Psixologiya 1
Yüklə 4,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 7.ġəxsiyyətlərarası münasibətlər.
- 9.Sosial mühitin, valideynlərin, ictimaiyyətin, sinif kollektivinə təsiri. 10.
- Dərsin psixoloji təhlilinin təxmini sxemi
605
məqsədləri. Sinif kollektivi üzvlərinin birliyi. Kollektivdə ic- timai rəy. 7.ġəxsiyyətlərarası münasibətlər. YoldaĢlıq münasi- bətləri. ġagirdlərin mikroqruplardakı qarĢılıqlı əlaqəsini xüsu- siyyətləri. Kollektivə xüsusi təsir edə bilən Ģagirdlərin olması.
materialların təhlili və ümumiləĢdirilməsi əsasında sinif kollek- tivinin aĢkara çıxarılması mümkün olan spesifik xüsusiyyətləri.
terin müsbət əlamətlərininin aĢılanması məqsədilə təcrübəçi tələbənin sinifdə apardığı iĢin məzmunu. 11.Gələcəkdə həmin sinif kollektivi ilə aparılacaq tərbiyəvi iĢin məzmunu və təĢkilinə aid təkliflər (müəllimlərin, sinif rəhbərinin valideynlərin aparacağı iĢlər). Dərsin psixoloji təhlili Tədris iĢinin təĢkilinin əsas forması olan dərsin xüsusiy- yətləri ilə dərindən tanıĢ olmadan, müasir dərsə verilən tələbləri nəzərə almadan yaxĢı müəllim olmaq, Ģagirdlərə zəruri bilik, bacarıq və vərdiĢlər aĢılamaq, dərsdə onların Ģəxsiyyətinin formalaĢmasına təkan vermək mümkün deyildir. Ona görə də dərsi (istər baĢqalarının, istərsə də özünün dediyi dərsi) psixoloji cəhətdən təhlil edə bilməyən təcrübəçi – müəllim bu tələbləri nəzərə almaqda çətinlik çəkəcəkdir. Bununla yanaĢı olaraq, dərsin dərin psixoloji təhlilini verməyi bacaran müəllim həm öz əməyinin, həm də təlimin hər bir mərhələsində Ģagirdlərin bilik və bacarıqlara yiyə- lənməsinin səmərə və keyfiyyətini yüksəldə biləcəkdir. Dərsin psixoloji təhlilini vermək bəzən təcrübəçi-müəl- lim üçün o qədər də asan deyildir. Bunun üçün bir sıra cəhətlərə xüsusi diqqət yetirilməlidir.
606
Adətən, hər bir dərsdə müəllim birbaĢa və ya dolayı yolla uĢağın Ģəxsiyyətinin istiqamətinin formalaĢması və inkiĢafı vəzifəsini həyata keçirir. Ona görə də dərsin təhlili zamanı bi- rinci növbədə tədris materialının məzmununun, onun təĢkili yollarının, müəllimin davranıĢının Ģagirdlərdə baxıĢlar, dünyagörüĢü, maraqlar, inamın formalaĢmasına necə təsir etdiyinə fikir vermək lazımdır. Dərsdə Ģagirdlərin idrak proseslərinin təĢkili və inkiĢafı üçün nə kimi iĢlər görülməsi nəzərə alınması zəruri olan cəhətlərdəndir. Xüsusilə müəllimin Ģagird təfəkkürünü hansı yollarla fəallaĢdırması, problem situasiya yaratma imkanları və s. nəzərdən qaçmamalıdır. Məfhumların çatdırılması zamanı mühüm əlamətlərə nə dərəcədə istinad olunması, formal əlamətlərdən istifadə zamanı baĢ verən qüsurlar təhlildə qeyd olunmalıdır. Dərsdə Ģagirdlərin təfəkkürün təhlil, tərkib, müqayisə, ümumiləĢdirmə, mücərrədləĢdirmə proseslərindən