywając swoją
świadomość, przekroczył sferę zwierzęcośd, uzyskując nowy jakościowo obraz
własnego człowieczeństwa. Wraz z aktem odkrycia świadomości postępuje
proces hominizaq'i polegający na podjęciu przez człowieka zadania rozjaś
niania świata. Poznanie praw rządzących wszechświatem, rozwój nauki i kul
tury stają się dążeniem człowieka do wypracowania naukowego obrazu świata.
Wzrost świadomości przynależności do wszechświata i dążenie ku dobru
wyznaczają kierunek, w którym zdąża ludzkość. Ewolucja człowieka jest
procesem nie zakończonym, człowiek stale doskonali się wewnętrznie, rozwija.
„Przez człowieka przechodzi oś wszechświata, jest jej niewyobrażalnie małą,
ale ważną, bo świadomą częścią. Staje się dźwigarem wszechświata.”57
Pierwsza faza określana jest jako biologiczna, druga faza — intelektualna,
zwana również noosferą, charakteryzować się będzie wydobyciem energii
z fazy biologicznej i intelektualnej, zdaniem filozofa — Bóg zdynamizuje
zarówno bios, jak i psyche.
Historię ewolucyjną wszechświata określają epicykle, analogiczne do okreś
lonych faz, człowiek staje się uczestnikiem olbrzymiego epicyklu, zwanego
życiem. Należy przypomnieć, iż rozpatrujemy pewien proces w przyrodzie,
który możemy określić jako kosmogenezę. Wszelkie wyróżnienia stanow ą
tylko fazy czy też epicykle jednego procesu ewolucyjnego. Przybiera on
szczególną postać w biogenezie, jego rozwinięciem jest antropogeneza, w której
umieszczamy noosferę, zamknięciem zaś będzie przejście do Theosfery, w któ
rej nastąpi spełnienie ewangeliczne. Zdaniem Sedlaka w sferze tej nastąpi
przybliżenie transcendenq'i i zdynamizowanie ducha i materii. „Nieskoń
czonym finałem Boskiej fazy jest eschatologia.”58
sMiejsce ewolucji
człowieka w bioeleklronicznej wizji życia. W: „Roczniki Filozoficzne K U L ” . T. 30, z. 3. Lublin
1982; cytat — s. 70.
57 K . D y m e l : Tako rzecze Sedlak..., s. 34.
58 W. S e d l a k : Technologia Ewangelii..., s. 59 oraz 104— 105.
118
ELŻBIETA STRUZIK
Rozpatrując Sedlakowską wizję bioelektronicznego świata, szukającą uza
sadnienia w naukach przyrodnicznych i współczesnych koncepcjach fizykal
nych, wspierającą się logiką rozumowania i zasadami uogólniania zdobytej
rzetelnej wiedzy naukowej, mielibyśmy prawo spojrzeć na tę wizję świata jak
na prawdopodobną hipotezę naukową. Sam twórca podkreśla z pełną mocą, iż
bioelektroniki w żadnym wypadku nie należy rozpatrywać jako koncepcji
filozoficznej, lecz należy ją umieszczać w klasie biologicznej, gdyż została
wyprowadzona z nauk biologicznych i wsparta elementami teorii fizykalnych.
Z tego względu przed bioelektroniką pozostawia się otw artą drogę uzasadnień
naukowych.
Bioelektroniką jako „nowa nauka” ukazuje nową perspektywę poznawczą
dla nauk przyrodniczych, które pragną wypracować nowy model poznawczy
wszechświata w ramach teorii ewolucyjnej. Model ten musi uwzględnić
możliwości poznawcze obserwatora, jak również rozpatrywać pewne zależno
ści wynikające z przynależności do świata, który jest przedmiotem poznania.
Bioelektroniką ukazuje pierwotną jedność człowieka ze światem, jeśli uwzględ
nimy bioelektróniczną naturę procesów zachodzących w świecie. Założenia te
pozwalają na skonstruowanie antropologii bioelektronicznej. W ramach roz
ważań antropologicznych musi — zdaniem Sedlaka — paść odpowiedź na
odwiecznie nurtujące ją problemy. Dotyczą one konstytucji bytu ludzkiego
obdarzonego świadomością i wolnością, złożoności natury ludzkiej, istnienia
bytu ludzkiego we wszechświecie. Antropologia kwantowa jako filozoficzna
koncepcja człowieka zwróci się ku uwzględnieniu jego skwantowanych pod
staw zarówno po stronie organizmalnej, jak i świadomościowej, określi
w ramach bioelektroniki jednorodność procesów świadomościowych i organiz-
malnych z całą ich złożonością. W rozważaniach antropologicznych Sedlak
uświadamia sobie trudność utrzymania założonego rygoryzmu dotyczącego
rozstrzygania problemów w ramach antropologii przyrodniczej, tym samym
wkracza na teren rozważań właściwych antropologii filozoficznej. Przekrocze
nie wcześniej założonych rygorystycznych ograniczeń rozważań w obrębie
antropologii przyrodniczej przyczynia się do ukazania głębi analiz bytu
ludzkiego i wieloaspektowego ujęcia problemów występujących w jego propo-
zyqi antropologicznej. Niemniej jednak proces ten jest interesujący z innego
względu, ukazuje możliwość rezygnacji z wcześniejszych założeń oraz gotowość
do wieloaspektowego podjęcia istotnego problemu, który wydaje się niemoż
liwy do rozwiązania w nakreślonych wcześniej ramach. W bioelektronicznej
antropologii Sedlaka, pretendującej do naukowego obrazu człowieka,
wyczuwa się niepełność obrazu bytu ludzkiego. Już same określenia bytu
ludzkiego zapowiadają pewną otwartość i ukazują możliwość dogłębnego
dookreślenia tego bytu. Ilustracją tej tezy są określenia wskazujące na
otwartość bytu, jego niedokończoność, dynamiczność, ciągłą indywidualną
kreację, skierowanie ku czemuś. M ożna przypuszczać, iż określenia dynamicz-