Ġqtisadi və Siyasi Elmlər Jurnalı
Yüklə 2,17 Mb. Pdf görüntüsü
|
30 İqtisadi və Siyasi Elmlər Jurnalı. № 4 (9) 2017 Azərbaycan və Polşanın iqtisadi əməkdaşlığının əsas istiqamətləri çoxşaxəli, rəngarəng bağlantıları, iqtisadi münasibətləri əhatə edir ki, bu da xidmət sektorundan tutmuş, kənd təsərrüfatının, ağır sənayenin, nəqliyyat sektorunun, elektron avadanlıqların və s. bağlantısına qədər ciddi bir zənginliyi özündə əks etdirir. Polşa inkişafda olan Avropa ölkəsi kimi beynəlxalq iqtisadi qurumlar tərəfində həmişə müsbət qiymətləndirilmişdir. Təkcə onu demək kifayətdir ki, Polşa iqtisadiyyatı Dünya Bankı tərəfindən yüksək gəlirli bir iqtisadiyyat olaraq təhlil olunur. Ümumi daxili məhsulun səviyyəsinə görə dünyada iyirminci sırada durur. İqtisadiyyatında ən böyük sahəni xidmət sektoru təşkil edir ki, bu da 62,3% təşkil edir. Xidmət sektorundan sonrakı sıralanmada sənaye dayanır ki, bu da ümumi daxili məhsulun 34,2%-dən ibarətdir. Kənd təsərrüfatı bu sıralanmada üçüncü yerdə dayanır və cəmi 3,5%-i əhatə edir. Polşanın ixracatında maşınlar, elektron avadanlıqları, nəqliyyat vasitələri, sürtgü yağları, dərman vasitələri, sintetik yuyucu maddələr, metal konstruksiyalar, mebel, plastika, kardon, kağız, süd və süd məhsulları, şəkərli qənnadı məmulatları, şokalad, şokalad məhsulları, makaron məmulatları, mineral və qazlı sular, və s. əsaslı yer tutur. Azərbaycanla iqtisadi əlaqələrində də bunlar aparıcı mövqedə durur və bunlar qarşılıqlı faydalanmaya, bazardan birgə yararlanaraq ehtiyacların ödənilməsinə hesablanmışdır. Polşa Respublikasının baş nazirinin 2015-ci ilin may ayında Bakıya səfərində Polşanın Azərbaycandakı səfiri Marek Tsalka xüsusi olaraq vurğulayırdı ki, ―mürəkkəb beynəlxalq münasibətlərə, ölkələrin qarşılıqlı sanksiyalarına baxmayaraq, Polşa iqtisadiyyatı və kənd təsərrüfatı möhkəmliyini qoruyub saxlayır. Polşa Avropanın və Asiyanın bir çox ölkələri ilə əməkdaşlıq edir. Polşa bu ilin I rübündə 5,4 mlrd. avro həcmində ixrac həyata keçirib. Ölkədə maşın və kimyəvi məhsullardan sonra qida sənayesi ixrac səviyyəsinə görə üçüncü sıradadır‖ [10]. Azərbaycanla Polşa Respublikasının iqtisadi əlaqələrinin əsas istiqamətləri maĢınqayırma, tikinti materiallari və konstruksiya istehsalı, kimya sənayesi, metallurgiya, aqrar sənaye, meĢə sənayesi (kombinat) və mebel istehsalı, yüngül sənaye, ağır sənayə, gəmi istehsalı, tekstil, avtomobil, təyyarə, maşın, sement, alüminium başlıca sənaye və s. ibarətdir. . Taxta-şalban və kağız sənayeləri də bu sıradadır. Azərbaycanla bağlı xarici iqtisadi əlaqələrinin əsasında da məhz bunlar durur. Polşanın iqtisadi inkişaf tendensiyasına diqqət yetirdikdə mədənçilik və mədən sənayesinin daha çox inkişaf etdiyini görürük. Avropanın ən böyük kömür istehsalçı (üçüncü yerdədir) olan Polşa