Поверхностное натяжение жидкостей

2.
 
Bərk cismin forması saxlanılır; 
3.
 
Molekul və atomlar müəyyən düzülüş qaydasına malikdirlər və bir biri ilə ümumi olaraq kristal qəfəs 
yaradırlar; 
4.
 
Molekullar özlərinin yerləşməsi ətrafında rəqsi hərəkət edirlər; 
5.
 
Molekulların orta potensial enerjisi orta kinetik enerjisindən qat-qat çoxdur 
.
к
p
E
E

.
Mayelərin xassələri
: 
1.
 
Həcm saxlanılır (sıxmaq çətindir); 
2.
 
Forma saxlanılmır (yerləşdiyi qabın formasını götürülər); 
3.
 
Molekullar və atomların müəyyən düzülüş qaydası yoxdur; 
4.
 
Molekullar bir dayanıqlı vəziyyətindən digər dayanıqlı vəziyyətə sıçrayışlar edirlər. Dayanıqlı vəziyyətdə 
molekullar rəqsi hərəkət edirlər.
5.
 
Molekulların orta potensial enerjisi təqribən orta kinetik enerjisinə bərabərdir 
p
к
E
E

. 
Qazların xassələri: 
1.
 
Həcm saxlanılmır (asan sıxmaq olur); 
2.
 
Formasını saxlamır (verildiyi həcmi qaz tamamilə tutur); 

---

Свойства твердых тел и жидкостей 
С.Агакишиев
4 
3.
 
Molekullar və atomlar nizamsız hərəkət edir (istilik hərəkəti); 
4.
 
Molekulların orta potensial enerjisi orta kinetik enerjisindən dəfələrlə azdır 
𝐸
𝑝
≪ 𝐸
𝑘
.
Faza ke
çidləri 
Maddənin bərk halından maye halına faza keçidi 
ərimə
adlanır.
Maddənin maye halından bərk halına faza keçidi kristallaşma və ya bərkimə adlanır. 
kristal 
𝑘𝑟𝑖𝑠𝑡𝑎𝑙𝑙𝑎ş𝑚𝑎
←
ə𝑟𝑖𝑚ə
→
𝑚𝑎𝑦𝑒
Kristal maddənin əriməsi zamanı
1.
İstilik udulur: 
𝑸 > 𝟎
; 
2.
Maddənin daxili enerjisi artır: 
𝑼

; 
3.
Maddənin kristal qəfəs dağılır; 
4.
Maddənin temperaturu dəyişmir: 
𝑻 = 𝒄𝒐𝒏𝒔𝒕
; 
5.
Bərk cismin kütləsi azalır: 
𝒎
𝒃ə𝒓𝒌

; 
6.
Mayenin kütləsi artır: 
𝒎
𝒎

. 
Mayenin kristallaşması zamanı 
1.
İstilik ayrılır: 
𝑸 < 𝟎
; 
2.
Maddənin daxili enerjisi azalır: 
𝑼

; 
3.
Maddənin temperaturu dəyişmir: 
𝑻 = 𝒄𝒐𝒏𝒔𝒕
. 
4.
Mayenin kütləsi azalır: 
𝒎
𝒎

; 
5.
Bərk cismin kütləsi artır: 
𝒎
𝒃ə𝒓𝒌

. 
Maddənin maye halından qaz halına faza keçidi buxarlanma adlanır. 
Maddənin qaz halından maye halına faza keçidi kondensasiya adlanır.
 
maye
𝑘𝑜𝑛𝑑𝑒𝑛𝑠𝑎𝑠𝑖𝑦𝑎
←
𝑏𝑢𝑥𝑎𝑟𝑙𝑎𝑛𝑚𝑎
→
𝑏𝑢𝑥𝑎𝑟.
Sabit temperaturda mayenin buxarlanmsaı zamanı 
(
𝑻 = 𝒄𝒐𝒏𝒔𝒕
)
1.
İstilik udulur: 
𝑸 > 𝟎
; 
2.
Maddənin daxili enerjisi artır: 
𝑼

; 
3.
Mayenin kütləsi azalır: 
𝒎
𝒎

. 
4.
Buxarın kütləsi artır: 
𝒎
𝒃𝒖𝒙

.
Sabit temperaturda buxarın kondensasiyası zamanı 
(
𝑻 = 𝒄𝒐𝒏𝒔𝒕
)
1.
İstilik ayrılır: 
𝑸 < 𝟎
; 
2.
Maddənin daxili enerjisi azalır: 
𝑼

; 
3.
Mayenin kütləsi artır: 
𝒎
𝒎

. 
4.
Buxarın kütləsi azalır: 
𝒎
𝒃𝒖𝒙

.
Maddənin bərk halından bir başa qaz halına faza keçidi sublimasiya adlanır. 
Maddənin qaz halından bir başa bərk hala faza keçidi desublimasiya adlanır.