Reja: Kirish Asosiy qism

YaIM
6500
Amortizatsiya ajratmalari	500
Korporatsiyalarning taqsimlanmagan foydasi	300
Ijtimoiy sug’urta to’lovlari	320
Transfert to’lovlari	500
Korporatsiyalar foydasiga soliqlar	120
Shaxsiy soliqlar	610
Biznesga egri soliqlar	400

5.Quyidagi ma’lumotlardan foydalanib, yalpi ichki mahsulot va shaxsiy

ixtiyoridagi daromadni aniqlang?
Shaxsiy iste’mol xarajatlari 245
Transfert to’lovlari 12
Ijara haqi 14
Amortizatsiya 27
Ijtimoiy sug’urta badallari 13
Mulkdan olinadigan daromad 31
Sof eksport 3

Dividentlar	16
Yollanma ishchilarning ish haqisi	221
Biznesga egri soliqlar	18
Korporatsiyalarning taqsimlanmagan foydasi	21
Yakka tartibdagi soliqlar	26
Korporatsiyalar foydasiga soliq	19
Tovar va xizmatlarni davlat xaridi	72
Sof xususiy ichki investitsiyalar	33

6. Faraz qilaylik, 3 xil ne’mat ishlab chiqarilmoqda va iste’mol

qilinmoqda. Jadvalda ularning har birini miqdori va bir birligining narxi 2 yil
uchun berilgan. Laspeyres indeksini, Paashe indeksini va Fisher indeksini
hisoblang (2012 yil-asos qilib olingan yil).

Yillar	2012 yil	2013 yil
narx	miqdor	narx	miqdor
Bug’doy	10	10	15	8
Paxta	27	6	24	7
Avtomobil	655	3	425	5

7. Iqtisodiyotda 3 tovar ishlab chiqariladi va iste’mol qilinadi.

Jadvalda ularning ikki yildagi miqdori va narxi ko’rsatilgan. YaIM
deflyatorini va iste’mol narxlari indeksini aniqlang.

Yillar	2012 yil	2013 yil
narx	miqdor	narx	miqdor
Soatlar	20	15	25	12
Futbolkalar	10	25	8	30
Sovutgichlar	750	5	950	8

Xulosa
Makroiqtisodiy tahlilda YAIM, YAMD, SIM, SMD, SHD, SHTD, YAMTD,
C ,S, INI,YAIM deflyatori kabi kо’rsatkichlardan foydalaniladi.
YAIM - mamlakat rezidentlari tomonidan ma‘lum muddat davomida ishlab
chiqarilgan pirovard tovarlar va xizmatlar bozor baholarininng umumiy
yig’indisidan iborat.
YAIMni hisoblashning ishlab chiqarish, yakuniy iste‘mol va taqsimot usulari
mavjud bо’lib, ulardan dastlabki ikki turi keng qо’llaniladi.
YAIMni hisoblashda bir qiymatni ikki qayta hisoblashga yо’l qо’ymaslik
uchun uni qо’shilgan qiymatlar yig’indisi kо’rinishida hisoblanadi. Bu usul
YAIMni hisoblashning ishlab chiqarish usuli deyiladi.
YAIMni xarajatlar kо’rinishida tо’rt guruhdagi xarajatlar - iste‘mol,
investitsiya, davlat xaridi va sof eksport xarajatlari yig’indisi orqali hisoblanadi.
Har uchala usulda hisoblangan YAIM kо’rsatkichi hajmi statistik xatolar
istisno etilganda о’zaro teng bо’ladi.
Milliy hisobchilik tizimining barcha kо’rsatkichlarini hisoblashning uslubiy
bazasi bitta bо’lgani uchun ularni о’zaro taqqoslash imkoni mavjud.
Makroiqtisodiy tahlilda YAIM kо’rsatkichi bilan birgaYAMd kо’rsatkichidan
ham foydalaniladi. YAMD - mamlakat rezidentlari tomonidan, mamlakatda va
mamlakat tashqarisida, ishlab chiqarishda ishtirok etish va mulkdan olgan
boshlang’ich daromadlari yig’indisidir.
Soddalik uchun YAIM yalpi ishlab chiqarish, YAMD esa yalpi daromad deb
ham yuritiladi.
Nominal YAIM yakuniy tovarlar va xizmatlar hajmini joriy narxlarda, real
YAIM esa doimiy narxlarda baholaydi. Shunday qilib, real YAMM hajmi faqatgina
ishlab chiqarish hajmi о’sishi bilan oshadi, nominal YAMM esa tovar va xizmatlar
baho darajasining о’sishi natijasida ham oshishi mumkin. Milliy ishlab chiqarish va
daromad hajmining real о’zgarishini aniqlash uchun baholar indekslaridan: YAIM
deflyatori va INI kо’rsatkichlaridan foydalaniladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. O‘zbekiston Respublikasining 2011 yilgi asosiy makroiqtisodiy
ko‘rsatkichlari prognozi va davlat budjeti parametlari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining qarori.
PQ-1449-son 24. 12. 2010.
2. “O‘zbekiston Respublikasining 2012 yilgi asosiy makroiqtisodiy
ko‘rsatkichlari prognozi va davlat budjeti parametlari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining qarori.
PQ-1675-son 30. 12. 2011.
3. “O‘zbekiston Respublikasining 2013 yilgi asosiy makroiqtisodiy
ko‘rsatkichlari prognozi va davlat budjeti parametlari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining qarori.
PQ-1887-son 25. 12. 2012.
4. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. Sh.M.
Mirziyoyev. Toshkent “O‘zbekiston” NMIU, 2017. – 488 bet
5. O. G’aybullayev. U,O’raqov “Ozbekiston Respublikasida budjet tizimi va
jarayoni”. Toshkent -2015
6. Vahobov A. , T. Malikov “Moliya: umumnazariy masalalar” o'quv
qo'llanma Toshkent, “IQTISOD-MOLIYA”, 2008 y
7. Usmonova M. A. O‘zbekistonda ijtimoiy himoya: fuqarolik huquqiy
jihatlari. Monografiya. T, 2005
8. O‘zbekiston Respublikasining “Budjet kodeksi” T. 2013 yil 26-dekabr.
9. O‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. I.A.Karimov. 1992-1993-
yillardagi nutqlar to‘plami. 202 bet.
10.Промышленность Узбекистана 2011. Статический сборник. Ташкент – 2011
11.Промышленность Узбекистана 2013. Статический сборник. Ташкент –2013
12.O‘zbekiston sanoati. Statistik to‘plam. Toshkent -2014, 2015, 2016-yillardagi
nashrlari.
13.O‘zbekiston hududlarining yillik statistik to‘plami. Toshkent – 2015.
14.Статистический ежегодник регионов Узбекистана 2006, 2008, 2010.
15.O‘zbekiston raqamlarda. Toshkent -2015