necə istifadə etmələri və müəllimin bu sahədəki iĢi nəzərə alınmalı və qeyd edilməlidir. Dərsdə Ģagirdlərin diqqətinin necə təĢkil olunması, diqqəti cəlb edən və ya yayındıran səbəblər təcrübəçinin nəzərindən qaçmamalıdır. Bütün bunlarla yanaĢı olraq dərsin təhlilində müəllimin xarakteristikasına da xüsusi yer verilməlidir. Burada müəllimin pedaqoji ustalığı, pedaqoji təfəkkürü, dərsə hazırlığı, nitqi, Ģagirdlərə yanaĢma tərzi, pedaqoji ünsiyyət və mərifəti və s. nəzərə alınmalıdır. Dərsin psixoloji təhlilini aĢağıdakı təxmini sxem üzrə aparmaq mümkündür:
1. Dərsin mövzusu, həmin mövzuda aparılan dərslərin ümumi sistemində onun yeri. 2. Dərsin məqsədi və onun təlim-tərbiyəvi vəzifələri. 3. Dərsin təĢkili. ġagirdlərin məĢğələyə hazırlığı. ġagird-
607
lərin təĢkili (onların diqqətinin səfərbərliyə alınması, iĢ yerlərini hazırlamaq tələbi və s.). Sinif otağının dərsə hazırlığı. 4. ġagirdlərin bilik, bacarıq və vərdiĢlərinin məzmunu və yoxlanması metodikası. Bilik, bacarıq və vərdiĢlərin yoxlanmasının məqsədi və yeri. Yoxlama üsulu. Frontal və fərdi sorğu üçün verilmiĢ sualların, praktik tapĢırıqların, müstəqil iĢin, ayrı-ayrı Ģagirdlərə verilən fərdi tapĢırıqların məzmunu. ġagirdlərin cavablarının keyfiyyəti. ġagirdlərin cavablarındakı qüsurlara müəllimin münasibəti. Sinfin fəallığı. ġagirdlərin biliyinin yoxlanmasının yekunlaĢdırılması. ġagirdlərin cavablarının qiymətləndirilməsi. 5. Yeni biliklərin məzmunu və öyrədilməsi metodikası. Mövzu və müəllimin təlim materialını Ģifahi Ģərhinin məz- munu. Müəllimin verdiyi biliklərin həcmi və sistemi, Ģərhi metodları. ġərh olunan materialın elmi və ideya istiqaməti, həyatla əlaqəsi, tərbiyəedici xarakteri. ġərhin sistemi və ardıcıllığı, obrazlılığı, Ģagirdlər üçün aydınlığı, əvvəl keçi- lənlərlə əlaqəsi. ġagirdlərin müstəqil öyrəndikləri təlim materialının mövzusu və məqsədi. ġagirdlərin qarĢısına problemli sualların, idraki məsələlərin qoyulması. ġagirdlərin idrak fəaliyyətinin fəallaĢdırılması, ayrı-ayrı məsələlər üzərində Ģagirdlərin marağının və diqqətinin cəmləĢdirilməsi. ġagirdlərin yeni materialı qavramaq və anlamağa yaradıcı Ģəkildə cəlb olunması. NümayiĢ etdirilən texniki və əyani vasitələrin rolu və yeri. Yazı taxtası və dəftərlərdən istifadə. Yeni materialın öyrədilməsi zamanı müstəqil iĢlərin rolu və yeri. Yeni materialın öyrədilməsi zamanı Ģagirdlərin biliyinin hesaba alınması yolları. 6. Öyrədilən materialın möhkəmləndirilməsinin məzmu- nu və metodikası. 7. Evə verilən tapĢırığın məzmunu və metodikası. Ev tapĢırığının həcmi və növü. Onu yerinə yetirməklə əlaqədar təlimat. Ayrı-ayrı Ģagirdlərə əlavə (fərdi) tapĢırıq. Yüklə 4,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|