Müdaviml
ərin lazımi irəliləyiş etdiklərini təmin etmək üçün Fərdi İnkişaf Planı da-
vam
lı və metodiki olaraq nəzərdən keçirilməlidir. Altı aylıq zaman arası ilə,onları xətt
r
əhbəri ilə yoxlamaq üçün sistemlər qurulmalıdır.
Əlbəttə,hər bir işçinin FİP –ı, idarə və təşkilatın məqsədlərinin çərçivəsinə sığmalı və
onunla uy
ğunluq təşkil etməlidir. Əgər təşkilati məqsədlər anti-korrupsiya ilə əlaqəlidirsə,
o zaman t
əşkilatın bütün işçiləri bü məqsədə nail olmaq üçün çalışacaqlar. Aşağıda 9-cu
Şəkilə baxın:
Şəkil 9: Məqsədlər
Şəkil9: Bu nümunə,Böyük Britaniyada polis qüvvələri tərkibində, Davamlı Peşəkar
İnkişafın məhsuldarlıq idarəetmə sisteminin necə tərkib hissəsi olduğunu göstərir.
Yuxa
rıdakı diaqramma fərdi inkişaf planının və onun məqsədlərinin şöbənin planları-
na,idar
ənin məqsədlərinə və güc tələb olunan strateji məqsədlərə necə sığdığını göstərir
v
ə onlar da öz növbəsində polislik səlahiyyətləri olan Hökümət Nazirliyi tərərfindən mü-
əyyən edilir.
Böl
mə4:
Baca
rıq qurmaların səciyyəvi hallara inteqrasiyası
Korrupsiya il
ə mübariz aparmaqdan ötrü,polis xidmətlərinin qabiliyyətlərini artırmaq
üçün
proqramla
rın,modellərin,metodologiya və fəaliyyətlərin hazırlanması və ya yerinə
yetirilm
əsi imkanları daha çox yerli və ya ölkədəki vəziyyətdən asılı olur;kontekstdən
asılı olan fərqliliklər nə etmək olar və necə etmək olar baxımından nəzərə alınmalıdır.
İdarənin Məqsədləri
Şöbənin Məqsədləri
F
ərdi Məqsədlər
Daxili İşlər Nazirinin bir-birini örtənMəqsəd və Vəzifələri
Güc Polislik İşinin Plan Məqsədləri
292
Korrupsiya
nın forması və polis təşkilatının zəif nöqtələri iqtisadi vəziyyətlə,sosial və si-
ya
si şəraitlə əlaqəli
ola bilər,müəyyən kontekstlərdə mövcud olan dəyərlər və korrupsiya
il
ə mübarizə üçün vasitələr və yollarla əlaqəli ola bilər. 1-ci Fəsil bu səciyyəvi kontekstlə-
ri mü
əyyənləşdirir və korrupsiya ilə onların əlaqələrini müzakirə edir. Əvvəlki bölmələr-
d
ə təqdim edilən tədbirlərin həyata keçirilməsi və ya daha ümumiləşdirsək,imkanları güc-
l
əndirmək proqramları çərçivəsində baş vurulan bütün tədbirlərin həyata keçirilməsi sə-
ciyy
əvi halları nəzərə alaraq qiymətləndiriləcək və qərar veriləcək.
4.1. Münaqi
şə sonrası və keçid dövrü yaşayan ölkələr
Nümun
ə 1: Xaosda müəyyən qayda -qanun yaratmaq nümunəsi
Maasla
rın az olması polis işçiləri arasında korrupsiyalı praktikanın inkişaf etməsi üçün
güclü amildir. Münaqi
şə sonrası ölkələr və keçid dövrü yaşayan ölkələr bu cür problemlə
ağır şəkildə üzləşirlər. 1996-cı ildə İsveçdə keçirilən Qərb ölkələri polis rəislərinin top-
lan
tısında Rusiyanın Sankt Peterburq şəhərindən olan bir polis işçisi,bu
cür vəziyyətin
m
ənfi təsirlərinin onun polis xidmətini necə məhdudlaşdırmağa cəhd etdiyi haqqında çox
s
əmimi danışmışdır.
Po
lis işçilərinin öz maasları ilə öz ailələrini ayın iyirmi günündən sonra saxlamağa
pulla
rı çatmırdı. Əgər əri/arvadı da işləyirsə və ya ucuz kirayədə qalırlarsa və ya tərəvəz
v
ə meyvə təmin edən bağları varsa, onlar öz xərclərini ödəyə bilərdilər,lakin çoxları bö-
yük ç
ətinliklərlə üzləşirdilər. Kimlər ki,daha ağır vəziyyətdə idilər onlar rəhbərliyə müra-
ci
ət edə bilərdilər. Rəhbərlik də polis işçilərinə yığdıqları cərimələrin bir hissəsini özləri-
n
ə götürməyə izn verməklə məsələni həll edirdi.
Korrupsiya
nı bu cür “mənəviyyatlaşdırmaq” cəhdi maraqlıdır,göründüyü kimi,polis
xidm
əti korrupsiyanı həyat faktı kimi qıbul etmirdi, lakin dərk edirdi ki,işçilər başqa gəlir
m
ənbələri tapmaq üçün məcbur olurlar; ali polis rəhbərliyi öz gözlərini bağlamırdı,lakin
ça
lışırdılar ki,bu hallar müəyyən sərhədlər daxilində olsun.
