doğmaları sakitləşdirmək,onların kədərini azaltmaq,öləni azad
etmək.Can vermə ilə bağlı bu kitabda deyilir:”Can verənin ölümdən
əvvəlki an olan vəziyyətindən onun ölümdən sonra daxil olduğu
varlıq və ya qeyri-varlıq vəziyyəti asılı olur”.Kitabda ean verənə
məsləhət görülür ki,’’bütün hisslərin qapısını bağlayıb yalnız
ürəkdən Allah haqqında düşünmək lazımdır-onda ölən ən yüksək
yolla gedəcəkdir”.”Əqlin aydınlığını saxla,fikrini heç nəyə
yaymdırma,sakit ol.Fikirləş ki,tezliklə şüur bədəni tərk
edəeəkdir.Necə ölməyini müşahidə et;paıiaq işığın görünməsinə
hazır ol-bütövlükdə diqqətini bu işığa yönəlt”.
Alimlər də ölümün bizə məlum olmayan tərəflərinin
olmasından yazırlar Kyubler Ross ölənlərin sifətində yaranan
ifadədən təəeeübləndiyini yazır.Sifət sakit və ciddi görkəm ahr.Olən
bu vaxt özünü sakit və xoşbəxt hiss edir,bunu alimə deyirdilər.Xəslə
depresiya və əsəbi halda öləndə belə sifətində sakitlik
görünür.Sloan-Ketterinq xərçəng institutunun prezidenti Lyuisa
Tomas ölüm vaxtı ağrı və əzabın olmamasını ölüm prosesinin bizə
məlum olmayan hadisələrlə bağlı olmasında görürdü.Beyindən
hansısa maddə ayrılır və bu ölümün ağrısız edir;bəlkə də bu anda o
xoş duyğular yaradır.”Ölüm bizim təsəvvür etdiyimiz kimi
olmur.Görünür burada bizim bilmədiyimiz nə isə baş
verir”.Xəstəliyin sonuna yaxın dözülməz ağrılar yarana bilər,ancaq
bu uzun sürmür,ölümün gəlişi ilə hər şey dəyişir.Adətən Yerdə olan
son günlər,son saatlarda əzab olmur.Ağrı və xoşagəlməz hər şey yox
olur.Olüm yaxınlaşdıqca ölənin şüurunda bu dünyanın mənzərəsi
tədricən tutqunlaşır,onun əvəzinə axirət dünyasının görüntələri
gəlir.Duyğu yox olmur,ancaq onun mənbələri və onu qəbul edən
orqanlar dəyişir.Ölən adam hələ də bu dünyadadır,ancaq bizə artıq
aydın olur ki,o artıq bir az “oradadır” və sakitcə bizə aydın olmayan
yeni nəyə isə tamaşa edir.Xərçəng xəstəliyindən əzab çəkən və can
verən anamın həyatının son günlərini yaxşı xatırlayıram.O üzü
divara tərəf
113
çarpayıda uzanmışdır.Ayağa qalxa bilmirdi.Sifəti ağarmışdı, nəfəsi
zorla alırdı.O hərəkətsiz halda uzanmışdır, baxışları bir nöqtəyə
zillənmişdi,sanki nəyə isə tamaşa edirdi. Dodaqları qurumuşdur.”Su
verim?” sualına zorla eşidiləcək pıçıltı ilə “hə”cavabı verdi.Bir
qurtum su udub mənə baxdı,gözləri açıldı və tez də baxışlarını
çəkdi-bu həm məndən,həm də bu dünyadan baxışların son dəfə
qaçırması oldu.Yalnız bir gündən sonra dünyasını dəyişdi.Tibb
bacıları danışırlar ki,uşaqlar ölümdən qabaq rəhmətə getmiş
qohumlar və doğmaları ilə söhbət edirlər.Poss yazır ki,ölən xəstə
qocalar ölüm ayağında çoxdan dünyalarını dəyişmiş dostları ilə
söhbət edirlər. Amerikanın psixi tədqiqatlar cəmiyyəti 1700 tibbi
işçisindən pasientlərinin”ölümqabağı görüntüləri” haqqında sorğu
kcçinnişdir. Bir həkim xərçəng xəstəliyindən can verən 70 yaşlı
qadının son anda gözlərini açaraq rəhmətə getmiş ərini adı ilə
çağınnasını və “Qay mən artıq gəlirəm” deməsini qeyd
etmişdir.Tom Laqey “Qəbirdən sonraki həyat”kitabında iki hadisəni
qələmə almışdır.Bədəndən kənarda olmaq təcrübəsi olan bankir can
verir.Onun arvadı deyir:” O can verərkən eyni vaxtda iki dünyada
olmuşdur.Məni görüb mənimlə danışır və eyni vaxtda artıq ölmuş və
onu orada gözləyən dostları və qohumları ilə söhbət edirdi.Digər
hadisədə
ölən
birdən
bacısına
deyir:”Onlarm
hamısı
buradadır...Fred,Rufı onlar burada nə gəzirlər...Ölən adam Rufınin
ölümünü bilmirdi,o bir həftə qabaq ölmüşdür.Ölən adam axirət
dünyasında öz doğmaları ilə yanaşı digər ağ və qara ruhlarla da
rastlaşır.Qədim yunan filosofu Plotina yazırdı ki,”həyatın sonuna
yaxın insan daha əvvəlki mövcudluğuna aid olan,bu həyatda yadına
düşməyən hadisələri də xatırlayır”.
