Redaksiya şurasi misir Mardanov

Sanamalar 

Firangiz . 

Doqquz , 

on, 

qırmızı  don . 

Bir,  iKi 

Bir,  iKi, 

Bülbül  taKi . 

Candan  baha, 

Başım  dağa. 

Hop-hop  hoppan 

Qızıl  tap . 

Kimsada  yox , 

Manda  çox . 

Mansa  bu  gün , 

Sünbüla  galdim . 

Sünbüllar  açmış 

Zar-zancafil , 

Dınqıl ,  qınqıl . 

Sansa  çınqıl . 

Bir,  iKi 

Bir,  iKi 

BildirKi, 

Üç ,   dörd 

Qapını  ört . 

Beş ,  altı 

Daşaltı . 

Altıda  alma, 

Yeddida  bölma, 

SaKKizda  sarça, 

Doqquzda  dolça 

Ona  oraq, 

On  bira  qonaq, 

Pappa  qağa 

Galdi  biza 

TapiKnan  vurdum 

Dombalaq  uçdu . 

Mırt,  mırt 

Mırt ,  mırt 

Adın  na? 

- Balqabağ . 

3 5 5  

---

356 

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

Evlansana? 

- Galan  yox . 

Dillansana? 

- Qoyan  yox . 

İstasana? 

- Veran  yox . 

Oynasana? 

- Çalan  yox . 

- Yerin  hara? 

- Samanlıq. 

- Saman  yeginan . 

- Qarnım  tox . 

- Onda  çaKil , 

- Gendan  bax . 

Qatar  gedir 

Qatar  gedir  sola,  sağa, 

Çınqıl  düşür bizim  dağa, 

amim  oğlu,  Sultan  ağa, 

Galin  gedaK  oynamağa, 

Oynamağın  vaxtıdı , 

Qızılgülün  taxtıdı , 

Ix ,   nıx ,   çıx . 

dKil-baKil 

aKil-baKil  quş  idi , 

Ağaca  qonmuş  idi . 

Getdim  onu  tutmağa, 

O  m ani  tutmuş  idi; 

Meydana  salmış  idi . 

Meydanın  ağacları, 

Dan  gatirir  quşları . 

Çapar  çaKdim ,  yol  açdım , 

Qızıl  güla  dolaşdım . 

Bir  dasta  gül  darmamiş , 

Nanasi  galdi ,  man  qaçdım . 

İKi  dana

, 

ha  iKi  dana 

İKi  dana,  ha  iKi  dana, 

İKi  dana  bir  quş  idi . 

Ağaca  qonmuş  idi, 

Bay  oğlu  görmüş  idi , 

Oxuyla  vurmuş  idi, 

Oxundan  man  bezaram , 

Katan  KÖynaK  yararam . 

---

Sanamalar 

Katan  KÖynaK  mil-mili 

Mil- mili  urum  idi . 

Urumdan  galan  atlar, 

Ağzında  ilan  çatlar, 

Çatını  verdim  quşa, 

Quş  mana  qanad  verdi . 

Qanadlandım  uçmağa 

Haqq  qapısın  açmağa. 

Bir,  iKi 

Bir ,  iKi  dingildan , 

Anasının  ilKindan . 

Çıxdım  örüK  dalına, 

Baxdım  şahar  yoluna. 

Gördüm  galir  on  dava, 

Man  birina  minmadim, 

Ablamgila  galmadim 

Abiarn  plov  bişirmiş , 

lçina  siçan  düşmüş . 

Siçan  on  beş  yaşında, 

Qızıl  güllar  başında . 

Bu  dolarndan  Kim  çıxdı, 

Qızıl  saçlı  qız  çıxdı . 

Sıradan  çıx 

Şap-şapım  şappıldadı, 

Atlar  qaçıb  tappıldadı . 

Qoyunlarım  qapıdadı 

Olma  qotur 

San  otur. 

Kürayina  vurum  mıx , 

Tez  ol ,  san  sıradan  çıx . 

Bira - bira 

Bira  - bira, 

İKiya  - iyna. 

Üça  - ÜZÜK , 

Dörda  - döşaK, 

Beşa  - beşi K, 

Altıya  - alma, 

Yeddiya  - yemiş . 

SaKKİza  - sarça, 

Doqquza  - dolça, 

Ona - oraq 

Yarıına  qonaq, 

357 

---

3 58 

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

Galin  gedaK , 

Hasan  bayin 

Evin  yaraq. 

