Tamsillar
Heyvanlar dastalanib uzaqlaşmışdılar, har bölüK meşanin bir
ucqarına çaKilmişdi, yeyib yatırdılar.
Bir gün meşaya arıq bir TülKü galib çıxır. Bu tülKü candan
ela düşübmüş Ki, yeriyanda bazan yıxılırmış. Şira yaxınlaşanda da
Kallamayallaq aşır.
Şir soruşur:
- Bizim mamlaKatdansan?
TülKü deyir:
- Xeyr, şah sağ olsun, Palangin vilayatindanam . Palang taK
ca öz naslina-KÖKÜna ağ gün verib, biziari gözdan salıb, bizlarin içi
nin an diribaşı, caniısı manarn Ki, sizi deyib galmişam .
Bu zaman o ra bir at da galib çıxır. Atı göran şirin göz la ri iri
lir, TüKlari biz-biz olur, quyruğunu düppadüz düzaldir, sonra Şir
na ra çaKib atın üzarina atılır, atı parçalayı b TülKüya deyir:
- Man toxam, bunu sandan ötrü dağıtdım, ye.
TülKü doyunca yeyandan sonra Şiri tariflayir:
- Şah sağ olsun, san nara çaKanda yaman qorxdum, az qaldı
ürayim qopsun, canımda can olsaydı qaçardım, ilim-ilim itardim .
Sanin gözlarin böyüyanda, tüKlarin biz-biz olanda, quyruğun düp
padüz düzalanda, az qaldı bağrım yarılsın. Bizim Palangda bela hü
narliK hardaydı. . . Bir dafa lovğalandı, dedi, qollarımı zancirla bağ
layın, onu qırıq-qırıq eylayim.
Ayı dedi :
- Özündan basma, at bağırsağını qıra bilsan, inanararn Ki,
güclüsan.
Palang razılaşdı, Ayı bir atı basdı, qarnını cırıb bağırsaqları
nı çıxartdı. Palangin qolların baA"ırsaqla sarıdı.
Ayı ona dedi:
- Qoy qurusun, hala dayma. Hünar onun qurumuşunu qır
maqdır.
Bağırsaq iKi güna qurudu. Palang na qadar güc verdisa, onu
qıra bilmadi.
TülKünün bü söhbatini eşidan Şir Palangin bivecliyina güldü .
Dedi:
- Gatir at bağırsağı ila qollarımı-qılçalarımı bağla. Palang iKi
gün gözlamişdi, man lap üç gün gözlayaram, qoy quruyub qaxaca
dönsün.
TülKü onun qollarını-qıçlarını ba�ırsaqla sarıyır. Atın atindan
yeyib üç gün Kef elayir, heç nadan qorxmur, bilir Ki, şahın yanın
da onun xatrina dayan olmayacaq.
530
Azarbaycan şifahi xalq adabiyyatı antologiyası
Vaxt galib çatır. Şir na qadar çalışırsa, qollarındaKı qılçaların
daKı quru bağırsağı qıra bilmir. Nara çaKdiKca, güc verdiKca ba
ğırsaq darisini Kasib sümüyünda dayanır.
Şir TülKüya deyir:
- Gal aç mani.
TülKü onun arxa tarafina Keçir, istayir Şi ri parçalası n, amma
qorxur Ki, qanrılıb, geri dönüb birca dafa ağzını açsa, TülKü Şirin
dişiarindan salamat qurtarmaz .
TülKÜ deyir:
- Düyün düşüb, manda hanı o dırnaq? .. Qoy görüm Kimi ta
pıram, gatirim, biza KÖmaK elasin.
TülKü aKilir Ki, Şir bela çox qala bilmaz , hirsi başına vuracaq,
ürayi partlayacaq, bir müfta yem da mana qalar, bunu da yeyaram
özüma galaram .
TülKü uzaqlaşan Kimi bir Kasayan galir, bağırsaqları doğra
yıb, Şirin qollarını, qılçalarını açır.
