Polis xidm
ətləri bu yeni zəruri dəyişiklikləri etmələri üçün dəstəyə ehtiyac duyurlar.
T
əlim zəruridir, lakin kifayət deyil. Dəyişikliklik idarəetmə səviyyəsində də edilməlidir
(y
əni,polis peşəkarlığına daha çox vurğu ilə );daha az mərkəzləşmiş idarəetmə; dəstək-
verici strukturlar qurulma
lıdır(yəni, etikanı həyata
keçirən komitə, etikanı sorğu edən
mexanizml
ər);yəni təlimatlar hazırlanmalı(intizam kodeksləri və dəyərlər xartiyası daxil
olmaqla davra
nış kodeksləri); və etikanın polis xidmətinə inteqrasiyası yenidən fikirləşil-
m
əlidir( ənənəvi komanda inzibati yanaşma əvəzinə, kollegial yanaşma həyata keçirmək-
l
ə).
4-cü f
əsil aşağıda sadalanan elementləri müzakirə edəcək.Bu elementlərin müzakirəsi
2000-ci ill
ərdən başlayaraq,Lozanna(Isvecrə) və Kvebek(Kanada) polis xidmətlərinin
Kanadada
kı Şerbruk Universitetinin Tətbiqi Etika Kafedrasının( Chair in Applied Ethics
at the University of Sherbrooke) apar
dıqları birgə fəaliyyətlərə əsaslanır: .
Po
lis işçilərini korrupsiyaya qarşı mübarizədə dəstəkləməyin nəyə görə
əhəmiyyətli olmasının səbəbləri.
Polis xidm
ətlərində dəstəyin etik qərar verməyə inteqrasiyası,o məqsədlə
t
əlimlərin,zəruri infrastrukturların,sənədlər və mexanizmlərin mühümlüyünü
hesaba
alaraq müt
əxəssislərin təlim keçmələri və polis xidmətlərinin idarəetməsi-
n
ə dəyişikliklərin edilməsidir.
Müxt
əlif kontekstlər və bu məsələlər üçün onların nəticələri.
Polis xidm
ətində bu çür layihənin hazırlanması.
Öyr
ənilən dərslər və əsas uğur amilləri.
Di
gər fəsillərlə əlaqələr
Bu f
əsildə müzakirə olunan bir çox mövzular, ətraflı şəkildə digər
fəsillərdə də inkişaf
etdiril
mişdir:
1-ci F
əsil (giriş)korrupsiyanın müxtəlif formaları haqqında məlumat verir;
2-ci F
əsil (dəyərlər) dəyərlər və etika kodeksləri haqqında müzakirələri tamamlayır;
3-cü F
əsil (təşkilat) təşkilat və idarəetmə mövzularını əhatə edir; və
4-cü F
əsil (imkanları artırmaq) layihələri inkişaf etdirmək üçün məlumatla təmin edir.
S
əciyyəvi linklər mətndə göstəriləcək.
2-ci Böl
mə: Etik problemlərlə üzləşən polis işçilərini niyə dəstəkləməli?
4-cü F
əsilin bu 2-ci Bölməsi, etik problemlərlə üzləşən polis işçilərinə dəstəyin mü-
hümlüyünün
əsas səbəblərini təqdim edir.
144
2.1.
Polis xid
mətlərinə xidmət etdikləri cəmiyyətdə baş verən dəyişikliklər təsir edir
Bütün ölk
ələrdə böyük dəyişikliklər baş vermişdir və bu əhəmiyyətli dəyişikliklər po-
lis xidm
ətlərinin missiyalarını və həmçinin polislik işinə yanaşmanı dərindən dəyişmişdir.