Azərbaycanla uğurlu ticarət 31 İqtisadi və Siyasi Elmlər Jurnalı. № 4 (9) 2017 əlaqələri həyata keçirir. Bütün bunlar Polşanın Azərbaycanla iqtisadi əlaqələrin əsas istiqamətləri kimi əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycan Respublikasının prezidentinin Polşa Respublikasına səfəri (26-28 iyun 2017) müstəvisində olan ―Azərbaycan Respublikası ilə Polşa Respublikası arasında Tərəfdaşlıq və İqtisadi Əməkdaşlığa dair Yol Xəritəsi haqqında Birgə Bəyannamə‖, bundan əlavə beş sənədin imzalanması qarşılıqlı iqtisadi əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsi istiqamətində gərəkli addımlarıdır. Azərbaycan və Polşa geoiqtisadi məkan olaraq ciddi perspektivlər vəd edir və hətta onu da əlavə edək ki bu bağlantılar özlüyündə strateji məkdaşlıq səviyyəsində təsir bağışlayır. Çünki Polşanın Baltik dənizi Dövlətləri sistemində mövcudluğu və Mərkəzi Avropada olması ilə Azərbaycanın coğrafi baxımdan yerləşdiyi ərazi, Xəzərhövzəsi dövlətlər qrupunda mövcudluğu bütün müstəvilərdə, eləcə də iqtisadi münasibətlərin qurulmasında vacib bir fiqur kimi əhəmiyyətli yer tutduğunu düşünməyə əsas verir. Azərbaycan prezidentinin Polşaya rəsmi səfərində vurğulanan istiqamətlər, biznes forumunun təşkili və aparılan müzakirələr təkcə dövlət səviyyəsində deyil, həm də ayrı-ayrı şirkət, özəl təşkilat, sektor səviyyəsində də birgə işlərin aparılması vacibliyini ortaya qoyur. Azərbaycan Respublikasının Neft və Qaz Şirkəti ilə Polşa Respublikasının Neft və Qaz Şirkəti arasında bağlanan müqavilə və s. bunun bariz nümunəsidir. Nəqliyyat və energetika, hesab edirəm ki, bunlar iqtisadi blika aid əsas istiqamətlər olmalıdır. Energetika sahəsində Azərbaycan nefti Polşa bazarlarına çatdırılır. Bu gün Azərbaycan tərəfdaş ölkələrlə birlikdə nəhəng layihə olan ―Cənub Qaz Dəhlizi‖ layihəsini uğurla icra edir. Bu layihə Azərbaycan qazını Avropa məkanına çıxaracaq. Layihənin ümumi dəyəri 40 milyard dollardır və icrası da uğurla davam etdirilir‖ [9]. Dünyanın artan enerji ehtiyacları Qafqazı və Xəzərhövzəsi regionunu dünyanın mərkəzi yerlərindən biri kimi diqqət mərkəzinə gətirir. Əkinçilik məhsulları sırasında kartof, tütün, kətan, çovdar, arpa, buğda və yulaf daha çox üstünlük təşkil edir və ölkənin ticari əlaqələrində, ixrac bazarında önəm daşıyır. Heyvandarlıq (daha çox mal və qoyun), balıqçılıq ölkənin iqtisadiyyatında xüsusi çəkiyə malikdir. Təkcə onu demək kifayətdir ki, işləyən əhalinin 30% a yaxın bir hissəsi əkinçilik və heyvandarlıqla məşğul olar. Adam başına düşən milli gəlir 18936 dolların üstündədir. Azərbaycan Polşa ilə həyata keçirdiyi iqtisadi əməkdaşlıq münasibətlərində bir Asiya ölkəsi olaraq zəngin ehtiyatları, coğrafi şəraitinin üstünlükləri ilə mühüm əhəmiyyət kəsb edən ölkədir. Bütün Yüklə 2,17 Mb. Dostları ilə paylaş:
|