Qubadlinin yer- yurd adlari (mononimleri). pdf
Yüklə 18,54 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- IV FƏSİL RAYONUN HİDRONİMLƏRİ
220 137. Seləli bulağı (Seləli kəndi) 138. Xanəyədə (Tarovlu kəndi) 139. Qaraqoyunlu piri (Tatar kəndi) 140. Orta əsr qəbiristanlığı (Teymur Müskanlı kəndi) 141. Orta əsr qəbiristanlığı (Ulaşlı kəndi) 142. Kahalı dərə (Ulaşlı kəndi) 143. Novlu bulaq (Yuxarı Cibikli) 144. Alban kilsəsi (Yuxarı Cibikli) 145. Hacı Astanalı Kör piri (Yuxarı Xocamsaxlı) 146. Yel piri (Yuxarı Mollu) 147. Çələbi ocağı Hacı Qaraman (Yusifbəyli kəndi) 148. Orta əsr qəbiristanlığı (Yusifbəyli kəndi) 149. Kahalar (Zilanlı kəndi) 150. Qırx ərşin quyu (Zilanlı kəndi) 151. Orta əsr qəbiristanlığı (Zor kəndi) 152. Qəcir qayası (Zor kəndi) 153. Qubadlı daş (Hal kəndi) 154. Pəhərə daş (Usuplu kəndi) 155. Koroğlu qalası (Əliquluuşağı) 156. Xırman piri (Qubadlı şəhəri) 157. Sığınacaq qala (Bşalahəsənli kəndi) 158. Sığınacaq qala (Zor kəndi) 159. Sandıq qəbir (Məmər kəndi) 160. Körpü (Mahmudlu kəndi) 161. Sınıq Məscid (Qarqışlaq kəndi) 162. Xırman yeri (Qubadlı şəhəri) 221 IV FƏSİL RAYONUN HİDRONİMLƏRİ Hələ qədim dövrdə insanlar çay, su, göl, dəniz və s. mənbələri olan yerlərdə məskunlaşmışlar. Su olan yerlərdə həmişə bolluq və yüksək həyat olmuş- dur. Ona görə də ulu babalar: “Harada su var, orada həyat var”- demişlər. Təsadüfi deyil ki, Qubadlı rayonunun ərazisindən axan iki böyük Bərgüşad və Həkəri çaylarının hövzələri daima yaşayış əraziləri olmuşdur. Rus alimi S.L.Mecnikov qeyd edir ki, qədim sivilizasiyanın yaranmasında çayların rolu böyük olmuşdur. (112.15) E.M.Mirzəyev yazır ki, çayın uzunluğu nə qədər çox olarsa, adı da bir o qədər qədim olar. (112.348) Onda bu fikrə gəlmək olar ki, çayın müəyyən axarında yaşayan tayfa adları çaya verilir. Doğrudan da, Bərgüşad çayının mənbəyindən mənsəbinə qədər olan ərazinin müəyyənləşdirsək, çayın adı dəyişilə- cək. Çay başlanğıcını Şərur, Dərələyəz, Zəngəzur dağı silsiləsindən götürür. İstiqamət uzandıqca adlar dəyişir: Əyri çay, Ulu çay, Üç çay, İlizin çay, Gorus çay, Bazar çay istiqamətində uzanır. Bərgüşad çay Həkəri çay ilə Qaralar kəndi yaxınlığındakı “Hindi- verd” burnunda birləşir. Həkəri adı ilə Araz çayına tökülür. 222 Bazar çay istiqamətində olan toponimlər Bazar kənd (Sisyan rayonu), Bazar çay (Zəngəzurun ən uzun və bol sulu çayı), Bazar çay (Sisyan rayonunda), kənd adı Bərgüşad istiqamətində Bərgüşad çay (Qubadlı rayonu), Bazar Məzrə (Sisyan rayonu kənd adı), Bərgüşad dağ silsiləsi (Qubadlı rayonu). Ərazidə Bazar tayfaları və Bərgüşad tayfaları yaşamışlar. Bərgüşad tayfalarının nəsillərindən olan- lar Qubadlı rayon mərkəzində yaşayırdılar. Su obyektləri çay, göl, arx, kuzə, kəhriz quyu, axmaz və s. Fiziki, kimyəvi, kimyəvi-coğrafi qurulu- şu və müxtəlif əlamətlərilə bir-birindən fərqlənirlər. Ona görə də su obyektlərinin adlarında çox vaxt onların xüsusiyyətləri nəzərə alınır. Şirin bulaq, Şor bulaq, Sarılıq bulaq, Qotur su, Turş su, Südlü bulaq, Ağ bulaq, Dərə çay. A.Qurbanov düzgün olaraq hidronimlərin yaranma tarixini iki yerə bölür: 1. Qədim və orta əsrlərdə yaranan etnohidro- nimlər. 