Portrety literackie

„M iałem   dzisiaj  lis t  do  W ężyka  z  K rakow a;  pisze,  że 
M ier  wszystkich  tra k tu je   swoją 
A n d r o m a c h ą
 
i   obiadami 
pyszniejszemi  jeszcze;  zresztą,  mówi,  że  ta k  tam  jedzą  i  p i­
ją ,  j a k   g d yb y  ty lk o   na  to  Bóg  ich  stw orzył.’1
Do  charakterystyki  tego  obozu  potrzebny  byt,  ja k  
mniemam,  ten  epizod  o  Mierze,  literacie  starej  daty,  co 
uwięziwszy  umysł  w   Racinie,  nic  ju ż   więcej  nie  w idział, 
ani  chciał  widzieć  ty lk o   swoją 
A n d r o m a c h ą .
 
Osobliwsza 
to  rzecz,  w   tej  ch w ili,  kie d y   strona  przeciwna  na  wszyst­
kich   punktach  źle  czy  dobrze,  ale  występowała  do  w a lk i, 
nasi  klassycy  popadli  w   skamieniałą  jałowość,  i   nie  m ieli 
niczem  lepszem  ratować  swoich  parnaskich  zasług  i  powagi, 
niż  tą 
A n d r o m a c h ą ,
 
któ re j  aż  cztery  tłómaczenia  z ja w iły  
się na raz  (*):  pierwsza  Dmochowskiego,  druga  M oiawskie- 
go*  trzecia  M iera,  a  czwarta  mało  wówczas  głośna,  bo  zna­
na  ty lk o   we  Lw ow ie, 
A n d r o m a c h a
 
Kopystyńskiego,  k ió iy  
nie  robiąc  w ielkiego  hałasu,  najw ięcej  się  podobno  p rz y ­
służył  literaturze,  bo  w ytłóm aczył  wszystkie  tragedye  Ra- 
cine’a.  K to   chce  też  poznać  tego  autora  w   całości,  a  nie 
w   ułam ku, może  z jego  pracy korzystać.  I   w  tym   nawet  k ie ­
runku  klassycy  warszawscy  nie  odpowiedzieli  wymaganiom 
wziętym   nawet  z  ich  punktu  widzenia.!  M prawdzie  to  p rz y ­
wiązanie  się  do 
A d r o m a c l iy
 
miało  ja kie ś  przeczuciowe, 
symboliczne  znaczenie.  Hektorowie  klassycyzmu  m ieliż  głos 
ostrzegający  tajem nic,  że  niebawem  zw ycięzki  romantyzm 
ciała  ich  włóczyć  będzie  za  wozem,  i  dla  tego  ta k   prze­
w le k a li  pożegnanie  się  z  tą  cnptliw ą  matroną  trojańską? 
B yć  może,  i   niestety!  ta k   było.
W   roku  1829  zaw itała  do  W arszaw y  nowa  edycya 
dzieł  M ickiewicza,  w   Petersburgu  drukowana,  i  zamiast 
przedmowy  mieściła  bicze  na  recenzentów  warszawskich. 
Poeta,  długo  cie rp liw y  na  tylołetnie  brednie  uchodzące  za 
kodeks  lite ra cki,  raz  odpowiedział.  B y ł  to  p raw dziw y 
coup  de  grace.  Co  tam  potrąconych  wielkości!  co  podep­
tanych  sław!
OBÓZ  K LA SSYKÓ W . 
^ 
91
(*)  Jest  jeszcze  piąte  tłómaczenie  M orsztyna  z  X V I I   wieku.

