Microsoft Word seyid c?F?R pis?V?RI. doc
Yüklə 1,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
292 ə leyhinə qiyam edən Arteş ofiserlərindən ( ran ordusu ofiserləri) ibarət idi. Onlar orada şikəst yedikdən (məğlub olduqdan) sonra Azərbaycana gəlib, bizə mülhəq olmaqla çox faydalı və əhəmiyyətli bir iş görməyə müvəffəq olmuşdular. Biz bu əfsərləri müəttəl etməyərək, (yubandırmayaraq) çox səri bir surətdə fədai başçılarının yanına göndərib, onların hərbi məlumatından istifadə etmişdik. Təbiidir ki, əgər silahımız fəqət tək-tək şəxslərdən topladığımız müxtəsər bu tüfənglərdən ibarət olsaydı, işi qabağa aparmaq mümkün olmayacaqdır. Iş qabağa aparmaq mümkün olmayacaq idi. Burada iki mənbə bizim artıq dərəcədə dərdimizə dəydi. Onların biri maliklərin ixtiyarında olan silahlar, ikincisi məhəllərdə saxlanılan jandarmların silahları idi. Hələ qoşun qüvvəsi ilə üz-üzə olmadan əvvəl kəndlilər tədric ilə bu silahları əllərinə keçirtməyə müvəffəq olmuşdular. Əlbətdə silah məsələsi firqə işçilərinin fikrini işğal edən ən mühüm məsələlərdən birisi idi. Lakin ondan daha əhəmiyyətli silahdan istifadə edən fədakar azadixahların münəzzəm təşkilat altına alınıb, mübarizəyə hazırlanmaları idi. Maliklər ilə jandarmlar yuxarıda yazıb, göstərdiyimiz cinayətləri ilə bu sahədə bizim üçün daha müsaib (əlverişli) zəmin hazırlayırdılar. Onların cinayətkar əlləri ilə dağılıb, bərbad edilən evlərdən qopan ah-nalələr bizim təbliğatımızdan daha qüvvətli olduğu bizə yaxşı fədakar və inamlı fədailər yetişdirdilər. Yuxarıda yazmışdıq ki, Mərkəzi Komitə ümumi iclası aban ayının 30-na dək təşkil olub, ş üarlarımızın sözdən işə keçirtmək qərarını qəbul edən günə dək biz kəndlini səbr və təhəmmülə və öz məzlumiyyətini isbat etməyə dəvət edirdik. O gündən sonra isə firqə müəyyən qərar üzrə hərəkət etdiyindən kəndliyə öz hüququnu almaq üçün öz gücündən istifadə etməli olduğunu bildirməyə başladı və ona: “Get zülmkarların şərini öz başından rəf et, çünki indiki hökumət və onun məhkəmələri sənin hüququnu ayaqlar altında tarumar etməkdən başqa bir şey görməyəcəksən. Ondan ümid gözləmə”, - dedik. O gündən sonra “Azərbaycan” ruznaməsinin 81 bir firqənin rəhbərliyi sayəsində mümkün ola bilərdi, firqə isə hənuz meydanda yox idi. 12 Şəhrivər müraciətnaməsini imza edən müəssislər isə hələ ciddi bir iş görməmişlər. Çünki onların vücudundan istifadə etmək üçün təşkilatı imkanlar yaradılmamışdır. Doğrudur, biz təbliğat işinə başladıqda təşkilatı da nəzərdə tutmuşduq. Ciddi qədəmlər götürmək lazım gəldiyi təcrübədə daha tez meydana çıxmışdı. Baxmayaraq ki, haman 12 şəhrivər günlərində biz təşkilatımıza üzv qəbul etməyə başlamışdıq. Xalqın firqəyə nisbət rəğbəti o qədər çox idi ki, üzvlük üçün müraciət edənləri dəftərə qeyd edib, qurtara bilmirdik. Şəhrivərin 