Polszczyzna

Perspektywy na przyszłość

Wyrażenie jest błędne. Jest to tautologia, gdyż w wyrazie "perspektywa" wpisane jest znaczenie dotyczące tego co nastąpi.

Perspektywa to widok na przyszłość, możliwości, które ktoś może dopiero zrealizować.

Wyraz "perspektywa" jest pochodzenia łacińskiego, należy do tzw. wyrazów modnych. Posiada kilka znaczeń:

-Otwarty widok, panorama

-Prognoza, wizja na przyszłość

-Odległość w czasie, umożliwiająca właściwą ocenę, dystans

-Przedstawienie figury przestrzennej (trójwymiarowej) na płaszczyźnie - pojęcie geometryczne

Pewny / Pewien

Jako orzeczniki wchodzące w skład orzeczenia imiennego są i mogą być używane wymiennie. Możemy mówić: „Jestem pewien” lub „jestem pewny”.

W obu przypadkach sformułowanie to oznacza, że jesteśmy całkowicie przekonani o czymś, że nie mamy żadnych wątpliwości.

Podcienie

To rzeczownik rodzaju nijakiego (to podcienie) lub rodzaju męskiego (ten podcień).

W l.mn. formy tego wyrazu brzmią :

M. te podcienia lub te podcienie

D. tych podcieni.

Podcienie (podcień) jest wyrazem należącym do języka architektury i nazywa otwarte zewnętrzne pomieszczenie wzdłuż budynku , ograniczone słupkami, kolumnami lub filarami.

Warto zapamiętać: to podcienie albo ten podcień.
Podniosły / Wyniosły

Przymiotnik „podniosły” kojarzy się z wszystkim co ważne, odświętne, wielkie. Jego synonimy to: uroczysty, dostojny, wzniosły, patetyczny, majestatyczny.

Podniosły może być np. moment, chwila, styl artystyczny, utwór literacki, muzyka czy spotkanie.

Wyraz „wyniosły” posiada całkowicie inną definicję i różny zakres stosowania. Może występować w dwóch znaczeniach:

Wyniosły – jako bardzo wysoki, górujący nad innymi, strzelisty, np. wyniosłe wieże, wyniosłe góry.

Wyniosły jako zarozumiały, dumny, wynoszący się ponad innych, pyszny, zadufany.

Wyniosły w tym znaczeniu wchodzi w takie związki , jak: wyniosły człowiek , wyniosłe spojrzenie, wyniosły ton, wyniosłe zachowanie itp.

Wyrazy: „podniosły” i „wyniosły’ to zatem całkowicie odmienne formy semantyczne i nie można ich traktować jako synonimy .

Pomarańcza/ Pomarańcz

”Pomarańcza” to rzeczownik żeński ( ta pomarańcza ) . Jej niepoprawny odpowiednik brzmi : ta, ten pomarańcz”. W Mianowniku liczby mnogiej wyraz ten powinien brzmieć : „pomarańcze”, a w Dopełniaczu: nie ma tych „pomarańczy”, albo (lepiej) tych pomarańcz.

Por / Pora

Por to długa, liściasta, ciemnozielona roślina, element tzw. „włoszczyzny” . Pora to moment dnia, miesiąca, roku itp.

W polszczyźnie rzeczowniki „ por” i „pora” to paronimy – znaczące zupełnie co innego, ale graficznie i brzmieniowo różniące się dosłownie drobnym elementem –literą i głoską „a”.

Zielone warzywo to – por ; część dnia, pory roku, miesiąca to- pora .

Pościelić / Pościelać

to czasownik dokonany , oznaczający czynność przygotowania miejsca spania , czyli „pościeli”. Pochodzi od wyrazu „ pościel”. Jego jedyną poprawną formą jest „pościelić” a nie pościelać!

W czasie koniugacji brzmi on następująco : Ja ścielę My ścielimy

Ty ścielisz Wy ścielicie

On ,Ona Ono : ściele Oni ścielą

Jego poprawna forma przeszła to :”pościeliliśmy”oraz imiesłów przymiotnikowy bierny: „pościelony”.

