Rasim gəNZƏLİ qizil türkləRDƏN
Yüklə 9,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
113 nağıllardan qopub gələn mif varlıqlar timsalında təsəvvür edirdi. Uçağımız endi yerə Bişkek hava limanında, Manas dədə qarşıladı bizi səhər dumanında. Yalnız ozan deyil, Manas bir ulusa başçıdı. Qopuzuyla, nəğməsiylə o da bir savaşçıdı. O tarixi görüşə qədər Manas yurdu qırğız ellərində çox olmuşdu. Ancaq onun Qırğızıstanla yaxın təmasının da ayrıca bir tarixçəsi vardı. Ankarada keçirilən uluslararası bir şöləndə Qırğızıstanın xalq şairi, Qırğızıstan Yazıçılar Birliyinin sədri Nadırbek Alımbekovla yaxın münasibəti yaranmışdı. Belə tədbirlərdə bütün iştirakçılar bir-birinə yaxın münasibətdə olur, görüşlər, tanışlıqlar yaranır. O şöləndə Nadırbek Alımbekov Elçin müəllimi çox özünə cəzb eləmişdi. Bu adam olduqca ağıllı, səriştəli, səbirli, qeyrətli və millətinə, etnosuna bağlı bir şəxs kimi Elçin müəllimin qəlbində özünə yer eləmişdi. Və bu qarşılıqlı hörmət, etiram sonda dostluğa çevrilmişdi. Bundan sonra Elçin müəllim onun kitablarını çap edərək yaymış, Azərbaycan oxucusuna onu yaxından tanıtmışdı. Hətta İranda olan yaxın dostu Əli Daşqının vasitəsi ilə Nadirbek xocanın kitabını Tehranda fars dilində çap elətdirmişdi. Nadirbek Alimbekov da Elçin İsgəndərə borclu qalmamışdı. Onun bir neçə kitabını Bişkekdə qırğız dilində çap etdirərək, qırğız oxucularının ixtiyarına vermişdi. Bu əlaqələrin davamında Nadırbek tez- tez Bakıya gəlir, Elçin müəllimin qonağı olur, ədəbi 114 dairələrlə görüşlər keçirir, onu da vaxtaşırı Qırğızıstana dəvət edirdi. Təsadüfü deyildi ki, 2005-ci ildə qırğız milli yazarlar mükafatı da Elçin İsgəndərə təqdim olunmuşdu. Nadırbek Alımbekov ümumən Orta Asiya respublikalarında çox böyük nüfuza malik şəxslərdən biri sayılırdı. Elçin müəllimlə yaranan yaxın münasibətdən sonra Nadirbek vasitəsi ilə Elçin müəllimin kitabları bütün Orta Asiya respublikalarında çap edildi. İndi demək olar ki, o respublikaların hamısında Elçin İsgəndəri tanıyır və ona ehtiram bəsləyirdilər. Elə bu sıx əlaqələrin, görüşlərin keçirildiyi vaxtlarda dahi yazar Çingiz Aytmatov Bişkekə gəlir. Bir neçə günlük istirahət günlərində Nadirbek Alimbekov və Muxtar Şaxanovla görüşlərində söhbət Elçin İsgəndərdən düşür... Yenə bir haşiyə: Çingiz Aytmatovun Azərbaycanda ən yaxın adamı Şahmar Əkbərzadə idi. Şahmar bəyin vasitəsi ilə dahi yazar Bəxtiyar Vahabzadə ilə də dostlaşmışdı. Şahmar Əkbərzadə ilə Çingiz ağanın münasibətlərindəki yaxınlıq onların ailələrinə də sirayət eləmişdi. Onlar bir-birinə qonaq gedib- gəlir, xanımları bacılıq münasibəti saxlayır, Şahmar Əkbərzadənin övladları Çingiz Aytmatova əmi deyə müraciət edirdilər... Elçin İsgəndərin kitabları ilə tanış olan Çingiz Aytmatov o kitabları özü ilə götürür və onun haqqında bir söz demədən avropaya, iş yerinə qayıdır. Bu yerdə Elçin İsgəndərin öz dilindən çıxan sözləri eşitmək maraqlı olardı:- “Adətim üzrə işdə oturmuşdum. Beynimdə yeni poemamın motivlərini