Şir dardan qurtaran Kimi qaçmağa başlayır. Onu göranlar so-
ruşurlar:
- HöKmdar, hara bela?
Şir onlara cavab verir:
- Bir mamlaKatda Ki, Şirin al-qolunu bağlayan TülKü, açanı
da Siçan ola - oradan qaçmaq lazımdır.
TülKü va Çaqqal
Bir arıq, aldan düşmüş TülKü meşani boş, Kirnsasiz görüb özü
nü oranın şah ı e lan edir. Meşada gazmaya başlayır, istayir ma mla
Katina har hamcinsdan çağırsın , onlara desin, manim şahlığımda
heç nadan çaKinmayin, istadiyiniz Kimi yaşayın, ömür sürün .
Bu vaxt bir Çaqqalla rastlaşır. Baxır Ki, Çaqqal da onun bu
raya galdiyi gü ndadir - qılçaları dolaşır, ona deyir:
- O atı bu saat dağıdaram , san da yeyib KÖKalarsan . Amma
ma na yaxşı fiKir ver.
TülKü bela deyib gözlarini baraldir, çaqqaldan soruşur:
- Gözlarim irildimi?
Çaqqalda da az yox imiş, bilir Ki, TülKü şir yerişi yerimaK is
tayir, ham onu tarifa tutub ölüma vermaK istayir, ham da fiKirla
şir Ki, TülKü b uranın padşahıdır, xatri mandan ni ya qırıq olsun?
Deyir:
- Yaman irildi.
TülKü tüKlarini qabartmağa çalışır, laKin taK biri da diK dur-
Tamsillar
5 3 1
m ur, Çaqqaldan ye na soruşur:
- TüKlarin biz-biz oldumu?
Çaqqal cavab verir:
- Oldu, yaman oldu .
TülKü quyruğunu ox Kimi düzaldir, xabar alır:
- Quyruğun düppadüz düzaldimi?
Çaqqal deyir:
- Yaman d üzaldi.
TülKü Çaqqala qabaqcadan üraK-diraK verir:
- Natam sani qorxuzmasın, bu saat atın cırımını çıxardacam ,
san da doyunca yeyacaKsan .
TülKü "nara" çaRanda Çaqqalın gülmayi tu tur, çü nK i hamişa
Ki Kimica vaKKildayir, özünü atın üsta atır. At tapiKla vurub onu
öldürür.
Çaqqal ona yaxınlaşıb deyir:
- Ay TülKÜ, sağlığında sadaladıqlarının hamısı indi sanda
var: gözlarin barala qalıb, tüKlarin biz-biz olub, quyruğun da düp
padüz düzalib. Özünü başqasına oxşadanların axırını bela gördüm.
Kasib sanayırlar
Kirpi gördü Ki, dovşanların qaçhaqaçı düşüb. Qaçmaqda olan
dovşanların birindan soruşdu :
- Qonşu, bu na qaçhaqaçdı?
Taza höKmdar amr verib, üç qulağı olanların qulaqlarını Ka-
sirlar.
Ki rp i :
- Sizin Ki, qulağınız üç deyil , iKidir.
Bala buradadır Ki, heyvanların qulaqlarını Kasib, sonra sayır-
lar.
Man carçıyam
Xoruzla Tu la dostlaşmışdı. Onlar har ye ra bir gedib-galirdilar.
Xoruz eşitmişdi Ki, meşada bir tülKü var, har geca bir Kanda galir,
fara-beça, toyuq-xoruz boğazlayılı aparır. Xoruz dostu Tulaya dedi
Ki, bir geca yatmasın, o TülKünün darsini versin.
Onlar sözlaşib Kanddan çıxdılar, meşaya galdilar.
Xoruz bir hündür ağacın başına qalxdı, Tula isa o ağacdan
xeyli aralıdaKI Kolluğa girib gözladi .
Xoruz dalbadal neça dafa banladı.
Onun sasini eşidan TülKü fiKirlaşdi Ki, allahım verib, Xoruz
Dostları ilə paylaş: |