Penitensiar sistemdə Vərəmə nəzarət üzrə TƏLİmat
Yüklə 5,31 Kb. Pdf görüntüsü
|
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013 109 Əlavə 10: Müştərək İİV-infeksiyası və vərəmin müalicəsi zamanı preparatların qarşılıqlı təsiri İİV-infeksiyasının və vərəmin müalcəsi zamanı tətbiq edilən dərmanlar tez-tez və bəzən təhlükəli YT-lərin baş verməsi ilə müşayiət olunan məlum qarşılıqlı təsirə malikdir. Rifamisinlər – Р-450 sitoxromunun induktorlarıdır. Bu, qanda proteaza inhibitorlarının eləcə də əks transkreptazanın qeyri-nukleozid inhibitorlarının (efavirens, nevirapin) qatılığının azalmasına gətirib çıxarır. Sonuncuların daha yüksək dozada istifadəsi isə hepatotoksikliyin artması ilə müşayiət olunur. Xinolonlar və didanosin (didanosin – bağırsaqda həll olunmayan qılaflı preparatdır) tərkibində alüminium və ya maqnezium əsaslı antasid olan dərmanlardır. Xinolonlarla birgə qəbul edildikdə didanosin xinolonların mənimsəməsinin azalmasına gətirə bilər. Bu səbəbdən də onun qəbulu xinolonların qəbulundan altı saat əvvəl və ya iki saat sonra olmalıdır. Klaritromisin və ritonavir əsasında olan müalicə rejimlərində, klaritromisinin plazmada qatılığı artmış olur. Bununla belə dozanın korreksiyası yalnız kreatinin klirensi 60 ml/dəq-dən az olan xəstələrdə zəruridir. Klaritromisinin və efavirensin və ya nevirapinin eyni vaxtda qəbulu klaritromisinin metabolizminin induksiyasına və plazmada qatılığının 35-39% azalmasına gətirib çıxarır. Müvafiq olaraq bu halda klaritromisinin effektivliyi azalmış ola bilir. Rifabutinlə eyni zamanda qəbul edildikdə klaritromisinin plazmada qatılığı 50% azala, rifabutinin isə qatılığı 77% arta bilər. Bütövlükdə İİV-ə yoluxmuş xəstələrdə VƏD və ART preparatların qəbulu nəticəsində YT-lərin daha böyük tezliklə baş verməsi xarakterikdir. Belə ki, aparılmış tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, nəzarət qrupları (3-22%) ilə müqayisədə tədqiqat qrupunda YT-lərin baş vermə tezliyi 26-39% təşkil edir. VƏD və ART preparatlarının mümkün qarşılıqlı təsirləri və əlavə toksikliyi Toksiklik ART preparatı VƏD Şərhlər Periferik neyropatiya D4T, ddI, ddC Lzd, Cs, H, FQ, Eto/Pto, E D4T, ddI və ddC Cs və ya Lzd ilə kombinasiyada istifadəsindən mümkün gədər qaçmaq. Əgər bunların istifadəsi zəruridirsə, bu zaman ART preparat daha az neyrotoksik olanla əvəz edilməlidir. Mərkəzi sinir sistemi üçün toksiklik EFV Cs, H, Eto/Pto, FQ Efavirens müalicənin ilk 2-3 həftəsi zamanı tez-tez YT (dezoriyentasiya, düşüncə pozuntusu, diqqətin cəmləşməsi qabiliyyətinin itirilməsi, depersonalizasiya, qavrama pozuntuları, yuxusuzluq, başgicəllənmə) törədir. Əgər bunlar keçib getmirsə, preparatı dəyişdirilməsi barədə düşünmək lazımdır. EFV tətbiqi zamanı qabarıq psixoz seyrək hallarda olur, lakin onu Cs ilə birgə qəbul edən xəstələrin vəziyyətinə tez-tez nəzarət edilməlidir. Depressiya EFV Cs, FQ, Eto/Pto Ağır depressiya EFV qəbul edən xəstələrin 2.4%-də müşahidə edilir. Ağır depressiyalarda EFV-in əvəz edilməsi məsələsinə baxılmalıdır. Bir çox xəstələrin çətin həyat şəraiti Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013 110 depressiyanın baş verməsinə öz tövhəsini verə bilər. Başağrıları AZT, EFV Cs Ilk növbədə başağrıların daha ciddi səbəbləri istisna edilməlidir – meningit, beyin toksoplazmozu və s. Analgetiklərin (parasetamol, ibuprofen və s.) istifadəsi və sudan normal istifadə kömək edə bilər. AZT, EFV və Cs qəbulu ilə bağlı başağrıları adətən keçici olur. Ürəkbulanma və qusma RTV, D4T, NVP, və bir çox başqaları Eto/Pto, PAS, H, E, Z və başqaları Bir çox preparatlar üçün tez-tez qeyd edilən YT-dir. Doza azaldıldıqda zəifləyir, adətən zamanla keçir. Arasıkəsilməz qusma və qarında ağrı asidozun və ya hepatitin inkişaf etdiyinin əlaməti ola bilər. Qarında ağrı Bütün ART rejimlərində müşahidə olunur. Cfz, Eto/Pto, PAST Tez-tez baş verən YT-dir və əsasən xoşxassəlidir. Ağır YT-lərin erkən simptomu ola bilər – pankreatit, hepatit, asidoz. Pankreatit D4T, ddI, ddC Lzd Imtina edilməli kombinasiyadır. Əgər preparat pankreatit törədibsə onu sxemdən tamamilə çıxarmaq və pankreatit törədən ART preparatları (D4T, ddI, və ya ddC) tətbiq etməmək zəruridir. Yadda saxlamaq lazımdır ki, alkohol və öd daşları pankreatitin inkişaf etməsinə təsir edir. Diareya Bütün proteaza inhibitorları (APV, ATV, IDV, NFV, LPV/r, RTV), ddI Eto/Pto, PAS, FQ Tez-tez rast gələn YT-dir. Səbəb kimi psevdomembranoz kolit törədən Clostridium Difficile daxil olmaqla, bütün opportunistik infeksiyaları nəzərdən qaçırmamaq lazımdır. Hepatotoksikli k NVP, EFV, bütün proteaza inhibitorları (APV, ATV, IDV, NFV, LPV/r, RTV), (RTV – digərlərindən çox), bütün NRTI/НИОТ (ABC, ddI, ddC, AZT, 3TC, d4T, H, R, E, Z, PAS, Eto/Pto, FQ Tövsiyələrə riayət etməli. TMP/SMX hepatotoksikliyini nəzərə almaq lazımdır. Virus mənşəli hepatitlər (A, B, C və CMV) istisna edilməlidir. Yüklə 5,31 Kb. Dostları ilə paylaş:
|