Synonimem wyrazu „pościelić”jest czasownik ”posłać”, którego najciekawsze formy to: w czasie przyszłym :Ja pościelę;

W czasie przeszłym :Ja posłałam itp.

Pościel może zayem być posłana .

Poślizgnąć się / Pośliznąć się

Wg wszystkich współczesnych "Słowników Poprawnej Polszczyzny" obydwa wyrażenia są poprawne , dlatego od każdego z nas zależy to ,jak będziemy je zapisywać i wymawiać . Są to synonimy , oznaczające zachwianie się, utratę równowagi podczas chodzenia oraz ,w przenośni, : wypadek życiowy, zły wybór , nieszczęście itp.

Np.: Ja poślizgnę się itp.

Ja pośliznę się itp.

Niepoprawnymi formami są np.: pośliznęłem, poślizgnęłem, poślizłem, .

Potencjalne możliwości

Wyrażenie „ potencjalne możliwości „ to tautologia, czyli błąd językowy, polegający na niepotrzebnym zwielokrotnieniu treści.

Wyrazy :”potencjalny”, „możliwy” to synonimy, dlatego powinno się powiedzieć po prostu: „możliwości”.

Przymiotnik „potencjalny” jest w polszczyźnie wyraźnie nadużywany, jak w przypadkach: potencjalne korzyści – lepiej – ewentualne korzyści, potencjalne niebezpieczeństwo – lepiej- -możliwe niebezpieczeństwo.
Promil

To rzeczownik żeński , będący bezpośrednim zapożyczeniem łac. od wyrazu:

„pro mille” – na tysiąc.

Najkrócej mówiąc „ta promil” jest to jedna tysięczna część dowolnej wielkości.

Wyrazu tego możemy używać dwojako. W połączeniu z liczebnikami nieułamkowymi w D. i w B. L mn. Możemy , albo go odmieniać albo nie: np. 6 promil albo 6 promili alkoholu we krwi. W połączeniu z liczebnikami ułamkowymi wyraz „promil” odmienia się we wszystkich przypadkach : Miał dwie i 0,3 promila alkoholu we krwi.
Proszę pani / Proszę panią

W języku polskim występują grzecznościowe formy zwracania się do drugiej osoby . mówimy Proszę pana , która jest godzina ?

Proszę pani , czy zastałem Jasia ?

Błędną , niedopuszczalną formą jest hiperpoprawna forma „proszę panią”.

Przywodzić

Wyraz „przywodzić ma dość duży zakres występowania w polszczyźnie.

- Przywodzić to: prowadzić kogoś dokądś. Np. Co Cię do nas przywodzi?

Albo co Cię przywiodło?

- Przywodzić to: powodować, doprowadzać do czegoś , wywoływać coś – zwłaszcza w sensie ujemnym. Np. Wiele razy przywodził rodziców do rozpaczy.

- Przywodzić to : np. w sporcie czy w medycynie, a zwłaszcza rehabilitacji, zbliżać kończyny do tułowia.

Błędne używanie tego wyrazu dotyczy natomiast traktowania go jako synonim czasownika : przytaczać w sensie cytować, przywoływać Np. Argumentując, przywodził słowa Adama Mickiewicza ...

Radio

Radio to rzeczownik pospolity , pochodzący z języka łacińskiego od wyrazu "radius" czyli "promień". Oznacza on :

- Powszechnie znane urządzenie służące do nadawania i odbierania dźwięków za pomocą fal elektromagnetycznych.

- Instytucję, opracowującą i nadającą program radiowy.

w języku polskim wyraz ten zachowuje się dwojako: albo pozostaje nieodmienny - np. pracuję w radio, słucham radio - co jest zupełnie poprawne, albo ulega odmianie np. nie mam radia, przyglądam się radiu, wolę radio, idę z radiem itd. Odmiana łacińskiego wyrazu "radio" jest w polszczyźnie całkowicie dopuszczalna .

Przy okazji : identycznie zachowuje się wyraz "studio" który nie odmienia się, bądź ulega odmianie i obie formy są poprawne.