Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

əlaqədar araşdırmalar aparır. Başqa ad altında işləyən və məhkəmə detektivləri kimi çox 
sayda müt
əxəssislər də vardır. 
Etik-q
ərar vermə – Etik kriteriyaya uyğun olaraq qərarların qiymətləndirilməsi. Bu 
qanunidirmi? Bu taraz
lıdırmı? Qərar verən qərar verəndən sonra nə düşünəcək? 
Etik idar
əetmə – Üzləşilən vəziyyətlərdə,vəziyyətlərin və risk altında olan dəyərlərin 
idar
əetməsi əsasında olan yanaşma. 
Etika infrastrukturu – etika müt
əxəssisinin və etika katalizatorunun irəli sürülməsin-
d
ən;dəyərlər xartiyasının hazırlanmasından,etika və intizam kodeksinin hazırlanmasından 
v
ə etika idarəetmə komitələrinin qurulmasından ibarətdir.. 
Etika müt
əxəssisi – Kənar ekspertlərlə vasitəçi rolunu oynayan və təşkilata onun eti-
ka infrastrukturunu qurmaq üçün köm
ək edən etika üzrə təlim keçmiş mütəxəssis. Etika 
müt
əxəssisi həmçinin katalizatorların işini koordinasiya edir..  
Etika t
əlimi – Polis xidməti daxilində etik mexanizmlərin yerinə yetirilməsi ilə bağlı 
olan t
əlim. Etika təlimi polis işçilərinin peşəkar düşüncələrinin inkişaf etdirilməsini önə 
ç
əkir ki,onlar üzləşdikləri vəziyyətləri etik ölçülər baxımından düzgün qəbul etsin və an-
la
sın.. 
D
əlil – Dəlil məhkəmədə həqiqəti sübut etmək və ya məsələnin mövzusunu yalana çı-
xarmaq üçün ir
əli sürülən( icazə verilən) hər bir şeydir. Bu ya ifadə vermə dəlilləri(şahi-
din şifahi verdiyi ifadənin olduğu  kimi çatdırılması),həqiqi dəlillər(dəlil kimi hər  hansı 
real  obyektin  v
ə  ya  eksponatın  göstərilməsi) və  ya  nümayiş  etdirilən dəlillər(diaqram-
ma,r
əsm,illustrasiya) və ya onların birləşməsi ola bilər
261
. D
əlillərə məhkəmə tibbi yoxla-
ma
nın nəticələri də aiddir.  
İcraçı rəhbər – İcraçı rəhbər, polisi,o cümlədən,korrupsiyaya qarşı mübarizəni izlə-
m
ək üçün proses müəyyən etməyə məsuldur. Dəqiq praktikalar ölkədən-ölkəyə dəyişə 
bildiyi halda,icra
cı rəhbər adətən polis xidmətində korrupsiyaya qarşı mübarizədə üç 
strategiyadan istifad
ə edir: polis daxilində korrupsiyanı cilovlamaq üçün siyasi iradə gös-
t
ərilməsi,izləmə təsisatlarının yaradılması; və resursların idarə edilməsi prosedurları.  
Genişlənmiş idarəetmə komitəsi –Strateji xarakterli qərarların qəbulu hamının iştira-
kı ilə edilməsini təmin edir.  
K
ənar nəzarət – Kənar nəzarət,polis idarəetmə sisteminə kənar olan,polis xidmətinin 
f
əaliyyətlərinə təsir edən və polis xidmətinin özü tərəfindən yox, daha çox par-
lament,m
əhkəmə,audit təsisatları,media və ya mülki cəmiyyət və s. tərəfindən aparılan 
cürb
əcür tədbirləri nəzərdə tutur.(kənar nəzarətlə bağlı 6-cı Buklete baxın). 
349 