13-14-15-ci günlərində fəqət mərkəzi ş öbədə gündə mindən ziyada üzv qəbul etməyə məcbur olurduq. Bu cərəyandan tamamilə istifadə etmək üçün güclü bir firqə aparatına ehtiyac hiss olunurdu. şimiz olduqca ağır idi, lazımi qədər rəhbərlik edici kadr və təcrübəli idarə işçimiz yox idi. Hətta çox vaxt hər işi özümüz görməyə məcbur olurduq. Bir tərəfdən yüzlərcə yeni üzvlər qəbul etdiyimiz halda, komitə və homə (məntəqə) təşkilatları yaratmağa çalışırdıq. Eyni zamanda firqənin rəsmi naşiri-əfkarı (fikrini yayan) olan ruznaməni yazıb, çap edərək, intişar verirdik. Digər tərəfdən ə leyhimizə şiddətli surətdə mübarizəyə başlayan mürtəce qüvvələri ilə mübarizə aparırdıq. Bununla belə iş fövqəlada maraqlı olduğundan yorulmaq bilmirdik. Çalışıb fəaliyyətdə olmaq özü həvəs və zövq tolid edirdi. Mən özüm şəxsən neçə metrdən artıq olmayan kiçik bir otaqda müəyyən bir vaxtda neçə iş əncam verməyə məcbur olurdum. Bir tərəfdən məqalə yazır, digər tərəfdən konfranslar üçün qərarlar hazırlayır, başqa tərəfdən şəhərlərə təbliğat və təşkilatçılar göndərir, eyni zamanda təbrik üçün gələn şəhərin baş bilən adamlarını təşkilatların nümayəndələrini qəbul edərək, firqənin məram və ş üarları haqqında onlara izahat verir, bəzən ittifaq düşürdü ki, həmin işləri görərkən ruznamənin mətbəədə hazırlanmış məqalələrində təshih edirdim. (Müraciətnamə intişar tapan) kimi hər an şiddətlənməkdə olan təbliğat əsərində sel kimi axıb, 82 gələn camaatı bu cəhətdən təşkilat altına almaq öz-özlüyündə asan bir iş deyildi. Hüviyyət vərəqəsi üzvlük kartı və lazımı dəftər və mətbuatı bir neçə saatda təhiyyə etmək Təbrizin ogünkü şəraitində xariqüladə (ağlasığmaz) fəaliyyət tələb edirdi. Lakin biz xalq gücünə camaatın rəğbət və təmayülünə dayandığımız üçün bu kimi müşkül işləri əncam verməkdə bir növ ləzzət duyub, ondan zövq alırdıq. Üç-beş nəfərdən ziyada olmayan idarə işçilərimizin hər biri qəhrəmana dönmüşdü. Bu fəaliyyət nəticəsində idi ki, iki kiçik daxmadan artıq olmayan “Xəbər” ruznaməsinin sabiq (keçmiş) idarəsi beş milyonluq bir xalqa rəhbərlik edən böyük bir firqənin təsisinə kifayət etmirdi. Bu inanılmaz bir iş olsa da, həqiqətdir. Bu heyrətavər bir fəaliyyət bizə az bir zamanda Azərbaycanın bütün kənd və şə hərlərində firqənin komitə şöbələrini yaratmağa imkan verdi. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, çox yerdə bizim nümayəndələrimiz ayaq basmadan daha əvvəl xalqın öz təşəbbüsü ilə firqə təşkilatları meydana çıxıb, həman 12 Şə hrivər şüarı üzərində fəaliyyətə başlamışdı. Hətta bəzi kəndlərdə kəndlilərin hamısı istisnasız olaraq, firqə sıralarına keçmək üçün nümayəndələr seçib Təbrizə göndərməyə başlamışdılar. ran və Azərbaycan tarixində belə bir hadisəni soraq verən yoxdur. O günlərdə iş doğrudan-doğruya firqə çərçivəsindən kənara çıxıb, ellik