Qafqaz Universiteti Nəşri
Yüklə 5,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- HAD (6; 6)
- KUN (7; 4)
Uşaqların yuxulara baxışı 165 3. 9‐10 yaşlı uşaqların fikrincə, yuxu fikrin məhsuludur və beyinin içində baş verir. Birinci bölmə: Yuxu xaricdən gəlir və xaricdə qalır. Bu ona görədir ki, uşaq birinci dəfə yuxunu reallıqla qarışdırır. Oyandıqdan sonra da yuxu baş verir və real olur. Onlar yaddaş ilə yuxu yaddaşını qarışdırırlar. Hamı bilir ki, qarabasma ilə oyanan uşağı sakitləşdirmək necə çətindir və bunun real olmadığını anlatmaq qeyri‐mümkündür. Biri uşaqlıqda gördüyü yu‐ xunu nəql edir: “Uşaq vaxtı inanırdım ki, qatar həqiqətən də mənim üzə‐ rimdən keçir. Bu səhnəni tam olaraq xatırlaya bilirəm: qatar relsi valideyn‐ lərimin yaşadığı yerə kifayət qədər yaxın idi. Anam uşağı beşiyə qoyub qatar yolunu təzəcə keçmişdi ki, qatarın mənim üzərimə gəldiyini hiss etdim. Özümü güclə arxaya atdım və hələ də qarşımdan sürətlə keçən qatarı gözümün önünə gətirirəm. Sonda mən oyandım, anamı səslədim və ona yenidən qovuşdum. 12 yaşıma qədər bu səhv düşüncələrə inanırdım”. Başqa vaxtlar isə xəyal sadəcə, bizim qarşımızda olmaq üçün düşünü‐ lür. Eyni şəkildə, bizim əməkdaşlarımızdan biri uşaqlığında valideynlə‐ rinin onu dənizdə boğmaq istədiyinə inanıb. Burada yenə də yaddaşındakı o görüntü yuxunu ifadə edir. Mille Feigin uşaqların yuxunu reallıqdan necə ayırdığını araşdırır. O bu nəticəyə gəlmişdir ki, 9 yaşına kimi uşaqların mühakiməsində əsas yuxu‐ ların cəfəngiyatı deyil, tam əksinə, reallığın faktları ilə ziddiyyət və başqa‐ larının fikirlərinə qarşı çıxma qalır. Bu, erkən yaşlarda daha çox əhəmiyyət daşıyır. Ancaq sorğu həm də onu göstərir ki, reallıq və yuxunu fərqləndir‐ mək asan deyil və xüsusilə emosional yuxular reallıqla tez ‐tez qarışdırılır. Bəs onda ilk dəfə yuxu ilə reallığın fərqinə vardıqda uşaq onu necə izah edir? Şübhəsiz, o yuxuya “aldadıcı reallıqdır” deyəcəkdir – epinal şəkillər‐ də olduğu kimi. Bu şəkillərdə olmayan şeylər göstərilib – yuxu. Ancaq onun təsvir etdiyi varlıqlar‐kağız və boya – sırf reallıqdır. Sully qaranlıq olan bir otağa getmək istəməyən uşağın qeyri‐iradi reaksiyasını qeyd edir – “çünki o otaq yuxularla doludur... ” Banf: “yuxu işıqlardan düzəldilmişdir”, – deyir. Bu işıqlar “kiçik lam‐ palar, kiçik velosiped” kimidir (yəni axşamlar velosipedlər üzərində olan işıqlar kimi). Bu işıqlar aydan gəlir. Başqa sözlə, Banf yuxularını əmələ gə‐ tirən işıqları, ay ilə – ən gözə çarpan işıq qaynağı ilə eyni tutur. HAD (6; 6): − Sən bilirsən yuxu nədir? − Sən yuxudasan. Nəsə görürsən. Uşaq və yeniyetmələrin inkişafının sosial‐psixoloji məsələləri 166 − Haradan gəlir? − Səmadan. − Sən onu görə bilirsən? − Yox (!).... həə, yuxuda olanda. − Mən də yatsaydım, yuxunun haradan gəldiyini görərdim. − Yox. − Niyə yox? − Çünki sən yuxuda olmayacaqdın. − Sən ona toxuna bilərsən? − Yox. − Niyə yox? − Ona görə ki, o bizim qarşımızdadır. Sən yuxuda olanda yuxu görürsən, ayıq olanda isə yox. KUN (7; 4) : − Yuxular “gecədən gəlir”. − Onlar hara gedir? − Hər yerə − Sən nə ilə yuxu görürsən? − Ağzım ilə. − Yuxu haradadır? − Gecədə. − Yuxu harada baş verir? − Hər yerdə, otaqlarda, evlərdə. − Daha dəqiq harada? − Yataqda. − Sən onu görə bilərsən? − Yox, yuxu təkcə gecə olur. − Başqa kimsə bilərmi ki, sən yuxu görürsən? − Yox, o bizə çox yaxındır. − Sən ona toxuna bilərsən? − Yox, həmin vaxt mən yuxuda oluram. − Yuxu fikirlərdən əmələ gəlir? − Yox. − O haradadır? − Gecədə. − Gecədə harada? Uşaqların yuxulara baxışı 167 − Yaxında. − O bizim düşündüyümüz fikirlər deyil ki? − Yox. − Kimsə onu görə bilər? − Yox, çünki sən ona baxsan, o yox olacaq. SCİ (6): − Yuxu haradan gəlir? − Gecədən. − O nədir? − O, axşamdır. − Gecə necədir? − Qara. − Yuxular necə əmələ gəlir? − Sən gözünü yumanda yuxu görürsən. − Necə? − Bilmirəm. − Yuxular harada düzəldilir? − Bax, orada (pəncərəni göstərir). − Yuxular nədən əmələ gəlir? − Qaradan. − Bəli, ancaq nədən? − İşıqdan. − Onlar hardan gəlir? − Çöldəki işıqlardan. − İşıqlar haradadır? − Orada (küçə işıqlarını göstərir). BOURG (6): − Sən nə vaxt yuxu görürsən? − Gecə. − Sən yuxunu harada görürsən? − Səmada. − Bəs sonra? − Yuxu gecələr gəlir. − Yuxuya toxuna bilərsən? − Yox, sən görə bilməzsən... sonra da ki, yatırsan axı... Yüklə 5,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|