Ba
ş verən dəyişiklikləri lazımi şəkildə cavablandırmaqdan ötrü
təşkilati və peşəkar dəyi-
şikliklər etmək üçün cəmiyyətdəki bu dəyişiklikləri başa düşmək lazımdır. Təkcə polisin
missiya
sı yox, həm də yeni işə alınan polis işçiləri dəyişiklikyə məruz qalmışdır,polis xid-
m
ətlərinin daxilində qoyulan intizamın tərzi də dəyişməlidir. Məsələyə sadə formada bax-
saq, h
əm cəmiyyət,həm də bu təşkilatların fərdi üzvləri intizamla bağlı ənənəvi komanda
inzibati ya
naşmanı qəbul etməyə hazırdırlar.Korrupsiya ilə mübarizə məsələsi və polis iş-
çil
ərinin dürüstlyünün təmin edilməsi gündəmə gəldikdə intizam, davranış kodeksi və qa-
nunun aliliyi polis xidm
əti üçün əsas elementlər sayılır. Bu təşkilatların səmərəli işləmə-
si,bütün bu elementl
ərə hörmət göstərilməsi və onlara riayət edilməsindən asılıdır. Ona
gör
ə də,etikanın bu təşkilatların idarəetmə və təlim sisteminə inteqrasiyasına kömək
etm
ək çox vacibdir.
2.2. Sosi
al dəyişikliklər polisin işini çətinləşdirir
Sosial d
əyişikliklərin ən vacibi artan fərdilikdir(xüsusilə də “Qərb”-in demokratik öl-
k
ələrində).Daha geniş fərdliliyə doğru bu cür dəyişiklik həm cəmiyyəti dəyişdirir,həm də
po
lis işçilərinin öz işlərini necə qavramalarını və ictimaiyyətin öz hüquqlarını və polisin
işini necə qavramalarını dəyişir.
Bu d
əyişiklikləri başa düşmək üçün,qeyd etmək lazımdır ki,indiki zamanda cəmiyyət
f
ərdlər qrupu kimi görünür və onların hamısının da öz hüquqları,dəyərləri və düşüncə
t
ərzləri vardır. Bu fərdlər artıq istisna olaraq güclü və paylaşan cəmiyyət və ya millət an-
la
yışı ilə ölçülmür. Ictimaiyyət də artıq onların inanmadıqları dəyərlərin ona yapışdırılma-
sını qəbul etmir-hətta bu dəyərlər zorla qəbul etdirilsə də. Yuxarıdan bunların qəbul etdi-
rilm
əsinin əksinə olaraq,tapşırıqlar və komandalar indi kollektiv şəkildə edilməli və fər-
dl
ər tərəfindən qəbul edilməlidir. Aşağıda, Haşiyə1-də fərdliliyin və polis işinin daha
geni
ş müzakirəsinə baxın:
Ha
şiyə 1: Fərdiliyin polis xidmətləri üçün nəticələri
F
ərdilik cəmiyyəti yox,şəxsi sosial həyatın mərkəzinə qoyur.
Bu mədəniyyət dəyişikli-
yi polis xidm
ətlərində də mövcuddur. Məsələn, yeni işçilər mənsəb və işə yox,sərbəst ol-
ma
ğa, öz arzularını yerinə yetirməyə və ailə həyatına daha çox prioritet verməyə meylli-
dirl
ər. Ona görə də, polis işçilərini sadəcə “oyunda piyadalar kimi” idarə etmək mümkün
deyil.
Əmrləri sualsız-cavabsız qəbul edib, həyata
keçirən ,tabeçilikdə olan polis işçiləri
kimi ba
xılması əvəzinə,özlərinin malik olduqları təcrübələri,texniki metodları və səciy-
y
əvi bacarıqları öz xidmətləri üçün sərf edən peşəkarlar kimi idarə olunmalıdırlar. Təşki-
la
tın özü, bu polis işçilərinin təşkilata tam tabeçiliyini qəbul etmək və ya tələb etmək
yox,onla
rı peşəkarlar və fərdlər kimi səfərbər etməyin ən yaxşı yolunu tapmağı bilməlidir.
145