---

K
ənar izləmə – Bu polis davranışının polisdən kənar təsisatlar vasitəsilə baxış və mü-
şahidəsidir. Onun məqsədi polisin xalqa göstərdiyi xidməti yaxşılaşdırmaq üçün pis dav-
ra
nışın qarşısını almaq və müəyyənləşdirməkdir. İzləmə, əsasən görülən işlərə edilən ba-
xışdan ibarətdir,lakin həmçinin davamlı müşahidəni də nəzərdə tutur. 
İnformasiya sistemi – Vəziyyəti qiymətləndirmək, qərarlar vermək  və informasiyala-
rı yaymaq üçün məlumat bazasımın toplanması iki əsas bölməni əhatə edir. Birincisi,kəş-
fiyyat funksiya
sı mühitin imkanlarını və təhlükələri yoxlamalıdır və həmçinin, insanların 
ehtiyacla
rını və gözləntilərini dəyərləndirməlidir;ikincisi, o təşkilatın səmərəlilik və məh-
suldar
lıq baxımından  idarə olunmasına baxmalıdır.  
Dürüstlük testi – Bu f
əaliyyətlər, mümkün korrupsiyalı fəaliyyətləri müəyyənləşdir-
m
ək mənasındadır.Dürüstlük testləri simyulasiyalı hallar olub, polis işçisini ,onun xəbəri 
olmadan, qeyri-etik q
ərar vermə imkanı ilə müşahidə edilən vəziyyətə  qoyur . Dürüstlük 
testl
əri polis korrupsiyasının qarşısını almaq və aşkarlamaqdan ötrü faydalı vasitələr-
dir.Onlar t
əsadüfi və ya istiqamətlənmiş ola bilər və polis təşkilatının daxili nəzarət sis-
teminin bir hiss
əsini formalaşdıra bilər. Hədəflənmiş dürüstlük testləri polis korrupsiyası-
nı təhqiqat etmək üçün səmərəli metod ola bilər. 
K
əşfiyyat  –  Kəşfiyyat,  analiz edilən informasiya  və  bilgi olub,polislik  işi  daxilində 
q
ərar-vermə proseslərinə şərait yaradır. Başqa sözlərlə,kəşfiyyat kontekstdə qoyulmuş in-
formasiya
dır.(Kəşfiyyat normalda məhkəməyə təqdim olunmur və ancaq polisin istifadəsi 
üçündür.) 
Daxili n
əzarət– Bu daxili prosedurlara verilmiş ümumi addır və o, təşkilatın təhlükə-
sizliyini t
əmin edir və öz işçiləri tərəfindən riskli,qeyri-qanuni,korrupsiyalı və qeyri-etik 
davra
nışı minimumlaşdırır.  Daxili nəzarət,  maliyyə işlərinin idarə olunması prosedurla-
rından başlamış, binaların və evlərin təhlükəsizliyi,polis işçiləinə qarşı şikayətlərin araşdı-
rılması və müntəzəm auditlərin aparılmasına qədər bütün məsələləri əhatə edir.   
M
əhkəmə nəzarəti – Çox sayda ölkələrdə,vətəndaşlar və təşkilatlar qanunverici və ic-
ra q
ərarlarının başqa qanunlarla və xüsusilə konstitusiya  və ölkənin beynəlxalq hüquqi 
öhd
əlikləri ilə uyğunluğunu yoxlamaq üçün məhkəmə tərəfindən baxılmasına çağırır. 
M
əhkəmə nəzarəti,polisi və geniş mənada höküməti izləmə mənasında  məhkəmənin rolu 
il
ə mülki cəmiyyət təşkilatları  arasındakı əhəmiyyətli əlaqəni təmsil edir.Qanunvericilik 
v
ə ya icra göstərişlərinin məhkəmə nəzarətini, çox vaxt mülki cəmiyyət təşkilatları tələb 
edir. 
Öyr
ənmə müdaxilələri – təşkilat daxilində təşkilati dəyişimdə səmərəli iştirak etmək-
d
ən ötrü daha geniş maarifləndirmə və bacarıqların inkişafının təmin edilməsi üçün plan-
laşdırılan addımlardır. Çox hallarda bu işçilər tərəfindən bilik,bacarıqlar və təəssürat qa-
zanma
ğa yönəlmiş təlimdən ibarətdir.Risk altında olan polis işçilərini müəyyən etməkdən 
350 

---