ötrü,audit v
ə monitorinq
sistemləri daxil etməklə,məsələn,“öncədən xəbərdarlıq sistemlə-
ri” kimi, t
əşkilati öyrənmənin digər yolları də həyata keçirilə bilər..
Öyr
ənmə və tədris nəzəriyyələri – Bu nəzəriyyələr sağ və sol beyin düşüncələrinin
f
ərqliliklərini və tələbələrin üstünlük verdikləri öyrənmə üslublarını nəzərə alır və bu üs-
lublar daha s
əmərəli bacarıq-qurma proqramlarının yaradılmasında istifadə oluna bilər.
Istintaq x
ətti –
Qanun pozucularının və ya dəlillərin aydınlaşdırılmasına aparan tədqi-
qat x
ətləri və ya ipləri. İstintaq xətti təhqiqatın tədqiq
edilməli olan xəttidir, çünki təhqiq
edil
ən şəxsin və ya malın cinayətə cəlb olunduğu haqqında müəyyən göstərici vardır. Çox
ehtimalla,istintaq x
ətti təhqiq olunan ssenaridən götürülür.
Loqik n
əzarət–Loqik nəzarətlər(həmçinin, texniki nəzarət də adlanır) kompyuter
proqramla
rı və məlumat bazasından istifadə edərək informasiyaya və kompyuter sistemlə-
rin
ə çıxışları müşahidə və nəzarət edir. Loqik nəzarət nümunələrinə parollar,şəbəkə
ekranla
rı,çıxış nəzarəti siyahıları və məlumat bazası kodlaşdırmaları aiddir..
Metod –
Araşdırıcı metodlar və ya tədbirlər istintaqçıların faktlar və ya məlumat top-
lamaq üçün istifad
ə etdiyi birdəfəmlik,qanuni fəaliyyətlərdir.Məsələn,şübhəlinin sorğu-
sua
lı gizli izləmə kimi təhqiqat metodudur.
Qanun pozuntusu– Polis korrupsiya
sı və pis davranışı addımları,cinayət kodeksində
qanun pozuntusi kimi q
əbul edilən pozuntu ola bilir,lakin o həmçinin daxili qaydaların
pozulma
sı kimi də qəbul edilə bilər.
Ombudsman –F
ərdi şikayətləri və ya xüsusilə də,dövlət rəsmiləri tərəfindən yaradılan
bürokratik probleml
əri araşdıran təyin edilmiş rəsmi şəxs.
Operativ n
əzarət – Operativ nəzarət, xüsusi polis əməliyyatlarının və müdaxilələrinin
hüquqi v
ə etik çərçivədə səmərəli və məhsuldar aparılmasını təmin edən qəbul edilmiş si-
yas
ətlər,gündəlik işlər və standardlardan ibarətdir.
T
əşkilati öyrənmə – Bacarıq qurma proqramlarında,polis işçilərinin həqiqi həyat təc-
rüb
əsini nəzərə alan tapşırıqları yerinə yetirəndən sonra aparılan sorğu sistemi.
Polis izl
ənməsi – Daxili və ya kənar vasitələr hesabına, polisin işini yerinə yetirməsini
v
ə fəaliyyətini müşahidə edən
və qiymətləndirən və həmçinin, tövsiyələr verən idarəetmə
mexanizmi.
Parlament – parlament korrupsiya il
ə mübarizədə iki əsas rol oynayır:qanunvericilik
v
ə izləmə. Polis idarəçiliyi və xüsusilə də polis korrupsiyasına qarşı mübarizədə parlam-
entin
ən acıq köməyi polis korrupsiyasını cilovlamaq üçün hüquqi çərçivə quran qanun-
351
vericiliyin q
əbul edilməsdir.Parlamentin ikinci mühüm rolu, onun höküməti,o cümlədən
polisi n
əzarətdə saxlama bacarığıdır.
SISTH
–
Şərait
analizi aparmaqla,siyasi –hüquqi(hökümətin sabitliyi,xərcləmə-
l
ər,vergi,və s), iqtisadi(inflasiya,tariflər,işsizlik,və s),sosio-mədəni(demoqrafik,təhsil,gəir-
l
ərin bölünməsi, və s) və texnoloji(bilik gətirən,tapılan malların məhsullara çevrilmə-
si,köhn
əlmə səviyyələri və s.) amillər təşkilatın uzun müddətli planlarının diaqramını
qurmaqdan ötrü n
əzərdən keçirilir
262
.
Fiziki n
əzarət – Fiziki nəzarət polislərin iş yerini və polis işçilərinin
fəaliyyət göstər-
dikl
əri mühiti müşahidə edir və ora nəzarət edir. Nümunələr kimi qapılar,açarlar,istilik və
kondisioner,tüstü v
ə yanğın siqnalları,yanğın söndürmək sistemləri,kameralar,hasarlar və
t
əhlükəsizlik mühavizəçilərini göstərmək olar. İş yerlərinin və şəbəkələrin funksional zo-
nalara ay
rılması da fiziki nəzarətdir.
Polisin pis davra
nışı – Polis işçilərinin birbaşa olaraq maddi ehtiyaclarına faydası ol-
mayan,lakin
daxili pis davra
nış da daxil olmaqla polisin adına zidd olan əyilmiş davra-
nışlar.
Önl
əyici nəzarət –
Önləyici nəzarət o siyasət və mexanizmlərə aiddir ki,onlar səh-
vl
əri, korrupsiyalı praktikaları və ya qeyri-etik davranışı önləməyə xidmət edən yollarla
polis idar
əsində dəyişikliyə çalışır.
Layih
ə idarəetməsi – Konkret layihənin uğurla başa çatdırılması üçün resursların
plan
laşdırılması,təşkili və idarə olunması .
Risk qiym
ətləndirməsi – Konkret mühitin bütövlüyünü və ya təhlükəsizliyini təhlükə
al
tına qoyan risklərin müəyyənləşdirilməsi prosesi,bu risklərin azaldıması və aradan qal-
dırılması üçün nə ediləcəyinin müəyyənləşdirilməsi və riskləri azaldan tədbirlərin səmərə-
liliyinin mü
şahidə edilməsi və qiymətləndirilməsi..
Kiçik idar
əetmə komitəsi– operativ birliklərin rəhbərlərinin operativ məsələlərin həl-
li üçün q
ərar-vermə prosesində iştirakını təmin edir.
D
əyərlərin bəyan edilməsi – Təşkilatın müxtəlif funksiyalarını yerinə yetirmək üçün
t
əşkilatın niyyətlərini istiqamətləndirən dəyərlərın
bəyan edilməsi..
Alda
dıcı əməliyyatlar
263
-Alda
dıcı əməliyyatların məqsədi şübhəli korrupsiyalı qrup-
la
rın içinə nüfuz etmək və ya korrupsiyalı fərdlərə yanaşmaq,dəlillər toplamaq və cinayət-
garla
rı müəyyənləşdirmək və həbs etməkdır. Bu əməliyyatlar ən yaxşı olaraq polis tərə-
find
ən düzəldilmiş qurğu kimi təsvir edilə bilər və burada onlar cinayətgarı “iş başında”
tutmaq üçün adamlara cinay
ət törətmək üçün imkanlar yaradırlar.
352