Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

vim
ət göstərməsinə 
köm
ək edən uyğun 
etika infrastrukturu 
ha
zırlamışdırmı? 
l
ərik 
•
 
Harada han
sı addımlar atı-
laca
ğını müəyyən edə bilərik 
•
 
F
əaliyyət planını hazırlaya 
bil
ərik 
8-ci F
əsillərə isnad edə 
bil
ərik 
Qeyd: 9-cu F
əsildə təsvir 
edil
ən mexanizmlər fay-
da
lı ola bilər 
Bizim polis xid-
m
əti onun müəyyən 
etdiyi d
əyərlərlə ardı-
cıllıq təşkil edən etik 
idar
əetmə hazırla-
mışdırmı? 
Əgər cavab yox olarsa, biz: 
•
 
Biz öz v
əziyyətimizi nə la-
zım olası ilə müqayisə edə bi-
l
ərik 
•
 
Harada han
sı addımlar atı-
laca
ğını müəyyən edə bilərik 
•
 
F
əaliyyət planını hazıraya 
bil
ərik 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
168 

---

Fəsil 5: DAXİLİ NƏZARƏT 
Böl
mə1:  5-ci Fəsilə giriş 
5-ci 
Fəsil polis xidmətlərində korrupsiya ilə daxili nəzarət arasındakı əlaqələrdən bəhs 
edir. O, yax
şı qurulmuş daxili nəzarət sistemini,polis korrupsiyasını və qeyri-etik davranı-
şı necə aşkar edib qarşısını almağa kömək edə bilməsini nəzərdən keçirir. O,daxili nəzarət 
sistemi
nin  tələblərini müzakirə  edir  və  onun qurulmasında buraxılan  səhvlərə  görə 
meyda
na gələ biləcək problemləri aydınlaşdırır və polis xidmətinin daxili nəzarəti ilə bağ-
lı rolları və məsuliyyətləri açıqlayır. Bu fəsil daxili nəzarət haqqında düşünmək üçün for-
mat təqdim edir və onu praktikada həyata keçirmək üçün təlimatlar verir. O,müzakirələr 
üçün  təklif edilən  suallarla  və  “özünü-qiymətləndirmə”  üçün siyahı  ilə  yekunlaşır. Bu 
material, 
həmçinin, seminarlar və təlim kursları üçün əsas kimi istifadə oluna bilər.Bu fə-
silin diq
qəti, hörmət edilməli olan dəyərləri,qaydaları,normaları və davranışı pozan polis 
xid
məti və onun işçilərinin davranış və addımlarını aydınlaşdırmaq üçün nəzarətin qurul-
ma
sı və istifadəsinə yönəlir.    
 
1.1. 
Nəzarət nə deməkdir? 
5-ci 
Fəsilin məqsədləri prizmasından baxdıqda nəzarət, polis xidmətinin nəzərdə tutul-
du
ğu kimi hərəkət etməsinin təmin edilməsi mənasındadır. Nəzarət sistemləri polis xid-
mətinin “idarəetmə sisteminin” yaxşı işləməsini daxili və/və ya xarici təminatlarla təmin 
edir.  Daxili 
nəzarət  polis xidməti  daxilindən  təşəbbüs edilən  və  həyata keçirilən  bütün 
məsələləri və fəaliyyətləri əhatə edir  Təsisatlar və ya fərdlər tərəfindən polis xidməti xa-
ricin
də keçirilən nəzarət tədbirləri xarici nəzarət adlanır.(6-cı Fəsilə bax).  
 
Daxili 
və xarici nəzarət mexanizmləri arasında aydın xətt çəkmək çətindir, çünki onlar 
çox zaman bir-
biri ilə qarşılıqlı bağlıdır.Məsəslən,korrupsiyaya uğramış polis işçisinin it-
tiham edil
məsi bir neçə təsisatdan keçən prosesdir,məhkəmədə yekunlaşdırılanacan o,po-
lis xid
mətindən başlayaraq,komissiyalardan,şikayət heyətindən,müstəqil təftişdən,ombud-
sman ida
rəsindən və ya işçisindən keçir.  
 
Anti-korrupsi
ya tədbirlərinin səmərəli olması üçün,anti-korrupsiya təşəbbüslərinin və 
onlara olan cavabdehliyin polis xid
mətinin daxilindən gəlməsi önəm daşıyır.Buna görə də 
daxi
li nəzarət polis korrupsiyasına qarşı mübarizədə bu cür əhəmiyyətlidir. Təhqiqat apa-
ra bi
lən və tövsiyə verə bilən xarici strukturlar da əhəmiyyətlidir,lakin kifayət deyil. So-
nucda,polis korrupsiya
sının qarşısını almaq və aşkarlamaq üçün lazımi addımların atılma-
sı polislərin özlərindən asılıdır.  
 
 
169 

---

Ümumi baxsaq,daxi
li nəzarət: 

 
Məqsəd  və  nəticə arasındakı  fərqləri  və 
ya 
fərdlərin davranışı və təşkilatın dəyərləri və nor-
mala
rı arasında fərqləri üzə çıxarır(2-ci və 3-cü Fə-
sil
lərə bax). 

 
Görü
lən işin ölçüsünü aparır. 

 
Təşkilatı və ya onun hissəsini qiymətlən-
dirir 

 
Dü
zəldici tədbirlər irəli sürür . 

 
Etalon analiz
ləri və ya təlim məqsədləri-
ni məlumat bazası ilə təmin edir. 
 
Ida
rəetmə və əməliyyatlar baxımından,daxili nəzarət qiymətləndirir: 

 
Xid
mətin,konkret  birliyin  və  ya  xüsusi  əməliyyatın  məqsədlərinə  nail 
olunubmu. 

 
Əldə olunan nəticələr baxımından resurslar səmərəli və məhsuldar istifa-
də olunurmu. 
 
Təhlükəsizlik baxımından,daxili nəzarət yoxlayır: 

 
Təşkilat tərəfindən şübhəli kadrları işə almaq və ya işdən uzaqlaşdırmaq  
üçün la
zımi ehtiyat tədbirləri görülür. . 

 
Həssas məlumat bazası və xəbərlər qorunur. 

 
Mühüm zonalar 
və yerlərin təhlükəsizliyi təmin olunur.  
 
Legitim
lık baxımından,daxili nəzarət nəzərdən keçirir: 

 
Görü
lən tədbirlər qanunidirmi və həddən artıq deyilmi. 

 
Ra
zılaşdırılmış prosedurlara hörmət edilirmi. 

 
Öz ad
dımlarına görə xidmətin və onun kadrlarının cavabdehliyi varmı. 
 
Etika ba
xımından, daxili nəzarət güclənir: 

 
Bütün po
lis işçilərinə  və polis tədbirlərinə məruz qalanlara münasibətin 
eyniliyi. 

 
Polis xid
məti  tərəfindən  qoyulmuş  dəyərlər,normalar  və  etik  qaydalara 
hör
mət. 
 
Nəzarət təşkilatın daxilində və üzərində müxtəlif səviyyələrdə həyata keçirilir
72
. 
170 

---