Ruhun transsendental həyatı qədim hind və yunan
müdriklərinə aydın idi.Hələlik Yer üzərində olan insan iki dünya ilə
bağlı olur.İnsan can verəndə bu dünyaya aid olan duyğuları tədricən
zəifləyir və sönür.Eyni vaxtda mənəvi aləmin sürətlərini qəbul
etməyə başlayır-əvvəlcə aydın
114
olmayan cizgilər görünür,sonra isə hər şey real və aydın görünməyə
başlayır.Can verən adam əvvəllər yaxın olduğu,ancaq xeyli qabaq
ölmüş adamları görə bilər.Allah bu görməni verməklə can verənə
izah etmək istəyir ki,getdiyi yer heç də ona tam yad deyildir.Bəzi
mənbələrdə yazılır ki,adam hələ sağ ikən artıq ruh bədəni tərk
edir.”Bədən hələ ölümlə mübarizə aparır,ruh isə aıtıq azaddır,o
bədəndən kənarda fırlanır Bunu çox vaxt təsadüf olunan hadisələrlə
izah edirlər- ruh bədən formasında xeyli uzaqlarda yaxın
adamlarının gözünə görünə bilir”.Can verənin ruhu doğmalara can
atır,bu vaxt ər arvadmın,ana oğlunun yaxında olduğunu hiss edə
bilər- ancaq bu vaxt ölən adam xeyli uzaqda olur.Ölənin şüuru bizim
dünyadan tədricən aynhr.Görmə zəifləyir,eşitmə yox olur,ətrafda
olan hər şey maraqsız və az əhəmiyyət kəsb cdir.Diqqəti daha şox
yeni sürətlər cəlb edir,ölən adam nə isə burada olmayan şeylər
görməyə başlayır.O artıq baş verənlərlə barışmışdır,bu dünyanı tərk
edib o biri dünyaya keçməyə hazırdır.”Ölülər kitabf’tövsiyə edir
ki,bu vaxt mübarizə aparmaq,nə isə etməyə cəhd etmək lazıin
deyildir,sakitcə necə ölməyi müşahidə etmək və işığın görünməsini
gözləmək məsləhətdir.Din dua etməyi məsləhət görür.Sakit gözləmə
və müşahidə vaxtı ağlasığmaz ölüm qorxusu olmayacaqdır.
Doğmaların çılğınlıqla göstərdikləri kədər ölənin sakitcə əbədiliyə
qovuşmasına mane ola bilər.Elə məlumatlara da rast gəlmək olur
ki,ölmüş adamlar həkimlərin köməyi ilə geri qaytarılanda onlar bir
də bunu etməməyi onlardan xahiş etmişlər.”Ora”yaxşıdır və onlar
xahiş etmişlər ki,onlarm getməsinə mane olmasmlar.Bir can verən
yanında onun sağalması üçün dua edənə irad tutaraq bunu etməməyi
tələb ctmişdir.Bir neçə dəfə onun nəfəsi dayansa da o yenidən
oyanmışdır.Bir neçə gün sonra o qohumlarından qətiyyətlə tələb
etmişdir ki,ona görə dua elməsinlər:qohuınlar o deyənə əməl etdilər,
o tezliklə canını tapşırdı.Keçidin özü hiss olunmaz və ağrısız
olur.Çox az halda ölən adam ağrı hiss etdiyini
115
Dostları ilə paylaş: |