Qulu məHƏRRƏMLİ

 

128 

D.j. üçün improvizasiya bacanğı xüsusilə vacibdir. 

Verilişlər canlı 

efirdə gedir və    d i - c e y dinləyicilərlə söhbət edir, 

onlann sual- 

larmı cavablandırır. 

      DİSKET (dissette) - hesablama qurğusunun başlıği 

üçün kəsiyi 

olan möhkəm üzlüklü elastik diskli kaset. 

      DİSKLƏRİ TƏMİZLƏYƏN CİHAZ (compact 

disk cleaning 

kit) - diskin üzərində oxumanı çətinləşdirən toz, 

barmaq izi, yağ və 

s. ləkələrin təmizlənməsi üçün işlədilən xüsusi disk. 

D.t.c. diski 20 

san.    ərzində təmizlədikdən sonra avtomatik olaraq 

dayanır.    Bəzi 

təmizləmə cihazlarında xüsusi maye və kağız vardır. 

      DİSKUSSİYA (discussion/debate) - hər    hansı   

bir    mübabisəli 

məsələnin    iclasda,    mətbuatda və    s.    azad,    açıq 

müzakirəsi. D. 

teleekran üçün ən cəlbedici janrlardan    biridir,   

çünki tamaşaçılann 

gözləri qarşısında müzakirə olunan məsələnin 

yaranması, inkişafı və 

məqsədə doğru irəliləyişi prosesini nümayiş etdirir. 

      DİSPETÇER      (controller)      -      redaksiyalarda     

hazırlanmış 

verilişlərin vaxth-vaxtmda efirə, yaxud    ekrana   

verilməsinə    görə 

məsuliyyət daşıyan şəxs. 

      DİSPLEY    (display) -    tabloda,    ekranda nəyi isə 

təsvir etmək; 

---

 

 

                                                               

129 

nümayiş, sərgi, vitrin. Daha geniş mənada, təsviri 

nümayiş etdirən 

vasitə, qurğu; verilmiş rəqəmlərdən nəticə çıxaran və 

nəticəni mətn, 

cədvəl,    çertyoj şəklində    kineskopda    göstərən 

cihaz.    Hər    hansı 

təsvirin elektrik işarələrini optik işarələrlə əvəz    edən 

sistem. Musiqi 

maqnitofonlannda    əsasən LCD-lərdən    (maye   

kristal    ekranlar) 

istifadə edihr. Burada saatla birgə radiokanal 

tezlikləri, proqramlar, 

"CD player" ilə bağlı göstəricilər də oxunur. 

      DİSPUT (public debate)    - vacib    elmi,    ədəbi,   

ictimai    və s. 

mövzuya dair açıq müzakirə. 

      DİSSEKTOR    (dissector) - ötürücü TV borusu. 

Bu boruda optik 

görüntü    (təsvir)    fotoelektron    çoxaldıcının   

köməyi    ilə    elektrik 

siqnalına çevrilir. 

      DİSSONANS (dissonance/discord)    -    1) tam,   

yaxud    yetərincə 

uzlaşmayan səslərin bir-birmi tamamlaması; 2) hər 

hansı bir şeydə 

uyarlığın olmaması, uzlaşmamaq, haçalanma. 

      DİSTORSİYA (distortion) -    girişdən daxil olan   

siqnalların 

çıxışda tam əldə edilməməsi, işlənmə    prosesində 

itkiyə    məruz 

qalması, xüsusən səs    güclənəndə    meydana gələn 

nöqsanlar. D. 

---

 

130 

zamanı nisbət    1/100-dən    az    olmalıdır.   

Obyektivin    sahəsinin 

kənarlanndakı və mərkəzindəki təsvirlərin müxtəlif 

miqyasda olması 

nəticəsində sahənin kənarlannda    əmələ gələn    düz 

xətlər əyilərək 

təhrif olunur. D. ucbatından kvadratın təsviri yastıq 

şəklini alır - 

y a s t ı q v a r i     t ə h r i f l ə r ,  yaxud çəlləklər - 

ç ə l l ə k v a r i  

t ə h r i f l ə r .  D. diafraqmanm vəziyyətindən asılı 

olur və linzanın 

qarşısmda, yaxud arxasında olan sadə linzalar üçün 

xeyli iti olur. 

      DİŞLİ    ÇARX (jagged drum) - xırda gözlükləri 

olan kinolentin 

fırlanmasına xidmət edən çarx. Bu çarxın dişlərinin 

forması, ölçüləri 

və yerləşdirilməsi    elə qurulmuşdur ki, dişlər    dəlikli   

qarmaqdan 

rahat, sıçrayışsız çıxaraq növbəti dəlikli qarmağa 

maneəsiz daxil ola 

bilir. 

      DtVİKAM (DVCAM) - videoyazı formatı.   

Xüsusi    olaraq B&I 

kompleks rəqəmli    sistemi üçün    Sony    şirkətinin   

mütəxəssisləri 

hazırlayırlar.    D. məişət    formatının 

modifikasiyasıdır. Formatlann 

əsas    fərqi bundan ibarətdir    ki,    yazı    cığırının eni 

1/4 dyümlük 

videolentdə    10-15 mkm-dək genişləndirilir. Bu, 

təsvirin keyfıyyə- 

---

 

 

                                                               

131 

tinin    lazımi    səviyyəyə çatdınlmasına və    peşəkar 

avadanlıqlarda 

montajm imkanlannın artmlmasına kömək edir. Digər 

məsələlərdə 

formatlar bənzərdir və bir-birini əvəz edə bilər. 

      DİZAYN    (design) - estetik    görkəmin   

qurulması,    layihələş- 

dirilməsi. Veriliş yazılan studiyanın bədii tərtibatı. 

      DİZAYNER (designer)    -    dizayn mütəxəssisi,   

bəzəkçi rəssam. 

Verilişlərin bədii    tərtibatı    və    ekran    təqdimatı ilə 

məşğul olan 

kompüter mütəxəssisi. 

      DOMEN    (domain) - EHM-də serverin   

kompüter toplusu və 

onlara qoşulmuş işçi stansiya (İS). Bəzi hallarda bir 

D.-də bir neçə 

server olur. Onlardan biri baş server, qalanları isə 

ehtiyat serveri və 

ya əsas servein məntiqi genişlənməsi rolunu oynayır. 

      DOZA    (dose/dosage)    -      verilişin   

strukturunda    müəyyən 

elementlərdən istifadənin təxmini ölçüsü. 

      DÖRD DİNAMİKLİ    SİSTEM (quadrophony)    -   

stereosəsi 

meydana    çıxaran sistem. Texnoloji cəhətdən daim 

cilalanan 4 ayrı 

kanallı, 4 dinamikli sistem. Stereonun 60    dərəcəlik   

səs yayılma 

bucağı    360    dərəcəyədək artrr. Yayımda 4 

amplifikator istifadə 

olunduğu kimi, yazıda da 4 mikrofona ehtiyac vardır. 

---