---

S ł ° W a C W
  ś w i e c i e   l i t e r a c k i m   w i e l e   n a r o b i   h a ł a s u   n o w a   e d y -  
c v a   M i c k i e w i c z a ,   n a   k t ó r e j   c z e l e   u m i e ś c i ł   p r z e d m o w ę   o  
r y -  
( 
t y k a c h   i   r e c e n z e n t a c h   w a r s z a w s k i c h .  
N a   w s z y s t k i c h   z   p o -  
g a r d ą   p a t r z y ,   ł a j e ,   w y ś m i e w a   n i e t y l k o
u m a r ł y c h :   D m o c h o w s k i e g o  
( o j c a ) ,  
S t a n i s ł a w a  
P o t o c k i e g 0 ’  
P i r a m o w i c z a ;   z   ż y j ą c y c h   z a ś   n a j b a r d z i e j  
"
D m o c h o w s k i e g o  
A s t r e j ą !   M a j ą  
c o u p
 
p a M a  
O
s m
s ,  
B e n t k o w s k i   i   t .   d .  
S ł o w e m ,   j e s t   h a t i s z e n f   l i t e r a c k i ,  
n a p i  
d z i w n a  
z a r o z u m i a ł o ś c i ą ,  
z  
i m p e r t y n e n c j ą  
n a w e t ,  
H
o
  w ł a ś n i e   w   t e j  
o l i w i l i ,   k i e d y  
s a m  
d a l e k o  
p o p r a w n i e j
pisze.”
7.  lis tu   K a i.  K .  do  tegoż: 
, 
,
„M ickie w icz  im   lepszym  się  pokazuje  poetą  tem  g łu p ­
szym  człowiekiem.  Co  za  zarozumiałość  na  B ° 0a,  D 
honoru  lite ra tu ry   puszczaj  w   obieg  gromy  na 
0  [
bo  co  do 
k t d ^ a z y w a e i ^ a s s y k a  ^
d e p t a n o ,  
z g n ę b i o n   .  
_ 
J  
p r z e k o n a ł ,   ż e   M i c k i e w i c z
m o j e   p i s m a ,  
g d y b y m  
s i ę  
t y l k o  
p r z e k o n a * ,
b ę d z i e   t r y u m f o w a ł   z e   s w o i c h   g ł u p s t w .
V n o w
ć m
  M i c k i e w i c z a   g ł u p s t w i e   m u s i a ł   c i   J ę d r u ś   o p o ­
w i e d z i e ć .  
B e d e  
m ó w i ł   k s i ę c i u  
A d a m o w i ,  
a b y  
j a d ą c  
d o  
P u ł a w  
w z i ą ł *   d l a   c i e b i e   d z i e ł a  
t ą   s ł a w n ą  
p r z e m o w ą  
o p a -  
t r z o n e '   g d y ż *   m u   a u t o r   j e   p r z y s ł a ł .  
R z e c z  
b a r d z i e j  
p o l i t o ­
w
a ł a  
o - o d n a  
n i ż  
o d p o w i e d z i .  
J e d n a k  
D m o c h o w s k i  
j u z  
o d p i s a ł ;   M o c h n a c k i   z a r a z  
w  
Gazecie  P o ls k ie j 
d w a   r a z y  
t y l e  
O d p o w i e d ź   n a   t o  
D m o c h o w s k i e g o  
z n o w u  
j e s t  
p o  
■ l a s s a ;   a   t a k   c a ł a   k ł ó t n i a  
de 
l a n a  
ca p n n a  
L e c z  
D  
c l i o w s k i e g o   t r u d n o   n i e   u s p r a w i e d l i w i a ć ,   k i e d y  
r o n i  
J  
, 
S e r a t u r y   i   s m a k u ,   p r z e c i w k o   z u c h w a ł o ś c i  
i   z a r o z u m i a ł o ś c i  
S m o r g o ń c z y k a .  
M ó w i ą ,   ż e   M i c k i e w i c z   p r o t e g o w a n y   w  ^
 
s y i  
j e s t   u ż y t y   w   w y d z i a l e ,   i   p o z y s k a ł  
p e n s y i  
J e b  
T e r a z ,  
t e r a z  
b y ł b y  
c z a s ,  
t e r a z  
p o w i n n o ś ć  
p u s c i c  
w   o b i e g  
w i e r s z  
t w d j  
o  
r o m a n t y k a c h .  
D a j c i e   j u
i  
p o k d j  
k l a s s y k o m ;   j n ż   o n i   p o d e p t a n i   o d   L i t w i n o w   r a z e m  
z   P o t o o -  
k i m
,   P i r a m o w i c z e m ,   D m o c h o w s k i m   i   t .   p .
Andrzej  Koźm ian  donosi  o  tem  Morawskiemu  w   tych

---