cənbəsi (xalq səviyyə) tapmışdı. Elə bil azərbaycanlı olmağın şərti demokrat olmaq imiş? Xalqın o günkü ruhiyyəsini göstərmək üçün “Azərbaycan” ruznaməsinin ikinci nömrəsində yazdığımız “Firqəmiz irəli gedir” sərhövləli məqaləni eynən burada nəql edirik. Firqəmiz irəli gedir “Müraciətnaməmiz intişar tapdıqdan sonra, xalqda firqəmizə qarşı nisbət böyük rəğbət irəli çıxmışdı. Hər gün şəhərin müxətlif təbəqələrindən dəstə- dəstə axıb, təşkilatlarımızın müvəqqəti mərkəzinə gəlib üzv yazılmağa çəlışırdılar. Qədim azadixahlar və imtahan vermiş demokratlar istər yazı vasitəsilə, istər şəxsən bizim başladığımız böyük işi təbrik etməyə çalışırdılar. Eşitdiyimizə 291 21 Azərdən neçə ay qabaq bu iş ilə məşğul olanların cümləsindən Qulamyəhya, Kəbiri, Məhəmmədivənd, Mirkazım, Nurulla Yekani, Qulu Sübhi. Aram Zadəgan və Cavidanı göstərə bilərəm. Hətta Aramla Qulu Sübhi də Kəbirinin Cavidanla və başqa Sərab fədai başçıları Qulamyəhyanın başçılığı ilə işə cəlb edirmişdilər. Qulamyəhya, Kəbiri, Məhəmmədivənd, Aram və Zadəgan həm silah təhiyyə etməli və həm də adam hazırlamalıdılar. Halbuki, başqalarına onların vasitəsilə təhiyyə edilən silahlar paylanmışdır. Silahları toplamaq üçün çoxda çətinlik çəkmədik. Çünki müharibə başlanıb, Qızıl Ordu Azərbaycana varid olduqda yerlərdə jandarm və qoşun hissələri öz silahlarını atıb qaçmış, nəticədə o silahların çoxu kəndli və şəhər camaatının əlinə keçmişdir. Bizim hərbi işlə məşğul olan işçilərimizin vəzifəsi bu silahları adamların özlərini cəlb etmək ya bir yol ilə onların silahların ə lə keçirtməkdən ibarət idi. Yuxarıda adlarını yazdığımız işçilərin məhəlldə olan nüfuz və etibarından istifadə edərək, bu məsələni çox müvəffəqiyyətlə əncam verə bilmişdik. Adlarını yazdığımız dəstə başçılarından əlavə ikinci dərəcəli fədai başçılarının hər biri öz qüvvəsinə görə bir neçə tüfəng ələ gətirə bilmişdi. Fədai hərəkatı barəsində ətrafdan gələn xəbərlər məxsusən böyük xalq konqresi zamanı fövquladə ümidbəxş idi. Fədai başçılarının verdikləri xəbərlər hər gün Azərbaycanın hər tərəfindən hərəkatın hər an ciddiləşdirməyi bildirilirdi. Marağa ilə Miyana fədai qüvvəsi gözləniləmədən daha əvvəl özzünü hazırlamağa müvəffəq olduğu kimi Ərdəbil ilə Sarbda da iş intixabatdan daha artıq irəli getmişdir. Böyük bir yanğın kimi hərəkatın dairəsi get-gedə genişlənərək, böyük məntəqələrdən kiçik kəndlərə nüfuz etməklə evində silah olan hər bir kəndli silahını götürüb, firqə sıralarına və fədai başçılarına qoşulmağa çalışırdı. Hətta çox yerdə ov tüfəngi, bel, külüng ilə mübarizə meydana atılmaqla daha nəzərə çarpmaqda idi. Bunlardan həmin şəhrivər ayında yeni silahlı qüvvələrimizə yeni bir qüvvə də əlavə olmuşdur. O da Xorasan və Türkmənsəhrada dövlət Yüklə 1,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|