EKii-meKli 

EKli-meKli, 

Malıla bicon . 

Malıla  bicon 

Dar  bicon. 

Alan  bulan, 

Şalan  bulan 

Pas . 

Biri  bizda 

Biri  bizda , 

İKisi  sizda, 

Üçü  üzda, 

Dördü  düzda . 

Beşi  hasta , 

Altısı  asta . 

Yeddisi  yüzda, 

SaKRizi  sasda . 

Doqquzu  dasta , 

Onu - sonu . 

Başa  vur  çaKil , 

Dur  burdan  aKil! 

di,  al,  apanaK 

al ,  al  apanaK , 

aldan  çıxdı  KapanaK . 

Kapanayin  yarısı , 

Yumurtanın  sarısı . 

Yumurtalar  lıindadi , 

alda  durmaz  gündadi . 

Künda  tandir  içinda, 

Tandir  Kandir  içinda . 

Kandiri  ver  çarçiya, 

Çarçi  satsın  çapiya . 

ÇapiK  çalan  darğadı , 

Burda  duran  qarğadı . 

---

O

YUNL

AR 

---

---

Oyunlar/ 

36 1 

Qalandar 

Qalandar  oyununa  hazır  olan  uşaqlar  bir  nafari  oyun  başçısı 

seçirlar .  Oyun  başçısı  seçilandan  sonra  uşaqları  sıraya  düz ür va  bir 

turna  başda  durana  verirlar . 

Başçı  özü  nisbatan  uca  yera  çıxıb  nazarda  tutmuş  bir  quşu ,  ya 

bir  heyvanı  haraKatlarİ  ila  uşaqlara  nişan  verib  söylayir: 

Bir  quşum  var buxartana, 

Qalandar,  ay qalandar . 

Dimdiyi  var  buxartana, 

Qalandar,  ay  qalandar . 

Su  içar  buxartana, 

Qalandar,  ay qalandar. 

Gözlari  var  buxartana, 

Qalandar,  ay  qalandar . 

Qanadları  buxartana, 

Qalandar,  ay  qalandar . 

Başı  manim ,  ayağı  sizin  tapın  göraK .  Uşaqlar  növba  ila  cavab 

vermalidir lar .  Har  Kas  öz  ağlına  galan  bir  şeya  oxşadar  va  deyar. 

Düz  demayan  şaxs  turnanı  yanındaKına  vermalidir. 

Har Kas  düz  desa  oyunun  başçısı  deyar :  "palan" . 

o 

vaxt  tapan  turna  ila  o  biri  uşaqları  döyar.  agar  başçı  desa 

"yalan"  uşaqlar  çalışırlar  turnanı  tapandan  alsınlar  va  onu  tutsun­

lar.  O  da  çalışır  Ki,  başçının  yanına  özünü  çatdırsın.  O,  başçının  ya­

nına çatandan sonra  oyunun dövrasi  qurtarır,  tazadan oyun  başlanır. 

Usta  şagird 

Bu  oyunda on-on beş  nafar  uşaq  iştiraK  edir.  Onlardan biri  us­

ta olur.  Usta  uşaqlardan  birini  çağırıb  aliyla bağlayır  va bir  nafara 

deyir  galib  onun  dalından  vursun . 

U şaq  galib  vurandan  sonra  astaca  geri  çaKilir.  Sonra  usta  so­

ruşar: 

- Ay  canım  şagird,  ay  gözüm  şagird,  sani  Kim  vurdu,  Kim 

gördü? 

Şagird  cavab  verar: 

- Ay  canım  usta,  ay  gözüm  usta,  mani  o  vurdu ,  siz  gördüz .  

agar  düz  desa  usta  deyar : 

- Ay  baraKallah ,   yüz  baraKallah!  Sani  o  vurdu ,  biz  gördüK .  

Sonra  özga  bir  uşağın  gözlarini bağlar.  agar  düz  demasa  usta  deyar: 

- Ay  Kor  olasan  sani .  Bu  vurdu ,  biz  gördüK .   Sonra  özga  bir 

uşağın  gözlarini  bağlar .  agar  düz  demasa  usta  deyar : 

- Ay  Kor  olasan ,  Kor  olasan  sani .  Bu  vurdu,  biz  gördüK .  Bu 

sözlari  bütün  uşaqlar  taKrar  edarlar  va  oyun  saatlarla  davam  ed ar. 

---