Ramiz Dəniz
Yüklə 3,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XXI fəsil. Əlacsız qalan konkitadorlar Araukaniyadan getməli olurlar
501 hücuma keçirlər. Bu döyüşə hazırlaşan araukanlar rəqibləri- nin bu cür kobud səhvə yol verəcəklərini gözləmirdilər. Uzun çəkməyən bu döyüşdə konkistadorlar darmadağın edilir və onlardan cəmi 6 nəfəri ağır məngənəni xatırladan, sıx mühasirəni yarmağa müvəffəq olurlar. Hindular əllərinə keçirdikləri bütün ərzaq ehtiyatını arabaların köməyi ilə Osorno vulkanı istiqamətində aparırlar. Həmin döyüşdə araukanlar 30 nəfərə yaxın döyüşçü itirdiklərindən düşmən- lərinin meyidləri toxunulmaz halda döyüş meydanında qalır. Araukanların bu uğurlu hücumu ispanlara ikiqat zərbə vurur; 19 nəfər əsgər öldürülmüş, bütün ərzaq ehtiyatı isə arabalar qarşı qənimət kimi düşmənin əlinə keçir. Bununla da “qanlı vadi”dəki konkistadorlar aclığa məruz qalırlar.
Araukaniyadan getməli olurlar
Əməliyyata yollanan süvari dəstəsi bir həftədən sonra heç bir müsbət nəticə əldə etmədən kor-peşman halda “qanlı vadi”yə qayıdır. Orada konkistadorlar arasında
502 yavaş-yavaş nizam-intizam pozulmağa başlayırdı. Aclıq və fəaliyyətsizlik onların psixologiyasına mənfi təsir göstərir və gərginlikdən öz hərəkətlərinə nəzarət edə bilmirlər. “Qanlı vadi”nin mühafizəsində duran konkistadorların əksəriyyəti bu torpaqda heç bir perspektivin olmadığını görub Araukaniyadan getməyi tələb edirlər. Çünki araukan- ların partizan taktikası onların hamısını təngə gətirmişdi. Gündüzlər gizlənir, gecələr isə hücum edirdilər. Ova çıxmağa imkan vermirdilər, açıq döyüşdən ümumiyyətlə boyun qaçırırdılar. Belə bir şəraitdə konkistadorlar əmin idilər ki, heç vaxt buradakı aborigenləri tam məğlubiyyətə uğrada bilməyəcəklər. Bu üsul ilə isə araukanlar bir-bir konkistadorları məhv edəcəklər. Məhz buna görə də onlar komandanlıqdan tələb etməyə başladılar ki, burada başla- nan mənasız müharibə dayandırılsın və hamı evlərinə buraxılsın. İş o yerə gəlib çatır ki, konkistadorlar hətta onlara verilən torpaq payından imtina edirlər. Onsuz da hin- dular burada məskunlaşan ispanlara rahat yaşamağa imkan verməyəcəklər. Bu amili komandanlıq da çox yaxşı başa düşürdü. Qraf Ferdinandın buraxdığı səhvlər bağışlanılmaz idi. O, ispan qılıncından yaxa qurtarmış araukanları lazımınca qiymətləndirə bilməmiş və Perudan bura yeni qüvvə gəlməmiş xeyli sayda konkistadorları ekspedisiyanın sıralarından tərxis etmişdir. Bundan əlavə qraf qış fəslindən
503 də səmərəli istifadə edə bilməmişdir. Dağlarda və meşələrdə gizlənən hindular daim tonqal qalayırdılar ki, qışın sərt soyuğuna tab gətirsinlər. Kiçik qruplu cəza dəstələri təşkil etməklə, onlar tonqalların vasitəsilə gedib hinduları tapa bilərdilər. Ən nəhayət isə qraf peşəkar döyüşçulərin təcrübəsiz döyüşçülər ilə əvəz olunmasına öz razılığını bildirmişdir. Hindu kasikləri ispanların buraxdıqları səhvləri çoxdan nəzərə almışdı və işğalçıları öz ölkələrindən qovmaq üçün bütün imkanlarından istifadə etmişdilər. İndi isə konkista- dorların sırasında baş verən sarsıntıdan və çaşqınlıqdan agah olaraq təbliğat mexanizmini işə saldılar. Kasiklər məsafəli rabitədən istifadə edərək ispanlara bildirdilər ki, “qanlı vadi” təcavüzkarlardan azad edilməsə, istehkamda- kılar ciddi mühasirə halqası ilə əhatə olunacaq və qısa müddət ərzində həm aclıqdan, həm də hinduların hücumu nəticəsində məhv
ediləcəklər. Bura yığışan əsgərlərin əksəriyyəti təcrübəsiz olsa da, onların qeyrətinə söz ola bilməzdi. Lakin fəaliyyətsizlikdən və düşmənlə üz-üzə gəlməməkdə onların daxili aləmində ruh duşgünlüyu əmələ gəlmişdir. Qraf Ferdinand bütün bu amilləri çox yaxşı anlayırdı. O, kasiklərə bildirdi ki, hindular qardaşlıq qəbristanlığında basdırılan döyüşçülərin məzarlarına toxun- masalar, ispanlar “qanlı vadi”ni tərk etməyə hazırdılar.
504 Müsbət cavab alandan sonra qraf Araukaniyaya gətirilən bütün qüvvələrini Anqud körfəzi sahilində yerləşən fortda cəmləşdirdi. Hazırda konkistadorlar, vaxtı ilə polkovnik Alonsonun bu ölkədə yaratdığı dörd sektordan yalnız birinə nəzarət edirdilər, o da ki, qismən. Araukanların döyüşkən dəstələri fortun sərhədinədək gəlib, burada kəşfiyyat işləri ilə məşğul olurdular. İspanların gördükləri bütün işlər onların diqqət mərkəzində idi. Ərzaq ehtiyatının istifadə olunmasına qənaətlə yanaşan döyüşçülər fortun möhkəmlənməsi
üçün heç bir tikinti işlərində işləmək istəmirdilər. Onların yalnız bir istəyi vardı, o da ki, Araukaniyanı tezliklə tərk etmək. Konkistadorların istək və tələblərinə birtəhər sinə gərən qraf Ferdinand da bir rəis kimi fortda boş-bekar oturmurdu. O, ölkənin içərilərinə iki dəstədən ibarət kəşfiyyatçılar göndərdi. Kəşfiyyatçılardan alınan məlumata görə silahlı araukanların sayı 300 nəfərdən çox idi. Bu rəqəm qraf üçün heç də real rəqəm kimi sayılmırdı. Çünki hamı bir nəfərə kimi bilirdi ki, araukanların tərkibində 150 nəfərə kimi döyüşçü var. Sonradan kəşfiyyatçılar təyin edirlər ki, Araukaniyadakı döyüşçülərin sırası Çiloe adasından gələn döyüşçülərin sayı ilə genişlənirdi. Bunun qarşısı alınmasa, araukanlar qısa bir müddət ərzində böyük bir qoşun toplamağa müəssər olacaqlar. Qraf Ferdinand Çiloe adasına Yüklə 3,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|