Qadimgi tsivilizatsiya sharoitida ta'lim

Davlat ehtiyojlariga mos holda
Taʼlimning asosiy vazifalarini, mavjud ilmiy salohiyat va alohida shaxslarning isteʼdodini davlatning, uning tuzilmalari hamda iqtisodiyoti tarmoqlarining amaldagi ehtiyojlariga moslashtirish juda muhim. Agar shunday qilinmasa, bir kun kelib, tamaddundan yiroqlashish, mamlakat uchun keraksiz, ortiqcha daxmazaga aylanib qolish ham hech gap emas. Yillar davomida biz rivojlanmadik, kuzatuvchi boʻlib qolaverdik, deyish, albatta, notoʻgʻri boʻlardi. Fanlar akademiyasidagi uchrashuv esa Oʻzbekistonning eng yangi tarixida biz ilmiy hamjamiyatda qanday oʻrinni egallayapmiz, xalqaro taʼlim jarayonida qatnashyapmizmi, oʻzgarishlar va innovatsiyalarni maqsad qilganmizmi — ana shu kabi savollarni koʻndalang qoʻydi.
Xoʻsh, agrar tarmoqni, uning suv xoʻjaligi kompleksini, muayyan fermer xoʻjaligini mustahkamlash, rivojlantirish uchun qanday yangi, aniq texnologiyalar, jihozlar va dasturiy mahsulotlarni taklif qila olamiz? Taʼlim hamda ilmiy tadqiqotlar sohasidagi kuchli raqobat sharoitida innovatsion yechimlarni yaratish va ularni koʻpaytirish uchun institutimiz strategiyasi qanday boʻlmogʻi lozim? Axir hozirgi tezkor zamonda bir joyda qotib qolish, bor bilim hamda malakalarni ham yoʻqotib, savodsizlik tufayli tanazzulga yuz tutish aslo mumkin emas-ku.
Bugun tobora kuchayib borayotgan talablarga javob berish maqsadida harakat qilish zarurligini chuqur his etyapmiz. Oldinga, yangilanish sari bir necha qadam qoʻyish uchun esa xalqimiz asrlar davomida toʻplagan bebaho tajriba, yaʼni kadrlar tayyorlash boʻyicha hamda ilmiy-taʼlimiy sohada erishilgan yutuqlar, uslubiy, tuzilmaviy, moddiy va nihoyat, innovatsion rivojlanish tajribasini hisobga olish hamda undan foydalanish lozim. Ayni shunday yoʻl — yangilanish va kashfiyotlar yoʻli — Toshkent irrigatsiya va qishloq xoʻjaligini mexanizatsiyalashtirish muhandislari institutini zamonaviy tadqiqotlar universitetiga aylantirish yoʻlidir.
Bu — “moda”ga ergashish emas
Tadqiqotlar universitetini yaratish eng asosiy maqsad emas yoki urfga berilish ham emas. Bu taʼlimiy va ilmiy faoliyatni innovatsion rivojlantirish uchun keng imkoniyatlarni ochish, deganidir. Dunyo tajribasi koʻrsatishicha, tadqiqotlar universitetini shakllantirishning muhim omili uning koʻp funksiyali boʻlishi, taʼlim — fan — ishlab chiqarish “zanjiri”da innovatsion jarayonlarning qoʻllab-quvvatlanishi bilan bogʻliq.
Jahondagi aksariyat yetakchi tadqiqotlar universitetlari insoniy zaxiraning yuqori sifati, yaʼni: professor-oʻqituvchilar tarkibining malakasini doim oshirib borish; ish beruvchilar hamda ilmiy ishlanmalardan foydalanuvchilar bilan hamkorlik qilib, bilimlar va ilgʻor innovatsiyalarni keng yoyish; muassasaning oʻz zamonaviy ilmiy-tadqiqot hamda tajriba oʻtkazish infratuzilmasiga ega boʻlishi kabi koʻrsatkichlar bilan ajralib turadi. Shuningdek, unda akademik, moliyaviy, tashkiliy va kadrlar masalasidagi mustaqillik nuqtayi nazaridan avtonom boshqaruv modeli ham mavjud boʻlishi kerak.
Toshkent irrigatsiya va qishloq xoʻjaligini mexanizatsiyalashtirish muhandislari instituti oʻzining koʻp yillik faoliyati davomida tayyorlayotgan mutaxassislari, professor-oʻqituvchilar tarkibini shakllantirish, fundamental hamda amaliy ilmiy-tadqiqot ishlarini tashkil etish, ixtisoslashtirilgan laboratoriyalar va tajriba-ishlab chiqarish maydonchalari hamda hududlardagi filiallarining mavjudligi kabi yoʻnalishlarda birmuncha noyob tajriba toʻpladi. Oliy dargohimizning taʼlimiy vazifasi irrigator, mexanik, energetik, quruvchi, nasoschi, meliorator, yerdan foydalanuvchi, gidroenergetik, iqtisodchi, suv taʼminotchisi, gidrogeolog va geodezist — jami 33 ta mutaxassislik hamda faoliyat yoʻnalishi boʻyicha kadrlar yetishtirishdan iborat, umumiy ilmiy salohiyati 69 foiz. Innovatsion infratuzilmani esa institutda texnoparklar, texnopolislar, ilmiy-innovatsion klasterlar va laboratoriyalar, biznes-inkubatorlar, yangi zamonaviy kafedralar tashkil etmoqda.