Поверхностное натяжение жидкостей

Huq qanununun ödənildiyi ən böyük mexaniki gərginlik 
σ
m
 
mütənasiblik həddi adlanır
.
F
S


F
mg

mg
S


F
S


2
S
r


2
F
r




1)
2)
F
S


2
4
d
S


2
4
F
d




3)
F
S


2
S
r


2
mg
r




4)
F
mg


---

Свойства твердых тел и жидкостей 
С.Агакишиев
7 
Əgər çubuqda yaranmış gərginlik mütənasiblik həddindən kiçikdirsə 
(
σ < σ
m
)
, onda Huq qanunu ödənir.
Əks halda, əgər mexaniki gərginlik mütənasiblik həddindən böyükdürsə 
(
σ > σ
m
)
, onda Huq qanunu pozulur. 
 
Diaqramda mütənasiblik həddi 
A
hərfi ilə işarə olunub.
Elastiki deformasiya 
zamanı yaranan maksimal gərginlik 
σ
el
elastiklik h
əddi adlanır
. 
Əgər çubuqda yaranmış mexaniki gərginlik elastiklik həddindən kiçikdirsə 
(
σ < σ
el
)
, onda yükü 
götürdükdən sonra çubuq öz əvvəlki formasına və ölçülərinə qayıdır. Əks halda, 
(
σ > σ
el
)
olduqda, çubuqda qalıq 
deformasiyalar müşahidə olunur.
Elastiklik həddi diqramda 
B
hərfi ilə işarə olunub.
Diaqramın CD hissəsi “materialın axmasına” uyğundur. Bu hissədə çubuğun uzanması, praktiki olaraq yük 
artmadan, baş verir.
Def
o
rm
a
si
y
a 
y
o
x
d
u
r 
l
0
Δ
l
A
 h
alı
 
A
O
σ
ε
ОА hissəsində Huq qanunu ödənir.
σ
m 
Def
o
rmas
iy
a 
yoxd
u
r
 
l
0
Δ
l
A
 h
alı
 
B h
alı
A
O
σ
ε
OB hissəsində material elastiki 
deformasiyaya məruz qalır.
В
𝝈
𝒎
 
𝝈
𝒆𝒍
 

---

Свойства твердых тел и жидкостей 
С.Агакишиев
8 
Materialın dağılmasına səbəb olan gərginlik möhkəmlik 
σ
möhk
həddi adlanır. Əfər materialda yaranan 
gərginlik möhkəmlik həddindən böyükdürsə 
(
σ > σ
möhk
)
, onda onda nümunə dağılır. Diaqram üzərində möhkəmlik 
həddi 
E
hərfi ilə işarə olunub. 
K
nöqtəsi materialın dağılmasına uyğundur. 
C
 halı
D
 h
alı
E
 halı.
 
M
ateri
alı
n
 dağ
ılmas
ı
CD 
–materialın 
axması
A
O
σ
ε
CD hissəsi – materialın axmasıdır. 
E – möhkəmlik həddi. 
В
С
D
E
K
𝜎
𝑚
σ
el
σ
möh