Nümun
ə 2: Düzgün məsələlərə fokuslanmayan etika kursları
Bu nümun
ə yeni yaranmış keçmiş sover respublikalarının bir neçə il öncəki vəziyyəti-
ni xarakteriz
ə edir. Etika,polis akademiyalarında və hazırlıq kursları zamanı keçirilir. Tə-
l
əbələr əvvəlki dərs illəri zamanı da etika kursları keçmişlər,lakin
polis işçilərinə verilən
bu kurslar, onla
rın gündəlik həyatında lazım olan etika formatını verə bilmirdi.
Avtoritar polislik modelind
ən sahə polisi yanaşmasına ümumi keçid o anlamdadır
ki,po
lis işçilərinə problemləri həll etmək və qərar qəbul etmək üçün səlahiyyət verilmiş-
dir. Onlar h
əmişə öz rəhbərlərinə müraciət edə bilmirlər və tez-tez çətin qərarlar verməklə
üzl
əşirlər. Qaydalar və təlimatlar müəyyən hallarda onlara kömək etməyə bilər. Beləlik-
l
ə,onlar aydın dəyərlər toplusuna arxalanmalıdırlar ki,bu dəyərlər onların öz addımlarını
mü
əyyən etməyə kömək etsin.
293
Ona gör
ə də,etika dərsi, əgər məqsəd polis işçilərinə qərar qəbul etmək üçün kömək
etm
əkdirsə, çox praktik olmalıdır. Bu
o deməkdir ki,bu dərslər polis işçilərinin gündəlik
f
əaliyyətləri ərzində üzləşdikləri problemlərlə bağlı real hallara və nümunələrə söykən-
m
əlidir.Digər məsələ isə odur ki,bu kursların verdiyi dəyərlər dərslərdə istifadə oluna bi-
l
ən davranış kodeksləri kimi sənədlərə salınmalıdır.
Bu polis akademiyala
rında keçirilən etika dərsləri aşağıdakı tələblərə cavab vermir..
Etika d
ərsləri fəlsəfə dərsləri ilə əvəz edilmişdir.
Bütün mü
əllimlər xidməti çoxdan tərk etmiş və polis dünyasındakı real-
lıqlardan uzaq düşmüş yüksək rütbəli polis işçiləri idi.
N
ə kodeks,nə xartiya və ya başqa vəsaitlər orada yox idi.
N
əticədə,etika kursları daha çox nəzəri idi və onlar akademiya qurtaran
polis işçiləri-
nin üzl
əşə biləcəyi problemlərlə bağlı deyildi. Bu cür vəziyyətdə, ölçülər dərsin təkcə
öz
əyini yox, həm də bu dərsləri kimin dediyini və hansı zəruri vəsaitdən istifadə etdiyini
göst
ərməlidir.
4.2.
İnkişaf etmiş ölkələr
Polis xidm
ətində korrupsiyanın azaldılmasına və ya kökünün
kəsilməsinə xüsusi olaraq
yön
ələn bacarıq qurma proqramının yaxşı nümunəsi Avstraliyadakı Yeni Çənub Uelsi Polis
Qüvv
ələrində mövcuddur. Yeni Çənub Uelsi Polis Qüvvələri daxilində islahatlar aparmaq
üçün yeni polis komissa
rı təyin edildi;o Böyük Britanaiyadan gəlmiş yüksək rütbəli polis işçi-
si idi v
ə o xüsusi olaraq kənar şəxs olaraq gətirilmişdir və o, prosesə lazımi obyektivlik və tə-
r
əfsizlik gətirməliydi. O, aşağıdakı 3-cü Nümunədə prosesi belə izah edir:
Nümu
nə 3: Yeni Çənub Uels Polis Qüvvələrinin
İslahatı
Yeni polis komissa
rı özünün islahat planını aşağıdakı kimi təsvir edir:
‘
Əslində, Yeni Çənub Uels Polis Qüvvələri səmimi və aşkarlıqla səmərəli
şəkildə keyfiyyətli polis xidməti göstərməklə yenidən
ictimai inam və etibar
qazanma
lıdırlar.Bu onun nə iş gördüyü və onun kim tərəfindən rəhbərlik edil-
diyi v
ə idarə edildiyi ilə bağlı köklü dəyişiklik tələb edir. Krallıq Komissarı,
d
əyişimə ehtiyacı olan çox şeyləri üzə çıxardı. Mənim bura təyinatım və mə-
nim idar
əmin səlahiyyətləri ilə bağlı son élan edilmiş dəyişikliklər bir mühüm
d
əyişiklikdir. Daha çox dəyişikliklər olacaq ve eyni zamanda çox şey edilməli-
dir.
İslahatları yerlərdə sementləşdirmək üçün mən dəyişiklikləri ölçülü və
metodik yolla etm
ək niyyətindəyəm. Burada tez həll olan iş yoxdur. İslahata
olan ehtiyac,xidm
ətin əsasını təşkil edir:onun idarəetməsi və iş funksiyası. İşçi-
l
ər xidmətin hansı istiqamətdə getdiyini və bu prosesdə onlar hansı rolu oyna-
ya bil
əcəklərini başa düşməlidirlər Xidmət boyu müzakirələr
nəticə üçün açar-
dır.
294