2. Oğuz və Moğal-Türk tayfalarından yaranan etnohidronimlər. Həkəri çayı Laçın rayonu ərazisində Şəlvə çayı və Hocaz çayının birləşməsindən yaranır. Mıxtökən silsiləsindən 2580 m hündürlükdən öz başlanğıcını götürür. 40 km-dən sonra Zabux çayına qoşulur və zənginləşir. Kiçik Həkəri Muradxanlı kəndində Həkəriyə birləşir. 223 Ağa çayı, (Çayzəmi, Xocamsaxlı, Zor, Poladlı, Dəmirçilər kəndlərini keçib Bərgüşad çayına qovu- şur). Xallava çayı, Məmmədli çayı birləşib Qarqış- laq çayını yaradır və Bəxtiyarlı kəndinin ərazisində Bərgüşada qovuşur. Xələc dərəsi başlanğıcını Çar- daxlının bulaqlarından götürür. Hacılı dərəsindən keçərək Bərgüşad çayına qovuşur. Kiçik Həkəri başlanğıcını Basarat dərəsindən götürür. IV.1. Rayonun bulaqları Ağ bulaq (Armudlu kəndi), Quyubulaq (Aşağı Cibikli kəndi), Quşbulaq (Aşağı Cibikli kəndi), Vəli bulağı (Aşağı Cibikli kəndi), Dərə bulaq (Aşağı Xo- camsaxlı kəndi), Şırdanlı bulağı (Aşağı Xocamsaxlı kəndi), Mirhüseyn bulağı (Aşağı Xocamsaxlı kəndi), Kəklik bulaq (Aşağı Mollu kəndi), Ceyran bulağı (Aşağı Mollu kəndi), Sulu qobu (Aşağı Mollu kəndi), Əli bulağı (Başarat kəndi), Hatın çayı (Başarat kəndi), Çinarlı bulaq (Başarat kəndi), Quyu bulağı (Bəxtiyarlı kəndi), Qaranlıq bulağı (Cılfır kəndi), Abasqulu bulağı (Cılfır kəndi), Qısraq bulağı (Çar- daxlı kəndi), Ağ bulaq (Çardaxlı kəndi), Ehsan bulağı (Çardaxlı kəndi), Çinarlı bulaq (Çərəli kəndi), Dərə bulaq (Destahat kəndi), Mağal yeri bulağı (Dəmir- çilər), Sarılıq bulağı (Dəmirçilər kəndi), Arxaltı bulaq (Dəmirçilər kəndi), İncirli bulaq (Dəmirçilər kəndi), 224 Qarağaclıq bulağı (Diləli Müskanlı), Şərif bulağı (Dondarlı kəndi), Soyudlu kanal (Əfəndilər kəndi), Şirin bulaq (Məmər kəndi), Şah bulaq (Qaralar kəndi). Bəybulaq (Fərcan kəndi), Turşsu bulağı (Fərcan kəndi), Güllə bulağı (Göyərəbas kəndi), Quyu bulağı (Göyərcik kəndi), Akif bulağı (Göyərcik kəndi), Əli bulağı (Göyərcik kəndi), Quşçu bulağı (Göyərcik kəndi), Göyərəbas çay (Göyərcik kəndi), Muzla bu- lağı (Göyyal kəndi), Fındıqlı bulaq (Gürcülü kəndi), Söyüdlü bulaq (Gürcülü kəndi), Fəxrəddin bulağı (Hacılı kəndi), Abdulla bulağı (Hacılı kəndi), Sö- yüdlü bulağı (Hat kəndi), Hatın çayı (Hat kəndi), Həkəri çayı (Həkəri kəndi), Sulu daş (Həmzəli kəndi), Mürsəlin bulağı (Hərtiz kəndi), Kəhriz bu- lağı (Qaraqoyunlu kəndi), Həkəri çay (Qaralar kəndi), Əsgər bulağı (Xələc kəndi), Hacıqulu bulağı (Xələc kəndi), Zeynəb bulağı (Xələc kəndi), Şor bulaq (Xələc kəndi), Sulu dərə (Xəndək kəndi), Alı bulağı (Xıdırlı kəndi), Quzey bulağı (Xocahan kən- di), Sulu dərə (İşıqlı kəndi), Mahruzlu bulağı (Mahruzlu kəndi). Bərgüşad çayı (Qubadlı rayonu), Böyük göl (Qaralar kəndi), Kiçik göl (Qaralar kəndi), Abbaslı bulağı (Qiyaslı kəndi), Şor bulaq (Qiyaslı kəndi), Qubadlı kanalı (Qubadlı şəhəri), Kəklik bulağı (Ləpəheyranlı kəndi), Şirin bulaq (Mahmudlu kəndi), Yüklə 18,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|