Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

eyni cür m
əcburi polis təlimi bələdiyyə,yerli və ya ölkə səviyyəsində işə götülmə-
sind
ən asılı olmayaraq bütün yeni işə alınan polis işçiləri ilə keçirilmişdir. Sonra-
lar ba
şa düşüldü ki, təsisati məqsədlər bilinmədən yeni işçilərə təlim keçmək ol-
maz. Adamlar n
ə qədər önəmli olsa da və təsisat daxilində rolları nə qədər nüfuz-
lu olsa da,t
əsisati mexanizmlər və rəhbərliyin dəstəyi olmasa, sadəcə adamlar etik 
m
ədəniyyətin həyata keçirilməsini təmin edə bilməz.  
 

 
İkinci nəticə təlimin növü ilə bağlıdır. Təcrübə gostərir ki,təlimin məq-
s
ədləri çox da iddialı olmalı deyil: vacib məsələ polislər arasında etika haqqında 
maarifl
əndirmə aparmaq və etikanı polislərin işini idarə edən müxtəlif sosial ni-
zamlama modell
ərinə daxil etmək(demokratiya və dəyərlər anlayişları haqqında 
kurs) v
ə  onların  gündəlik  işlərindən(qərar  vermə)  doğan  etik  dilemmaları  həll 
etm
ək üçün zəruri olan mexanizmləri verməkdir. Hakimiyyət və səlahiyyət anla-
yışına fokuslanan üçüncü növ təlim də yüksək rütbəli zabitlər üçün vacibdir,çünki 
onla
rın səlahiyyətləri daimi olaraq sual altına alındığı ehtimal olunan şərtlərdə, bu 
s
əlahiyyətlərin davamlı  şəkildə  siravilər üzərində  tətbiq edilməsi tələb olunur. 
Üsyan yolu il
ə üzləşmək əvəzinə,bu cür hakimiyyət etik yolla ziddiyyətlərlə üzlə-
şəcək,bunu o mənada deyirik ki,polis öz peşəkar addımları üçün məsuliyyət gö-
türm
əyi öyrəndikdə və  bu  addımları  hər bir vəziyyətin kontekstində  sual altına 
qoyduqda,onlar bu sor
ğulamaları təsisata və onları daha çox rəmziləşdirən adam-
lara –yüks
ək rütbəli zabitlərə ötürmək üçün təbii tendensiya yaradacaqlar. Faktiki 
olaraq,onlar hakimiyy
əti etik tərzdə öz boyunlarına götürəcəklər. Bu üçüncü növ 
t
əlimin mövzusudur.  
 

 
Polis xidm
ətində on il etika üzrə fəaliyyətdən sonra üzə çıxan üçüncü nə-
tic
ə rəhbərlik tərəfindən güclü öhdəliyin təmin edilməsi vacibliyidir. Bu cür öh-
d
əlik sadəcə passiv ola bilməz və ciddi olaraq komandanlıq səviyyəsində qalmalı 
deyil. 
Əksinə, o dəyişikliyə ehtiyacın olmasının tanınması yolu ilə, problemlərin 
q
əbul edilməsi ilə və maraqlı tərəflər kimi sıravilər,yüksək rütbəli zabitlər və işçi-
l
ərin daxil olduğu yeni tipli idarəetmə yanaşmalarına rəsmi öhdəliklə ifadə olun-
ma
lıdır. 
 

 
N
əhayət, dördüncü nəticə neytral üçüncü tərəfin və ya vasitəçinin iştira-
kını və rolunu nəzərdə tutur. Əvvəlcə, belə düşüncə var idi ki, təsisatların özləri 
bu cür növ d
əyişiklikləri etmək iqtidarındadırlar.Sahədə aparılan müşahidələr və 
polis xidm
əti rəhbərliyinin ifadələri  ən  azı  qismən  də  olsa  bu cür yanaşmanın 
yenid
ən baxılmasına gətirdi. Etika məsələlərində təsisatların müstəqilliyini inki-
şaf etdirməyin önəmli olduğu hələ də qəbul edilsə də,o da indi başa düşülür ki,eti-
ka üzr
ə mütəxəssisin bu cür növ dəyişikliklərin həyata keçirilməsi üçün köməyi-
164 

---

nin axta
rılması əhəmiyyətlidir və bir çox hallarda isə hətta həyatı vacibdir. Etika 
üzr
ə ekspertin iştirakı iki səbəbə görə önəmlidir:  
1.
 
T
əsisatın nümayəndələrinin dəyişiklik aparmaq üçün 
çox zaman z
əruri legitimliyi olmur.  
2.
 
  T
əsisatın üzvlərinə tipik olaraq təsir edən normativ korluğu dəf etmək-
d
ən ötrü kənar baxış vacibdir. 
 
Etika üzr
ə ekspertin iştirakı və onun gördüyü iş beləliklə iki mühüm rol oynayır: birin-
cisi,  t
əşkilat daxilində  etik  yanaşmanın  aparıcısı  olan  fərdlərin legitimliyinin müəyyən 
edilm
əsi, və ikincisi,təsisat liderlərinə öz işlərini düşünmək və zaman keçdikcə başa düş-
m
ək üçün onlara lazım olan mühüm vaxtın verilməsi. 
6.1. 
Uğurlu polis təlimi üçün açarlar    
Bu altbölm
ə polis işçiləri üçün etika dəstəyini uğurla başa çatdırmaq üçün hesaba alın-
ma
lı əsas elementləri təqdim edir. . 
Polis mühitind
ə etikanın uğurlu həyata keçirilməsi,üç mühüm amildən asılıdır:  
1.
 
Yenic
ə işə qəbul olunanlara və mövcud işçilərin davam edən təli-
min
ə tələblərə cavab verən təlimləri təmin edən, etik infrastrukrurun ya-
ra
dılması.Bu  infrastrukturun məqsədi informasiya ötürmək üçün sərait 
yaratmaq v
ə bir tərəfdən,etik standardların həm təsisat,həm də onun üz-
vl
əri tərəfindən dəstəklənməsini,digər tərəfdən,etikanının bu problemləri-
ni izl
əmək və qaydada salmaq və problemli hallar olduqda onları düzəl-
tm
əyə kömək edən adamların olmasını təmun etməkdir.  
 
2.
 
Polis xidm
əti tərəfindən dəstəklənən dəyərlər xartiyasının,davra-
nış kodeksinin(etika kodeksi ilə birlikdə) müəyyən edilmiş etika sorğuları 
mexanizml
ərinin və çox-tərəfli maraqlı tərəflərin icraçı qrupunun da da-
xil oldu
ğu köməkedici infrastrukturun yaradılması.Etika təlimi istiqamə-
tind
ə irəli sürülən təşəbbüslərin məqsədi polis işçilərini həyati boyu tələ-
b
ələrə çevirmək məqsədi daşımır,əksinə polis işçilərinə yeni cür iş yolla-
rını inteqrasiya etmək və onların düşüncə vərdişlərini gücləndurmək və 
yenil
əməkdir. . 
 
3.
 
H
əm əməliyyat işçilərini,həm də rəhbərliyi gündəlik işlərə və po-
lis xidm
ətinin strateji idarəetməsinə  cəlb  etməyə  hazır  olan  idarəetmə 
qrupunun yara
dılması. Rəhbərliyin möhkəm dəstəyi olmadan, götür- qoy 
v
ə  dəyişikliyə  sadiqliyi olmadan istənilən etika təşəbbüsü  uğursuzluğa 
m
əhkumdur. Sadəcə fərdlər təsisat daxili dəyişikliyi gətirə bilməzlər.  
165 

---