düşünürdüm. Bu vaxt şəhər telefonuma zəng gəldi. Dəstəyi götürdüm. Zəng edən şəxs Qırğızıstan Respublikasının Fransa və Belçikadakı 115 səfirliyinin mədəniyyət üzrə attaşesi İsimbayev idi. O, mənə özünü tanıdandan sonra Çingiz Aytmatovun mənimlə danışmaq istədiyini dedi. Bir anlıq özümü itirdim. Dünya şöhrətli yazarın mənimlə danışmaq istəməsi mənim üçün çox gözlənilməz idi. Təklifin onun tərəfdən gəlməsi isə bu gözlənilməzliyi bir az da qabardırdı. Çox səmimi danışığımız oldu. Mənimlə neçə ilin tanışları kimi söhbətləşdi. Hələ zarafatından da qalmadı. Çox pafoslu və gur səsiylə məni Belçikaya “razborka”ya çağırdı: -Mən bilirəm ki, vətənim Qırğızıstanda, ümumən Orta Asiyada ən populyar yazar mən Çingiz Aytmatovam. İndi sən istəyirsən bu populyarlığı əlimdən alb, ön sıraya keçəsən? Ona görə səni Belçikaya, “razborka”ya dəvət edirəm. Sənəd-filan işləri düzülüb-qoşulandan sonra Elçin İsgəndər bir həftəliyə Belçikaya yollandı. Dahi Çingiz Aytmatovun dəvəti ilə bir həftə orada qalacaq, Çingiz ağa və başqa dəyərli bilim adamları, ədəbiyyat və sənət adamları ilə görüşlər keçirəcəkdi. Elçin müəllim getmirdi Belçikaya, sözün həqiqi mənasında qanad açıb uçurdu. Və ucalıqda, Tanrıya bir az da yaxın olan yerdə mələklər qulağına Çingiz ağa haqqında nəğmələr pıçıldayırdılar. Yolumuz, yönümüz bir, Dilimiz, dinimiz bir, Bu gecə röyama gir Manas oğlu Çingiz ağa. Yəhərlədin ağ atını, Tarixə yazdın adını... Gördüm bəyaz qanadını 116 Manas oğlu Çingiz ağa. Ala-too düşdü yada, O dağlara canım fəda. De bitməzmi bu qan-qada Manas oğlu Çingiz ağa?! Çingiz ağa ilə keçirilən bir həftəlik Belçika görüşü də Rauf Denktaşla olan görüş kimi Elçin müəllimin yaddaş telinə əbədilik həkk olundu. İctimai-siyasi söhbətlər, ədəbiyyat gəlişmələri, türk birliyi məsələsi bu görüşün əsas qayəsini təşkil elədi. Söhbət əsnasında Elçin müəllim maraqlı bir ideya səsləndirdi. -Çingiz ağa, biz bayaqdan türk birliyindən, Turan savaşından danışırıq. Ancaq hansı dildə? Rus dilində. Çünki mən qırğız dilini, Siz isə Azərbaycan türkcəsini bilmirsiniz. Bunun üçün nə etmək lazımdır? Mənə elə gəlir ki, ortaq türk dili və əlifbasının yaradılmasının vaxtıdır. Düzdür, bu haqda ara-sıra söhbətlər olur. Lakin real işə gələndə ortada bir nəsnə görünmür. Biz bunu etməyi bacarsaq, elə bilirəm, tarixə ən böyük töhfəmizi vermiş olarıq. Bu fikir Çingiz Aytmatov üçün də cəlbedici göründü. Amma... Yeri gəlmişkən, öz subyektiv fikrimi sizlərə bildirməkdən özümü saxlaya bilmirəm. Bəlkə də mənim bu fikrimə təpki verənlər olacaq. Hələ əlini masanın üstünə çırpıb, etiraz edənlər də tapılacaq. Ancaq mən bu fikrimdə qərarlıyam, dünən də belə düşünmüşəm, bu gün də belə düşünürəm. Çingiz Aytmatov kimi dahi yazarın siyasət meydanına daxil olması, mənim fikrimcə düzgün deyildi. Çünki İsa Muğannanın da qeyd elədiyi kimi siyasət Ağİşığı, yəni həqiqəti yeyir. Həqiqət yeyiləndə isə ortada yalanlar, həqiqət Yüklə 9,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|